اهرام ابدی جیزه؛ آنچه دربارۀ آن‌ها می‌دانیم و آنچه هنوز نمی‌دانیم

فرادید| اهرام جیزه برای ابدیت ساخته شده‌اند. این مقبره‌های تاریخی یادگار دوران پادشاهی قدیم مصر هستند که حدود ۴۵۰۰ سال پیش ساخته شده‌اند. 

به گزارش فرادید، فراعنه مصر انتظار داشتند در جهان پس از مرگ به خدایان بدل شوند. آن‌ها برای آماده شدن برای چنین تحولی، معابد خدایان و مقبره‌های هرمی عظیمی را برای خودشان برپا کردند، معابد و مقبره‌هایی مملو از همه چیزهایی که هر حاکمی برای هدایت و حفظ خود در جهان بعدی به آن‌ها نیاز دارد. 

هر یک از این سه هرم عظیم بخشی از یک مجموعه بزرگتر است که شامل قصر، معابد، چاله‌های قایق خورشیدی و سایر ویژگی‌ها می‌شود. در این مطلب آنچه که باید در مورد خالق این سازه‌ها، چگونگی ساخته شدن آن‌ها و گنجینه‌های درون آن‌ها بدانید را می‌خوانید. 

چه کسی اهرام جیزه را ساخته است؟ 

فرعون خوفو نخستین پادشاه مصری بود که هرمی را در جیزه ساخت، پروژه‌ای که او حدود سال ۲۵۵۰ پیش از میلاد آغاز کرد. هرم بزرگ او بزرگ‌ترین هرم در جیزه است. این هرم در آغاز حدود ۱۴۷ متر بالاتر از فلات قرار داشت، این هرم اکنون کمی کوتاه‌تر است و سنگ‌های صاف پوشش آن مدت‌هاست از بین رفته‌اند. تخمین زده شده که ۲.۳ میلیون بلوک سنگی این سازه، هر کدام به طور متوسط بین ۲.۵ تا ۱۵ تن وزن دارند. 

پسر خوفو، خفره، هرم دوم را در جیزه حدود ۲۵۲۰ قبل از میلاد ساخت. گورستان یا محل دفن او در این منظره خودنمایی می‌کند چون ابوالهول را نیز در بر می‌گیرد؛ بنایی اسرارآمیز از سنگ آهک با بدن شیر و سر فرعون. ابوالهول که قبل از دهه ۱۸۰۰، هزاران سال در شن‌ها مدفون بود و فقط سرش قابل‌مشاهده بود، شاید نگهبان مجموعه مقبره فرعون باشد، اگرچه هیچ مدرک قطعی وجود ندارد که نشان دهد او آن را ساخته است. 

سومین هرم جیزه به طور قابل‌توجهی کوچکتر از دو هرم قبلی است، کمتر از نیمی از ارتفاع آن دو حدود ۲۱۸ فوت. این مجموعه‌ی استادانه ساخته‌شده توسط پسر خفره منکائوره حدود ۲۴۹۰ قبل از میلاد، شامل دو معبد مجزا که توسط یک مسیر طولانی به هم متصل شده‌اند و سه هرم ملکه جداگانه می‌شود. اتاقک‌های منکائوره دارای تزئینات طاقچه‌ای منحصر به فرد و سقف طاقدار در خود اتاق دفن اوست. سال ۱۸۳۸، تابوت سنگی استادانه‌ی فرعون در دریایی نزدیک جبل‌الطارق گم شد. 

اهرام چگونه ساخته شدند؟ 

این شاهکارهای مهندسی باستان در جیزه آنقدر استثنایی هستند که حتی امروزه دانشمندان و مهندسان نمی‌توانند به طور دقیق از نحوه ساخت آن‌ها سردربیاورند. با این حال، آن‌ها چیزهای زیادی را در مورد سازندگان این آثار و قدرت سیاسی لازم برای تحقق آن‌ها آموخته‌اند. 

سازندگان، کارگران ماهر مصری بودند که در یک شهر موقت نزدیک به وسعت ۱۷ جریب می‌زیستند. بقایای نانوایی‌ها و انبوهی از استخوان‌های حیوانات نشان می‌دهد که آن‌ها برای کاری که انجام می‌دادند، بسیار خوب تغذیه می‌شدند. حفاری‌های باستان‌شناسی در این مکان جذاب، منجر به کشف جامعه‌ای بسیار سازمان‌یافته، سرشار از منابع شده است که باید توسط یک قدرت مرکزی قوی حمایت می‌شدند. 

مکان‌های باستان‌شناسی در سراسر مصر و سوابق مکتوب روی پاپیروس‌های باستانی نشان می‌دهد قایقران‌ها از نیل و شبکه‌ای از آبراه‌های مصنوعی برای حمل و نقل مواد به فلات جیزه، از جمله گرانیت از معادن اسوان، ابزارهای برش مس از شبه‌جزیره سینا و الوار از لبنان استفاده می‌کردند. برای تغذیه کارگران، گاوها را از مزارع نزدیک دلتای نیل به آنجا می‌فرستادند. 

