پهلوانی و بخور و بخواب قبل از مسابقه؛ موسسه پهلوانی را چه کسی تأسیس کرد؟
دکتر فووریه، پزشک فرانسوی دربار ناصرالدین‌شاه، می‌نویسد: «شاه از ورزش پهلوانی لذت می‌برد. او خودش بازوبند پهلوانی را به پهلوان برنده در مسابقه می‌داد و در تمام مدت سر پا می‌ایستاد و در پایان نمایش ۲ مشت اشرفی برایشان در نظر می‌گرفت. او حتی مؤسسه پهلوانی تأسیس کرد تا از اردوی شاه مواظبت کنند.»
ورزش پهلوانی و آداب‌ورسوم آن همیشه برای فرنگیانی که روایت گر تهران قدیم بودند جذاب و دیدنی بود. آن‌قدر که بخشی از سفرنامه خود را به آن اختصاص می‌دادند.
گاسپار دروویل، افسر فرانسوی، در سفرنامه خود می‌نویسد: «عادت ورزشکاران در ایران با یونانی‌ها و رومی‌ها فرق می‌کند. یونانی‌ها و رومی‌ها برای آمادگی و پرورش نیروی خود دائماً به تمرین‌های سخت می‌پردازند درصورتی‌که ایرانی‌ها به‌عکس، ازآنچه باعث خستگی آن‌ها بشود پرهیز می‌کنند. قبل از هر نمایش برای آمادگی بیشتر مدت ۸ روز در رختخواب می‌مانند بدون آنکه کوچک‌ترین حرکتی کنند.»
او درباره جایگاه ورزش در میان مردم این‌گونه می‌نویسد: «ورزش و کشتی بسیار موردتوجه مردم بود بااین‌حال بیشتر ثروتمندان از تماشای آن بهره مند می‌شدند. زیرا رسم براین بود که ورزشکاران حرفه‌ای برای اجرای نمایش یا مسابقه مبالغ گزافی پول می‌گرفتند و هرگز در اماکن عمومی به عملیات ورزشی نمی‌پردازند.
حتی بسیاری از خانواده‌های متمول ورزشکاران را برای اجرای نمایش به خانه خود دعوت می‌کردند. ورزش بیشتر جنبه تفریح و سرگرمی داشت. محل تمرین ورزشکاران اتاق‌های وسیعی به‌شکل مربع بود. این محل زورخانه نامیده می‌شود که وسط آن را به عمق شش پا گود کرده‌اند و دورتادور آن جای نشستن تماشاچی‌ها است».
دکتر فووریه، پزشک فرانسوی دربار ناصرالدین‌شاه، نیز می‌نویسد: «شاه از ورزش پهلوانی لذت می‌برد. او خودش بازوبند پهلوانی را به پهلوان برنده در مسابقه می‌داد و در تمام مدت سر پا می‌ایستاد و در پایان نمایش ۲ مشت اشرفی برایشان در نظر می‌گرفت. او حتی مؤسسه پهلوانی تأسیس کرد تا از اردوی شاه مواظبت کنند.»
رونق مسابقات کشتی در عهد قاجار
مسابقات کشتی در دوران قاجار بسیار پررونق برگزار می‌شد. کشتی‌گیران در روزهای تعطیل و خاص در میدان شهر مسابقه می‌دادند و مردم به تماشا می‌نشستند. کم‌کم همین مسابقات هفتگی به مسابقات حرفه‌ای سالانه تبدیل شد و شاه و درباریان نیز توجه خاصی به آن داشتند. در زمان پهلوی اول این مسابقات به باشگاه‌ها و ورزشگاه‌ها کشانده شد.
تجهیز باشگاه‌ها هم از همان دوره آغاز شد. مسعود پهلوان در سال ۱۳۱۷ که تعلیم کشتی آزاد و فرنگی با مقررات بین‌المللی را در ایران آغاز کرد برای نخستین بار تشک کشتی اسفنجی را در دانشسرای تربیت‌بدنی، واقع در دروازه دولت، پهن کرد. در سال ۱۳۱۸ نخستین دوره مسابقات کشتی آزاد قهرمانی کشور در ورزشگاه امجدیه تهران برگزار شد و نخستین تیم کشتی خارجی که وارد ایران شد تیم ترکیه بود که در سال ۱۳۲۶ به ایران آمد.
منبع: همشهری
