کشف بی‌نظیرترین گچبری دوره اسلامی در شهر تاریخی بلقیس

فصل هفتم کاوش در شهر تاریخی بلقیس اسفراین در دو بخش شارستان و داخل ارگ به کشف بی‌نظیرترین گچ‌بری دوره اسلامی و ساختار آب‌رسانی منجر شد.

احمد نیک گفتار سرپرست فصل هفتم کاوش در شهر تاریخی بلقیس اسفراین با اعلام این خبر به انجام فصل هفتم کاوش شهر تاریخی بلقیس اسفراین درمحدوده شارستان و با تاکید بر تپه «منار» و بخش «داخل ارگ» اشاره کرد و گفت: کاوش در محدوده شارستان باهدف مشخص کردن کاربری وتکمیل فضا‌های کاوش شده در فصل‌های گذشته و در بخش داخل ارگ با هدف شناخت و آگاهی از ساختار معماری داخلی ارگ و فضاهای مسکونی موجود در آن انجام شد.

این باستان شناس مهمترین کشفیات شارستان در بخش معروف به تپه منار را یک صحن بزرگ با رواق‌های پیرامونی با یک ورودی آجر فرش اعلام کرد که ایوان آن مزین به گچبری‌هایی از نوع برهشته بود که در نوع خود از بی نظیرترین گچ‌بری‌های دوران اسلامی در دوره ایلخانان به شمار می‌رود،‌ همچنین از کشفیات دیگر در تپه منار می‌توان به ادامه تالار ستون دار (شبستان مسجد) ویک ساختار آبرسانی (قنات) اشاره کرد.

سرپرست فصل هفتم کاوش در این شهر تاریخی به وجود یک تالار 16 ستون آجری به ابعاد یک در یک متر در این محدوده اشاره کرد و افزود: تشخیص کاربری این سازه به دلیل گستردگی، نیاز به کاوش های باستان شناسی بیشتر دارد.

به گفته وی ساختار آبرسانی (قنات) که از جبهه شرقی تالار ستوندار کشف شد یکی از کشفیات مهم در تپه منار است.

او افزود: بیشتر این سازه اطراف تنبوشه ها با ملاتی از گل که بسیار سخت و محکم است پوشانده شده است، ‌همچنین برای مقاومت در مقابل فشار وارده از سطح زمین ابتدا روی کول‌ها را با کول‌های شکسته و قطعات آجر پوشانده و سپس روی آن را با یک ردیف آجر با ملات گل کار کرده اند.

او با اشاره به این که ساختار آبرسانی محلی برای لایروبی و برداشت آب بوده است،‌ اظهار کرد: احتمالا این ساختار در گذشته یکی از قنات‌های شهر کهن اسفراین به منظور تامین آب شهر محسوب می‌شده که در متون تاریخی به این قنات‌ها اشاره شده است.

این باستان شناس درباره‌ی مهمترین کشفیات در در داخل ارگ نیز به یک حیاط مرکزی اشاره کرد که همه‌ی درگاهی‌های منازل مسکونی که در فصل ششم بدست آمد به این فضا منتهی می‌شود.

به گفته وی، با توجه به شواهد موجود، آب این حوض انبار از طریق یک ساختار آب رسانی از نوع تنبوشه‌ای که داغ‌هایی از تنبوشه در مسیر آب رسانی باقی مانده تهیه می‌شده است .

او اظهار کرد: درمورد منبع تامین آب این حوض انبار به دلیل نبود گستردگی کاوش هیچ اظهار نظر قطعی نمی‌توان کرد اما می‌توان احتمال داد آب از طریق خندق موجود دراطراف ارگ از طریق تنبوشه هایی از جنس سفال وارد یک برکه می‌شده و پس ازرسوب گذاری گل و لای و زلال شدن از طریق تنبوشه دیگر وارد حوض انبار می‌شده است.

سرپرست فصل هفتم کاوش در شهر تاریخی بلقیس اسفراین ادامه داد: این حوض انبار علاوه بر منبع تامین آب ساکنان با توجه به قرارگرفتن در مسیر جهت وزش باد و درگاهی‌هامنازل می‌توانسته به عنوان خنک کننده منازل هم کاربری داشته باشد.

منبع: ایسنا