(عکس) سرگذشت مازندرانی‌ها در تهران؛ از حلاجی و تجارت پنبه و پشم تا خیاطی
ورود مازندرانی‌ها به تهران با حضور ایل قاجار همراه بود. زمانی که آقامحمدخان تهران را به پایتختی برگزید مهاجرت مازنی‌ها به این شهر بیشتر شد.
ایل قاجار از ساکنان استرآباد و از اهالی یوخاری‌باش و اشاقه‌باش محسوب می‌شوند که به ترتیب در بالا و پایین رود گرگان ساکن بودند. در نتیجه وقتی آقامحمدخان به حکومت رسید و تهران پایتخت شد مازندرانی‌های زیادی به این شهر آمدند؛ جمعیتی که در طول تاریخ پایتخت، رتبه دوم را بعد از آذری‌زبان ها به خود اختصاص دادند.
داریوش شهبازی، تهران‌پژوه، دراین‌باره می‌گوید: «با ورود ایل قاجار، مازندرانی‌ها نیز راهی تهران شدند، به‌خصوص شام‌بیاتی‌های شمال که همه در یک محله جای گرفتند و هنوز هم خیابانی به این نام در تهران داریم. یادم می‌آید کودک که بودم اکثر لحاف‌دوزهایی که به محله ما می‌آمدند مازندرانی بودند.
آواز خوش و خاصی هم داشتند. یا پیاده خیابان را گز می‌کردند و یا سوار بر دوچرخه مسیر را می‌پیمودند. گوشه‌ای را جارو می‌کردند و گره بقچه‌شان را می‌گشودند و بساط لحاف‌دوزی را پهن می‌کردند. این شغل بیشتر موروثی و فامیلی بود.»
علی بلوکباشی، محقق و مردم‌شناس، نیز در این باره می‌نویسد: «مازندرانی‌ها کاروکاسبی را با کیسه‌کشی حمام یا حلاجی و لحاف‌دوزی در تهران آغاز کردند و پس از چندی گرمابه خریدند و گرمابه‌داری کردند، یا به خریدوفروش و تجارت پشم و پنبه پرداختند.»
در دوره پهلوی بیشتر مازندرانی‌ها وارد کار خیاطی شدند. عزیز بابایی، از خیاط‌ان قدیمی تهران، می‌گوید: «ده ساله بودم که به تهران آمدم. اواخر دوره پهلوی اول بود. نزد یکی از اقوام در خیابان لاله‌زار رفتم. آن موقع اکثر مازندرانی‌ها خیاط یا شاگرد خیاط بودند. بسیاری همچنان خیاط ماندند، ولی بعد از انقلاب خیلی‌ها به مازندران برگشتند. برخی هم که ماندند از خیاطی به ساخت در و پنجره آلومینیومی روی آوردند.»
از علمای معروف مازندرانی که نقش مهمی در تهران داشت می‌توان به حاج ملاعلی کنی آملی اشاره کرد؛ روحانی بانفوذی که حتی ناصرالدین‌شاه نیز از او حرف‌شنوی داشت. او در روستای کن در خانهٔ قربانعلی آملی متولد شد. اصلیتش مازندرانی بود و خانواده‌اش از آمل به تهران آمده بودند. حاج ملاعلی کنی آملی سال‌ها تولیت مدرسه مروی تهران را به‌عنوان مهم‌ترین و تأثیرگذارترین مدرسه و حوزه علمیه پایتخت بر عهده داشت؛ مدرسه‌ای که شاگردانش نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی تهران داشتند. حاج ملاعلی از تمکن مالی برخوردار بود و زمین‌های بسیاری در تهران داشت و همه را در راه خیر و کمک به مستمندان وقف کرد. موقوفات او یکی از بزرگ‌ترین موقوفات تهران محسوب می‌شود.»
آیت‌الله عبدالله جوادی آملی نیز یکی دیگر از عالمان مازندرانی است که سال ۱۳۲۹ به تهران آمد. سال ۱۳۹۵ بزرگ‌ترین مسجد جامع مازندرانی‌های مقیم تهران تحت اشراف ایشان افتتاح شد؛ مسجد جامع امام حسن عسکری (ع) در محله هروی تهران مجموعه وسیعی شامل حوزه علمیه و مرکز تخصصی تفسیر قرآن است. در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر از جمعیت تهران را مازندرانی‌ها تشکیل می‌دهند.
منبع: همشهری
