ساختمانی که سبک زندگی و شکل محله راه‌آهن را تغییر داد
عمر کتابخانه‌های عمومی که برای مردم یک مرجع فرهنگی محسوب می‌شوند در پایتخت به یک قرن نمی‌رسد. در منطقه ۱۱ اولین کتابخانه عمومی در محدوده میدان راه‌آهن حدود نیم قرن پیش افتتاح شد.
در منطقه ۱۱ اولین کتابخانه عمومی در محدوده میدان راه‌آهن حدود نیم قرن پیش افتتاح شد. این کتابخانه را کانون پرورش فکری کودکان در راستای فراگیر کردن فرهنگ کتاب‌خوانی و پرکردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان، در محله راه‌آهن ایجاد کرد.
گفته می‌شود ساختمان اولیه کتابخانه توسط آلمانی‌ها هم‌زمان با ساختمان معروف چای ساخته شد و بعد از مدتی به محل کتابخانه اختصاص یافت.
علی اصغر فراهانی، معتمد محله راه‌آهن درباره ایجاد این کتابخانه می‌گوید: «تا قبل از افتتاح کتابخانه کانون در محله ما، بچه‌ها تمام مدت در کوچه‌های دومتری که جوی آب از وسطش رد می‌شد بازی می‌کردند؛ توپ بازی و تشتک بازی و هفت‌سنگ و اینجور بازی‌ها. هیچ فعالیت فرهنگی یا مهارت‌آموزی در اوقات فراغت در کار نبود تا اینکه یک روز که مشغول بازی بودیم با تعجب دیدیم یک هلی‌کوپتر جایی وسط پارک امیریه نشست و مسئولان حکومتی با یک گروه به ساختمانی که برای کتابخانه در نظر گرفته بودند رفتند و آنجا را افتتاح کردند. بعد از آن بچه ها کم‌کم از کوچه که خسته می‌شدند سری هم به محیط کتابخانه می‌زدند و آنجا به فعالیت های مختلف مشغول می‌شدند.
این اقدام برای محله ای که هیچ امکاناتی نداشت مفید بود. با وجود کلاس‌های تئاتر، فیلم سازی، قصه‌خوانی و انواع کلاس‌های هنری مثل آموزش سفالگری و خیاطی و... دختر و پسر از این محیط جدید استقبال کردند. بعد از استقرار این کتابخانه و خدمات جانبی آن کلا سبک زندگی و شکل محله تغییر کرد. بچه‌های محل هر کدام در یک رشته ثبت نام کردند و مشغول آموزش شدند. »
فراهانی ادامه می‌دهد: «به خاطر دارم برای گرفتن کتاب از کتابخانه یک کارت زرد داده بودند که روی آن تاریخ تحویل و برگشت کتاب درج می‌شد. مدت امانت کتاب هم سه روز بود که گاهی تمدیدش می‌کردیم. هیچ هزینه ای برای خدمات دریافت نمی‌شد و این موضوع برای محله‌ای که اهالی آن از قدرت مالی زیادی برخوردار نبودند خیلی نکته مهمی بود. شاید یکی از از مهم‌ترین دلایل استقبال بچه‌ها و خانواده ها همین موضوع بود. کتابدارها افرادی آموزش دیده بودند و نحوه برخورد آنها بسیار جذب کننده بود. گاهی در محوطه کتابخانه قصه گویی می‌کردیم. هر کسی که ادبیاتش بهتر بود درباره کتاب‌هایی که خوانده بود، بطور شفاهی داستان تعریف می‌کرد و بقیه گوش می‌دادند.»
فراهانی اضافه می‌کند: «این کتابخانه در زمان خودش برای ترویج فرهنگ و آموزش شهروندان محله بسیار مفید بود تا اینکه با مهاجرپذیر شدن محله به سبب خطوط راه آهن و جمعیت غریبی که کنترل نشده در جاهای مختلف محله ساکن شدند، شکل محله تغییرکرد و متاسفانه راه‌آهن به یک منطقه آسیب پذیر و جرم‌خیز تبدیل شد.»
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بعد از انقلاب اسلامی به صورت یک شرکت دولتی وابسته به وزارت آموزش و پرورش به فعالیت خود ادامه داد. این کانون دارای گسترده ترین شبکه کتابخانه‌ای کشور به‌شمار می رود و در اکثر محله‌های تهران و شهرهای ایران کتابخانه دایرکرده است. تا قبل از تاسیس این کانون در کشور جایی برای ادبیات کودک و نوجوان نبود و داستان‌ها سینه به سینه نقل می‌شد. بعد از تاسیس کانون فکری کودکان و نوجوانان از نویسنده‌های این عرصه دعوت شد تا در زمینه کودک فعالیت تخصصی انجام دهند. هم اکنون این کانون از بزرگترین ناشران و تهیه‌کنندگان فیلم کودک و نوجوان به‌شمار می‌رود.
منبع: همشهری
