(تصاویر) اولین پادشاه زن تاریخ که بود؟

آیا امکان دارد بگوییم نخستین ملکه تاریخ چه کسی بوده است؟

با توجه به اندازه و تنوع تمدن‌های انسانی‌، شاید پاسخ آن هنوز ناشناخته باشد. با وجود این، برطبق تاریخی که مستند‌شده و برای همه مردم شناخته‌شده است، ملکه کوبابا، اولین زنی بود که بر سلسله سومریان باستان حکومت کرد.  

تعداد بسیار کمی از زنان در پادشاهی‌ها و امپراتوری‌های مستقر در خاور نزدیک، آسیا و اروپا به قدرت رسیده‌اند. این زنان اغلب ابتدا از طریق مردان (پدر، شوهر، برادر و پسر) به قدرت خود دست یافته‌اند.

اما ملکه کوبابا یک پادشاه واقعی بود، ملکه‌ای سلطنتی به معنای واقعی کلمه و نه یک نایب‌السلطنه که صرفا همسر یک پادشاه باشد. فهرست پادشاه از او به عنوان لوگال (پادشاه)، نه به عنوان ارش (همسر پادشاه) یاد می‌کند. او تنها زنی است که این عنوان را یدک می‌کشد.

یک محیط معروف برای داستان‌هایی درباره زنان قوی در عهد باستان مصر است، کشور فرعون‌هایی مثل سوبکنفرو، حتشپسوت و کلئوپاترا. با این حال، کوبابا، احتمالا در حدود 2400 ق.م، خیلی زودتر از همه این زنان، به تاج و تخت سومری رسید.

در تاریخ ثبت‌شده، که در سراسر جهان شناخته‌شده است، از کوبابا به عنوان نخستین پادشاه زنی که صد سال بر سلسله سومریان باستان حکومت کرد، نام برده شده است.  فهرست پادشاهان، که یک وقایع‌نگاری با مرزهای درهم‌تنیده تاریخ و افسانه است، اطلاعات اندکی درباره ملکه کوبابا در اختیار ما قرار می‌دهد.

مثلا در این فهرست آمده که Enmen-lu-ana به مدت 43200سال حکومت کرد. با اینکه طول مدت حکومت کوبابا در این فهرست منطقی‌تر از این مدت است، اما رهبری سلسله باستانی سومری توسط او به مدت 100سال غیرمحتمل دانسته شده است.

بر اساس فهرست پادشاهان سومری، کوبابا تنها پادشاه زنی بود که در اوایل سلسله سوم کیش، دولت-شهری باستانی متعلق به سومری‌ها در بین‌النحرین ـ به مدت 100سال (2500 تا 2330 ق.م) حکومت کرد.   

در فهرست پادشاهان آمده که کوبابا ابتدا یک «میخانه‌دار» بود. اینکه چگونه از اداره یک میخانه به اداره شهر رسیده است را با اطمینان نمی‌دانیم، اما میخانه‌داران زن در اسطوره‌شناسی سومری و زندگی روزمره شخصیت‌های مهمی بودند. شاید دلیلش اهمیت آبجو در فرهنگ سومری بوده است. میخانه‌داری احتمالا یکی از معدود موقعیت‌های مستقل قدرت زنانه در سومر باستان بوده است.

سیدوریِ میخانه‌دار، که مسافرخانه‌ای را در عالم اموات (جهان زیرین) اداره می‌کند، یکی از شخصیت‌های مهم در حماسیه گیل‌گمش است. او احتمالا شخصیتی نامیرا بود و به گیل‌گمش توصیه‌ای خردمندانه کرد و آن اینکه: «هیچ کس نمی‌تواند تا ابد نامیرا باشد. زندگی انسان کوتاه است...آن را به خوشی و رقص بگذران.»

اما چرا در فهرست پادشاه حرفه کوبابا آورده شده است. گردآورنده فهرست پادشاه با مرتبط کردن کوبابا به سیدوری افسانه‌ای و یک حرفه برجسته زنانه، او را به یکی از مستقل‌ترین زنان جهان تبدیل کرد.

لقب او از هر شخص دیگری طولانی‌تر است که نشان می‌دهد کاتبان باستان برای او ارزش خاصی قائل بودند. در کنار نام او می‌خوانیم «زن میخانه‌داری که بنیان‌های کیش را مستحکم کرد.»

آلبرت کِرک گرایسون، محقق کانادایی، درباره داستان کوبابا می‌گوید: «همه نکته این روایت آن است که نشان دهد همه حاکمانی که خدای مردوک را نادیده گرفتند یا به او توهین کردند یا برای معبد اساگیل ماهی نذر نکردند، درنهایت به سرنوشتی غم‌انگیز دچار شدند.»

برطبق این متن، کوبابا به ماهیگیری غذا می‌دهد و او را تشویق می‌کند تا صیدش را به معبد اساگیل ببخشد. مردوک نیز در پاسخ به کوبابا لطف می‌کند و «به کوبابای میخانه‌دار حکومت بر سراسر جهان را اعطا می‌کند.»

بله درست است کارزار انتخاباتی او برای تسلط بر جهان به اندازه یک قرص نان و قدری آب خرج بر می‌دارد. اتفاقا نان و آب (که در ساخت آبجوی سومری استفاده می‌شدند) بنیان‌های زندگی پیشاسلطنتی او بودند.

به نظر می‌رسد که تداعی‌های الهی این شخصیت در گذر زمان برجسته‌تر می‌شود و شخصیت انسانی کوبابا کم‌کم از ذهن‌ها پاک می‌شود.

او به عنوان نگهبان شهر سومری Carchemish در دوران هیتی در هزاره بعدی پرستش می‌شود. هرچند ارتباط بین شخصیت تاریخی و ایزدی او هنوز مشخص نیست.

منبع: راهنماتو