(تصاویر) سفر به ایران قدیم؛ علی پروین و محمد مایلی‌کهن در راهپیمایی؛ داستان فوتبالیست‌های انقلابی

فوتبال ایران در سال‌های منتهی به انقلاب قهرمان بدون رقیب در آسیا بود، تازه بعد از درخشش نسبی از یک جام جهانی برگشته بود، و یک لیگ بسیار پویا و جدی داشت، اما انقلاب بزرگتر از همه این ها بود و زمین بازی بسیاری از فوتبالیست ها هم عوض شده و خودشان از انقلابی ترین افراد بودند. جریانات سیاسی، باعث شده بود که لیگ تخت جمشید، در میانه راه در تابستان سال ۵۷ تعطیل شود.

در واقع در آن شرایط کشور، دیگر کسی به فوتبال هم فکر نمی کرد، حتی خود فوتبالیست ها، تا جایی که برخی از آنها، در کف خیابان ها حضور داشتند و مردم را همراهی می کردند. در روزهای منتهی به انقلاب هم برخی دیگر، تجربیاتی از فشار شدید امنیتی در فضای فوتبال را تجربه کرده بودند، که البته این بگیر و ببندها نتیجه نداد و با  پیروزی انقلاب، فضا کاملا دگرگون شد.

ستاره های پرسپولیس در تظاهرات مردمی

یکی از معروف ترین تصاویر از حضور فوتبالیست ها در جریان انقلاب، تصویری است که علی پروین و محمد مایلی کهن، ستاره های تیم پرسپولیس را در کنار یکدیگر در تظاهرات نشان می دهد. پروین کاپیتان تیم ملی ایران در جام جهانی ۱۹۷۸، ستاره فوتبال ایران در آن سالها بود. مایلی کهن هم از بازیکنان جوان و خوش آتیه پرسپولیس بود.

جالب این که هر دوی این افراد، بعدها مربیان تیم ملی ایران هم شدند. پروین بعدها درباره حضور در تظاهرات مردمی در جریان پیروزی انقلاب اسلامی گفته است: «به هرحال ما هم باید به نوبه خودمان برای آزادی مردم از ظلم شاه تلاش می‌کردیم.» او در پاسخ به این سوال که جذاب ترین صحنه انقلاب اسلامی چه بوده هم گفته بود: «صحنه حضور مردم در خیابان‌ها. مردم دیگر به خودشان فکر نمی‌کردند، همه یکی شده بودند و برای رسیدن به هدف خودشان، از جان مایه می‌گذاشتند... مردم نمی‌خواستند شاه باشد، ما هم نمی‌خواستیم.»

احضار ستاره تاج به ساواک

حضور ستاره ها در جریان انقلاب البته به این معنا نبود که آنها زیر نظر نبودند. حتی تیم تاج، که رابطه نزدیکی با دربار داشت و به نوعی تیم مورد اطمینان رژیم بود هم زیر نظر بود. در یک خاطره، حسن روشن از احضار خود به ساواک به خاطر یک نظرسنجی در بخش سرگرمی نشریه آیندگان گفته است. ستاره سابق تاج که بعدها استقلال شد، گفته که در شرایطی که فضا امنیتی بود، تیم برای افتتاح باشگاه الاهلی دوبی به امارات سفر کرده بود.

در اردو، بین بازیکنان برگه نظرسنجی ای پخش شده که قرار بود در بخش سرگرمی یک روزنامه، که روشن با تردید گفته آیندگان بوده، منتشر شود. در بخش شخصیت سیاسی مورد علاقه، که گزینه ها فقط شاه و انور سادات بوده، روشن نام گلسرخی را نوشته بوده. گلزن ایران در جام جهانی ۷۸ آرژانتین گفته بعد از بازگشت به ایران، از طریق یکی از خویشاوندانش که در ساواک تایپیست بوده، از نامه احضارش مطلع می شود و درباره این که چرا نام گلسرخی را نوشته، مورد بازخواست قرار می گیرد.

بازگشت ستاره فوتبال به ایران به لطف انقلاب

فضای امنیتی پیش از انقلاب، البته  برای برخی فوتبالیست ها، که گرایشات سیاسی مشخصی داشتند، چندان باز نبود. یکی از آنها، پرویز قلیچ خانی، ستاره سابق تیم ملی و تاج بود که به خاطر اندیشه های چپ گرایانه عیانش، مورد غضب قرار داشت. او به خاطر این تعلقات سیاسی بازداشت شده و مجبور شده بود از شخص شاه عذخواهی کند.

با این حال، او نتوانست در ایران بماند و در سال ۱۳۵۶ به کمک علی عبده مالک پرسپولیس، از ایران خارج شد و برای ادامه فوتبالش، به آمریکا رفت. بعد از انقلاب، قلیچ خانی در سال ۱۳۵۸ به ایران برگشت و همان زمان گفته بود که می خواهد برای همیشه در ایران بماند و قرار است زن و بچه اش را هم از آمریکا با خود بیاورد. البته در نهایت قلیچ خانی دوباره در زمستان ۶۲ ایران را برای همیشه ترک گفت.

تدفین شهدای انقلاب توسط بازیکن تیم ملی

در میان فوتبالیست های ایران در دهه ۵۰ و ۶۰، یک نام هست که به خاطر یک عکس نمادین، و البته فعالیت های انقلابی اش، برجسته شده. این فوتبالیست، سید محمود حقیقیان بازیکن سابق تیم پاس است که در تیم ملی هم سابقه زیادی دارد. او از فوتبالیست های مذهبی در دوران قبل از انقلاب بوده و در مصاحبه ای گفته که برخی مربیان، به خاطر اعتقادات مذهبی و روزه گرفتنش، با او رفتار خوبی نداشتند و حتی تهدید می کردند که به خاطر روزه گرفتن، او را از تیم اخراج میکنند.

حقیقیان در جریان انقلاب، به شدت فعال بوده و گفته است که در هفته های منجر به پیروزی انقلاب، به بهشت زهرا می رفته و در تدفین شهدای انقلاب کمک می کرده است. او بعد از انقلاب، در جریان بازی های آسیایی در سال ۶۱ در دهلی نو، در عکس تیمی قبل از بازی با یمن، عکسی از امام را به دست گرفت، که این عکس بسیار مشهور شده است.  او یکی از اولین کاپیتان های تیم ملی بعد از انقلاب بوده و در جریان دیدار معروف فوتبالیست‌ها با امام (ره) که در آن جلسه امام(ره) جمله "من ورزشکار نیستم اما ورزشکاران را دوست دارم" را بیان کرده بود حضور داشت.

او درباره این دیدار گفته است: «قبل از اینکه خدمت امام برویم حدس می‌زدیم در یک اتاق بزرگ و شبیه به کاخ با ایشان دیدار خواهیم کرد اما وقتی وارد آن محیط شدیم دیدیم یک اتاق بسیار ساده و کوچک است و امام در آن اتاق ساده با همه دیدار می‌کنند. دیدن این ساده‌زیستی امام برای من خیلی جالب بود. امام در آن دیدار برای ما صحبت کردند که واقعا آن خاطره شیرین بود.»

منبع: اطلاعات آنلاین