کشف «تماشاخانه نرون» بعد از 1950سال

یکی از جستجوشده‌ترین سازه‌های رومی در جهان بالاخره پیدا شد. این سازه تماشاخانه نرون، محلی خصوصی برای سرگرمی بود که نرون، امپراتور بدنام روم، آن را در دوران حکومت بحث‌برانگیزش که از سال 54 تا 68میلادی دوام داشت، بنا کرد.

برطبق مورخ رومی، تاسیتوس، نرون آتش سوزی بزرگ روم ـ که 70درصد از شهر را در سال 64میلادی نابود کرد ـ از روی صحنه یک تماشاخانه نظاره کرده است.

بسیاری از اندیشمندان باور دارند که تماشاخانه مورد نظر همان تماشاخانه نرون بوده زیرا در ساحل غربی رودخانه تیبر و بسیار دورتر از آتش‌سوزی‌ای که شهر را نابود کرد قرار داشته و به همین دلیل مأمن خوبی محسوب می‌شده است.

داستان تماشای آتش‌سوزی شهر روم توسط نرون با چهره شاد یک داستان آخرالزمانی به نظر می‌رسد. اما اکنون تردیدی نیست که تماشاخانه نرون در روم باستان سازه‌ای بوده که زمانی انواعی از اجراهای زنده را میزبانی می‌کرده است.

تماشاخانه نرون: محلی برای نمایش استعدادهای نرون

تماشاخانه افسانه‌ای نرون در جریان کاوش‌هایی در شهری در مجاورت واتیکان پیدا شد. این تماشاخانه در زیر باغ محصور یک قصر قرن پانزدهمی به نام پلازو دلا روور پیدا شد. این قصر را کلیسای واتیکان ساخته بود و هنوز هم به عنوان ستاد اصلی کلیسا از آن استفاده می‌شود.

کاوش‌ها در این قصر باستانی با هدف محافظت از این سازه متعلق به عصر رنسانس آغاز شد و محققان می‌خواستند اطمینان حاصل کنند که تبدیل کردن بخشی از فضای پلازو دلا روور به هتل لطمه‌ای به این سازه نمی‌زند و آن را برای نسل‌های بعدی حفظ می‌کند.

اما باستان‌شناسان و مورخان حالا چیزی درباره این قصر می‌دانند که قبلاً نمی‌دانستند، حداقل با اطمینان نمی‌دانستند. آن‌ها می‌دانند که باغ قصر دقیقاً در محلی ساخته شده که نرون، امپراتور روم باستان، 14قرن پیش تصمیم گرفت سالن نمایش خصوصی خود را در آن بنا کند.

پلینی بزرگ، یکی دیگر از مورخان رومی قرن اول، نیز نوشته است که تماشاخانه در مکانی عمومی که درنهایت در آن پیدا شد، ساخته شد. بر اساس شباهت‌هایی که بین ویرانه‌های تماشاخانه با توصیف‌های پلینی از آن وجود دارد، به‌نظر می‌رسد که جستجوهای طولانی برای یافتن سالن نمایش نرون با موفقیت به پایان رسیده باشد.

سالن نمایش نرون قطعاً شاهد بازی‌ها و اجراهای متعدد بوده است. اما امپراتوری که آن را ساخت و صاحبش بود، حق ویژه‌ای برای اجراهای خود روی صحنه و در مقابل مخاطبان قائل بود؛ مخاطبانی که هیچ چاره‌ای جز تحسین تلاش‌های هنری نرون با تشویق‌های پرشور نداشتند؛ فرقی نداشت این اجراها خوب یا بد باشند.

سالن تئاتر نرون بعد از 1950سال به روی عموم باز شد

باستان‌شناسان در زیر باغ هتلی که بنا بود در این محل ساخته شود، دو سازه آجری عمودبرهم پیدا کردند. یکی از این سازه‌ها بخش اصلی تماشاخانه شامل صحنه‌ای رو به غرب و بخشی نیم‌دایره‌ای بود که آن را محصور کرده بود. سازه دوم محل نشستن مخاطبان بود و کاوش‌ها ویرانه‌هایی از طرح کلی پله‌ها، دیوارها و ورودی‌ها را پیدا کردند که شکل و هدف سازه را فاش می‌کند.

آخرین مدرکی که توانست هویت سالن تئاتر را مشخص کند، مهرهایی بود که روی آجرها زده شده بود. آجرهایی که برای ساخت تئاتر استفاده شده بودند مهر دوران امپراتوری ژولیو-کلادیان (27 قبل‌ازمیلاد تا 68بعدازمیلاد) را روی خود داشتند. این مدت دوران حکومت نخستین امپراتور از 5امپراتور روم است که نرون آخرین نفرشان بود.

دومین سازه‌ای که باستان‌شناسان پیدا کردند، ساختمانی برای نگهداری لباس‌ها و وسایل بود. این ساختمان اضافی در مقابل مجموعه سالن تئاتر بسیار ساده بود اما وجودش برای امپراتوری که می‌خواست به عنوان حامی برجسته هنر، و البته بازیگری بسیار باشکوه در نوع خود، شهرت کسب کند، ضروری بود.

تاریخ روم، لایه‌لایه کشف شد

حفاری‌ها در محل به یافتن مجموعه حیرت‌انگیزی از اشیاء باستانی و ویرانه‌هایی منجر شد که جزییات تازه‌ای درباره روم، از زمان تولد این امپراتوری تا مرگ آن در قرن پانزدهم را روایت می‌کنند.

یکی از یافته‌های شایان‌توجه به گفته باستان‌شناسان، چندین لیوان شیشه‌ای رنگی و قطعاتی از سفال بود. این اشیاء از این لحاظ غیرمعمولی هستند که از آن دوره اشیاء کمی پیدا شده‌اند و رویهم رفته اطلاعات کمی درباره آن دوران روم در دسترس است. تا قبل از این فقط 7 جام شیشه‌ای متعلق به آن دوران پیدا شده بود، اما 7مورد دیگر در حفاری‌های اخیر پیدا شدند.

باستان‌شناسان رومی در سال 2020 توانستند ویرانه‌های یک قصر باشکوه که به کالیگولا تعلق داشت را پیدا کنند. کالیگولا رقیب نرون، بدنام‌ترین امپراتور روم بود.

این قصر علاوه بر آنکه شامل خانه‌ای بزرگ بود، زمین‌هایی شامل چندین باغ و یک پارک حیات وحش خصوصی داشت و در محلی قرار گرفته بود که هم در دوره خودش و هم اکنون، مرکز شهر به حساب می‌آید.

قرار است که ویرانه‌های سالن تئاتر نرون بعد از مطالعات کامل دوباره پوشیده شود. این کار به حفظ مکان کمک می‌کند.

منبع: راهنماتو