این سنگ احتمالا یک مجسمۀ 130 هزار ساله است!
محققان حدس میزنند احتمالاً حدود ۱۳۰۰۰۰ سال پیش، هنرمندی بقایای یک لقمه‌ماهی را در شن‌های ساحل مشاهده کرده و سپس از مجسمه‌ای شبیه به آن را از جنس ماسه ساخته که پس از هزاران سال به سنگ تبدیل شده است.
فرادید| سال ۲۰۱۸، شهروندی علاقه‌مند به علم به نام اِمیلی برینک در حال کاوش نزدیک اِستیل بِی (شهری در سواحل جنوبی آفریقای جنوبی) بود که یک سنگ عجیب توجه او را جلب کرد. این سنگ متقارن چهار نقطه‌ی بیرون‌زده شبیه بادبادک داشت.
به گزارش فرادید، اکنون، محققان می‌گویند این سنگ ممکن است مجسمه‌ای شنی باشد که با الهام از یک لقمه‌ماهی ساخته شده؛ جانوری که معمولاً در جنوب آفریقا یافت می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای که در مجله Rock Art Research منتشر شده، اگر اینطور باشد، این یافته می‌تواند نخستین نمونه‌ی شناخته‌شده از هنرمندی انسان‌ها با الهام از گونه‌های دیگر باشد.
جنس این سنگ از آئولیانیت است که هنگام جامد شدن رسوبات به دلیل باد تشکیل می‌شود. محققان گمان می‌کنند این قطعه یک آموگلیف است، یک اثر هنری فسیل‌شده که توسط انسان‌های اولیه خلق شده است.
به عقیده‌ی چارلز هِلم و آلن ویتفیلد، نویسندگان همکار این مطالعه، ممکن است هنرمندی جسد یک لقمه‌ماهی واقعی را مشاهده کرده که احتمالاً یک نر یا ماده کوچک نابالغ بوده و برای خلق این قطعه از آن الهام گرفته باشد، چون تناسبات این قطعه دقیقا با لقمه‌ماهی واقعی برابر است و شکل آن تقریباً به طور کامل برگفته از این ماهی است. این سنگ دارای یک ته دم‌مانند است که شاید عمداً توسط هنرمند شکسته شده باشد.
هِلم دیرین‌شناس دانشگاه نلسون ماندلا و ویتفیلد دانشمند ارشد بازنشسته در موسسه تنوع زیستی آبزیان آفریقای جنوبی است.
محققان تاکید می‌کنند نمی‌توان به هیچ نتیجه قطعی درباره این قطعه رسید، حتی نمی‌توان مستقیماً قدمت آن را تعیین کرد، چون ممکن است قدمت‌یابی موجب آسیب یا از بین رفتن این اثر هنری شود. آن‌ها از تکنیکی به نام تاریخ‌گذاری تابناکی برای تاریخ‌گذاری سنگ‌های مجاور آن استفاده کردند که نشان داد این اثر هنری ممکن است حدود ۱۳۰۰۰۰ سال قدمت داشته باشد.
این سنگ نخستین و تنها نمونه‌ی شناخته‌شده از آن دوره زمانی است.
هِلم می‌گوید: «احتمال حفظ چنین چیزی و قابل‌تفسیر بودن آن برای ما بسیار بعید است، بنابراین احتمالاً این تنها نمونه‌ای باشد که تاکنون شناسایی شده، اما همیشه می‌توان امیدوار بود موارد بیشتری پیدا شود.»
اما چرا لقمه‌ماهی؟ یک دلیلش اینست که این موجودات نسبتاً صاف هستند و ردیابی‌شان نسبت به سایر حیوانات آسان‌تر است. شاید نیش‌های زهرآگین آن‌ها ترس و احترام انسان‌های آن دوران را برمی‌انگیخته و سبب شده سوژه‌ی هنری ارزشمند آن دوران شوند.
پیش از این، قدیمی‌ترین اثر هنری شناخته‌شده که یک حیوان را به تصویر می‌کشید، نقاشی ۴۵۰۰۰ساله از یک خوک در غاری در جزیره سولاوسی اندونزی بود. نمونه‌های کمیاب دیگر عبارتند از نقاشی حیوانی شبیه گاو که در جزیره بورنئو یافت شد که حدود ۴۰۰۰۰ سال قدمت دارد و نقاشی یک خوک‌آهو در اندونزی که ۳۵۴۰۰ سال قدمت دارد.
اگر محققان درست حدس زده باشند، این سنگ که شبیه لقمه‌ماهی است قدیمی‌ترین نمونه از هنرنمایی انسان برای نمایش حیوانات است.
با این حال، به گفته محققان، به اثبات رساندن اینکه این سنگ واقعاً یک لقمه‌ماهی را به تصویر کشیده شاید امکان‌پذیر نباشد.
محققان می‌گویند: «اول اینکه ما نمی‌توانیم تفسیرمان را اثبات کنیم و دیگران هم نمی‌توانند آن را دروغ بپندارند. بنابراین، گفته‌های ما حاصل گمانه‌زنی است، هرچند این گمانه‌زنی کاملاً آگاهانه و مبتنی بر درک ما از ده‌ها هزار سنگ از این قبیل است. ثانیاً، دیرین‌هنرها در پرونده‌های باستان‌شناسی نادر هستند و تشخیص آن‌ها سخت‌تر از هنرهای اخیر است. ما نمی‌دانیم چه چیزهایی هنوز برای کشف کردن وجود دارند و ما از آن‌ها بی‌خبریم.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
