مبتکر مهر«ساخت ایران» که بود؟؛ کارآفرینی که خیرگمنام پایتخت شد

زمانی که هنوز زمین‌های سعادت‌آباد بیابانی و خاکی بود، کلنگ ساخت کارخانه تولید نخستین دستگاه‌های تهویه هوای کشور زده شد.

مهندس هدایت‌الله دهش، بنیان‌گذار ساراول و از پیشگامان صنعت تهویه مطبوع نوین ایران، با ساخت این کارخانه تحولی نوین در عرصه صنعت تهویه کشور ایجاد کرد.

تا آنجا که امروزه علاوه بر تامین بازار داخل کشور، بسیاری از محصولات این کارخانه به خارج از کشور صادر می‌شود. این شرکت مهندسی سال ۱۳۳۸ کار خود را با مدیریت مرحوم دهش آغاز کرد. ۲ سال بعد با خرید زمینی در محدوده سعادت‌آباد که آن زمان در میان اهالی بومی به سادات‌آباد معروف بود، کارخانه تهویه مطبوع را راه‌اندازی کرد.

ساختمان قدیمی این کارخانه هنوز هم در حوالی میدان کاج و خیابان شهرداری وجود دارد. ساخت چنین کارخانه بزرگی در محله باعث رونق و توسعه آن شد و بسیاری از جوان‌های محل در این کارخانه شروع به کار کردند.

در ابتدا مخازن آب و گازوئیل در این کارخانه تولید می‌شد و سپس با تولید دیگ‌های آب گرم فولادی گامی رو به رشد برداشت تا اینکه در سال ۱۳۵۴ موفق به تولید فن‌کوئل شد و توانست وارد بازار رقابت با کالاهای خارجی شود.

مهندس هدایت‌الله دهش توانست به‌عنوان اولین تولیدکننده تجهیزات تهویه مطبوع در خاورمیانه و ایران مطرح شود.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی طی چند سال، مدیریت شرکت‌ به ‌دولت واگذار شد، ولی سال ۱۳۷۱ دوباره به بنیانگذار آن برگردانده شد. مهندس دهش سال ۱۳۸۳ برای توسعه کارخانه و افزایش تجهیزات و امکانات جدید کارخانه را به جاده تهران- کرج منتقل کرد.

خیر گمنام تهران

بسیاری از افرادی که در کارخانه مهندس دهش کار می‌کردند از خوش‌خلقی و نیکوکاری او یاد می‌کنند. او به ایرانی بودن وسایلی که استفاده می‌کرد بسیار اهمیت می‌داد.

بااینکه امکان خرید ماشین‌های خارجی و لوکس داشت همیشه با ماشین سمندش در تهران تردد می‌کرد. او تأکید داشت بر روی همه تولیدات کارخانه همچون فن‌کوئل‌ها و سردکن‌ها و سایر محصولات تهویه هوا حتماً «ساخت ایران» حک شود. در حقیقت او نخستین فردی بود که چنین جمله‌ای را روی وسایل تولیدی‌اش حک کرد و او را مبتکر این کار می‌نامند.

مرحوم دهش علاوه بر اینکه جوانان زیادی را جذب بازار کار کرد، مهندسان و مدیران صنعتی بی‌شماری را پرورش داد تا هرکدام شرکت‌های خود را با محوریت تولید محصولات ایرانی راه‌اندازی کنند.

او را ازجمله خیران گمنام تهران می‌نامند؛ مردی که خوابگاه دختران دانشگاه تهران را ساخت و همیشه سعی داشت اعمال نیک و خیرش از نظرها دور باشد. هدایت‌الله دهش در سال ۱۴۰۲ در ۹۹ سالگی درگذشت.

منبع: همشهری