این احتمال وجود دارد که برای جوامع سراسر مصر، کارگران و همچنین مواد غذایی و سایر اقلام ضروری، بخشی از پروژه‌ای ملی برای به نمایش گذاشتن ثروت و قدرت فراعنه باستان بودند. 

دانشمندان و مهندسان هنوز در حال بحث در مورد چگونگی ساخت اهرام هستند. اعتقاد بر این است که مصریان، این بلوک‌های سنگی عظیم را با استفاده از سیستمی از سورتمه‌ها، طناب‌ها، غلتک‌ها و اهرم‌ها به ارتفاعاتی در امتداد مسیرهای شیب‌دار بزرگ که با آب و خاک رس مرطوب پوشیده شده بود، منتقل می‌کردند. برخی از این مسیرهای شیب‌دار بیرونی به صورت زیگزاگ یا مارپیچ اطراف هر هرم بودند، در حالی که نظریه بحث‌برانگیزتری نشان می‌دهد که از مسیرهای داخلی درون هرم‌ها نیز استفاده شده است. 

اسرار ساخت اهرام ممکن است زیر سطح باشد. شاید با آشکار شدن چینش بلوک‌های داخلی توسط فناوری‌های تصویربرداری آینده، طرحی از چگونگی خلق این بناهای ابدی توسط سازندگان مصری به دست آید. 

بستگان فرعون، مانند نفرتیابت، دختر خوفو که روی این نقش برجسته در مقبره او در جیزه به تصویر کشیده شده، کنار هرم حاکم دفن شدند. 

اهرام نه فقط به ساخت مصر باستان بلکه به حفظ آن نیز کمک کرده‌اند. جیزه به ما اجازه می‌دهد دنیایی را که مدت‌هاست ناپدید شده کشف کنیم. 

پیتر دِر مانوئلیان، مصرشناس دانشگاه هاروارد می‌گوید: «بسیاری از مردم این مکان را فقط یک قبرستان به معنای امروزی می‌دانند، اما این سازه چیزی بیش از این است. در این مقبره‌های مزین، صحنه‌هایی شگفت‌انگیز از هر جنبه از زندگی در مصر باستان قابل مشاهده است، بنابراین مسئله فقط چگونگی مردن مصری‌ها نیست، بلکه نحوه زندگی آن‌ها نیز هست.» 

هنر مقبره شامل تصاویری از کشاورزان باستانی می‌شود که در مزارع خود کار می‌کردند، به دامداری می‌پرداختند، ماهیگیری می‌کردند و پرنده شکار می‌کردند، نجاری می‌کردند، لباس می‌پوشیدند و مراسم مذهبی و آداب دفن را انجام می‌دادند. 

کتیبه‌ها و متون نیز امکان تحقیق درباره صرف و نحو و زبان مصری را فراهم می‌کنند. مانوئلیان می‌گوید: «تقریباً هر موضوعی که بخواهید درباره تمدن فراعنه مطالعه کنید، روی دیوارهای مقبره جیزه موجود است.» 

بسیاری از این منابع منحصر به فرد در «پروژه جیزا» (The Giza Project)، مجموعه عظیمی از عکس‌ها، طرح‌ها، نقشه‌ها، دست‌نوشته‌ها، سوابق اشیاء و یادداشت‌های سفر از موسسات پیشرو جهان که در یک منبع آنلاین فوق‌العاده برای مطالب مرتبط با جیزه گردآوری شده‌اند، به‌طور رایگان برای همه قابل‌دسترسی هستند. 

 آیا اهرام جیزه هنوز چیزی برای کشف کردن دارند؟

اهرام جیزه هنوز رازهای زیادی در خود دارند. در حالی که دانشمندان هنوز در حال اکتشافات جدید هستند، بسیاری از آن‌ها پرسش‌های جدیدی را برانگیخته‌اند. 

پروژه ScanPyramids، یک تیم بین‌المللی تحت نظارت وزارت آثار باستانی مصر، از سال ۲۰۱۵ بدون اینکه پا داخل اهرام بگذارد، از فناوری مدرن برای کاوش در داخل اهرام استفاده کرده است. پیشرفت‌های فیزیک ذرات پرانرژی به آن‌ها این امکان را داده که از پرتوهای کیهانی برای کشف فضاهای خالی مختلف که به مدت ۴۵۰۰ سال پنهان بوده‌اند، استفاده کنند، از جمله یک فضای خالی که به اندازه «گراند گالری» است و یک گذرگاه دیگر، به نام North Face به سمت هرم خوفو. 

روشن نیست آیا چیزی داخل این فضاها وجود دارد یا خیر، اما بیشتر کارشناسان معتقدند این فضاها هیچ اهمیت آیینی ندارند و احتمالاً در فرایند ساخت و ساز کاربرد داشتند، اما سیستم آن‌ها به دقت مهندسی شده تا وزن و فشار این سازه‌های نمادین را که قطعاً با گذشت زمان آزمون خود را پس داده‌اند، توزیع کنند.

مترجم: زهرا ذوالقدر