(عکس) حقایقی درباره مقر رهبران جنبش مشروطه

مسجد مجدالدوله یکی از بناهای تاریخی دوره قاجار به شمار می رود و توسط مهدی قلی‌خان مجدالدوله، پسردایی ناصرالدین‌شاه قاجار و پسر عیسی‌خان والی شناخته شد. ساخت بنای مسجد نزدیک به یک دهه طول کشیده است. طبق آنچه در منابع مکتوب تاریخی آمده، بنای اصلی مسجد در دوره ناصرالدین‌شاه ساخته شده و قسمت های دیگری مثل شبستان جدید در سال های ۱۳۳۵ به آن اضافه شده است.

اردشیر آل عوض، محقق فرهنگ عامه، درباره پیشینه تاریخی مسجد مجدالدوله می گوید: «مجدالدوله این مسجد را از محل دارایی‌اش ساخته و وقف کرده است. ورودی مسجد مجدالدوله از همان ابتدا در خیابان سپه قدیم و امام خمینی(ره) فعلی بوده و شبستان آن محل اسکان درماندگان و بی‌خانمان ها بوده است. بعدها محل ورود افراد بی‌خانمان به مسجد را دیوار کشیدند تا تقدس این محل حفظ شود.»

مجدالدوله در جریان انقلاب مشروطه از محمدعلی‌شاه قاجار حمایت کرد و به همین دلیل از او به عنوان یکی از رجال بدنام آن دوره تاریخی نام می برند، اما مسجدی که با کمک دوستعلی‌خان معیری، یکی از معماران خوشنام دوره قاجار، ساخت به مقر رهبران جنبش مشروطه تبدیل شد. آل عوض در این باره می گوید: «شیخ فضل الله نوری، از علمای جنبش مشروطه، قبل از اینکه به مسجد میزرایونس‌خان در خیابان بهشت فعلی برود در مسجد و مدرسه مجدالدوله درس می خواند و تدریس می کرد. حضور شیخ فضل الله نوری موجب بالا گرفتن بحث ها و جدل های سیاسی در این مسجد تاریخی شد و گعده شیخ و یارانش در همین مکان تاریخی شکل گرفت.»

بخش های دیگری از مسجد مجدالدوله توسط محمدباقر لولاگر، معمار سرشناس دوره پهلوی دوم، ساخته شده و شبستان ها به دستور حاج شیخ محمدتقی آملی که سال‌ها مدرس و امام جماعت مسجد و مدرسه مجدالدوله بود، ساخته شده است. آل عوض درباره اهمیت این بنای تاریخی می گوید: «تردیدی وجود ندارد که مسجد مجدالدوله یکی از مهم ترین بناهای تاریخی پایتخت است و معماری آن به سه دوره تاریخی تعلق دارد، اما به‌درستی از چنین بنای مهمی محافظت به عمل نیامده و بخش هایی از معماری آن آسیب دیده است. بنای اصلی در دوره ناصرالدین شاه ساخته شده و دیوارهایی که صحن را از شبستان ها جدا می کند در دوره پهلوی دوم ساخته شده و همین ویژگی های تاریخی مسجد مجدالدوله را از بقیه مساجد پایتخت متمایز کرده است.»

منبع: همشهری