(عکس) سفر به تهران قدیم؛ چراغ‌های راهنمایی چطور به خیابان‌های تهران آمدند؟

امروز دیگر این تصور که یک چهارراه شلوغ و پررفت و آمد چراغ راهنمایی نداشته باشد غیرممکن است. یک قرن پیش نیز زمانی که خودروها به جای چهارپایان و درشکه‌ها مسئولیت جابجایی مسافران را در خیابان‌های تهران به عهده گرفتند، نخستین بار جای خالی چراغ راهنمایی در چهارراه‌های شلوغ پایتخت احساس شد.

هرچند ساکنان کلان‌شهرهای غرب، پیش از اختراع اتومبیل یعنی همان روزهایی که چهارپایان و کالسکه‌ها در کلان‌شهرهای دنیا ترافیک ایجاد می‌کردند، با چراغ راهنمایی آشنا شدند و به قول علیرضا زمانی، «سال ۱۸۶۸ اولین چراغ راهنمایی پیش از اختراع اتومبیل در لندن نصب شد و لندنی‌ها اولین مردمان جهان بودند که با چراغ راهنمایی آشنا شدند.

در حقیقت این چراغ از دو فانوس گازی قرمز و سبز تشکیل می‌شد و با چراغ‌های امروز تفاوت بسیار داشت. پس از اختراع اتومبیل هم نوبت به چراغ‌های نسل جدید رسید که برای نخستین بار در خیابان‌های دیترویت آمریکا ساخته و نصب شد.»

این تهران‌پژوه در ادامه می‌گوید: «رانندگان تهرانی اما اولین بار توسط چراغ‌های راهنمایی که روی کوله‌پشتی نصب شده بود با این دستگاه آشنا شدند. در سال‌های پیش از دهه ۳۰ ماموران راهنمایی و رانندگی این چراغ‌ها را که به صورت کوله پشتی بودند روی شانه می‌انداختند و در چهارراه‌های شلوغ می‌ایستادند. این کوله‌ پشتی‌ها دو چراغ قرمز و سبز داشتند و نیز یک کلید برای خاموش و روشن کردن چراغ‌ها که روی سینه مامور قرار داشت.»

اولین چراغ‌های راهنمایی نصبی یا به عبارتی نخستین چراغ‌های راهنمایی مدرن تهران نیز پس از دهه ۳۰ در خیابان‌های پایتخت نصب شد. زمانی می‌گوید: «در دهه ۳۰ شمسی اولین چراغ‌های راهنمایی پایتخت در تقاطع‌های سپه (امام خمینی ره) و امیریه (ولی‌ عصر عج) نصب شد و سپس محدوده معابر پل امیربهادر، باغ ملی، دروازه شمیران و... صاحب چراغ راهنمایی مدرن شدند.

اما نسل اولیه این چراغ‌ها با چراغ‌های مدرن امروزی فرق داشت. این چراغ‌های راهنمایی از فانوس‌های لامپی تشکیل شده بودند و در روزهای آفتابی تشخیص رنگ سبز یا قرمز آنها دشوار بود. همچنین آن روزها خبری از چراغ‌های اتوماتیک نبود و ماموران راهنمایی به صورت دستی و بر اساس وضعیت ترافیک خیابان چراغ سبز یا قرمز را روشن می‌کردند.»

منبع: همشهری