(عکس) سفر به تهران قدیم؛ باغ شاگرد تنبل دارالفنون کجا بود؟
این باغ و عمارت قاجاری به عبدالمجید میرزا ملقب به عین‌الدوله، نوه فتحعلی شاه، تعلق داشت که از شاگردان تنبل دارالفنون بود.
تهران تا اواخر دوره قاجار در محاصره انبوه باغ‌هایی قرار داشت که سند قریب به اتفاق آنها به نام شاهزادگان و رجال سرشناس و متمول خورده بود. تعدادی از این باغ‌ها در شرق تهران واقع شده بود که برخی از آنها با گذشت دهه‌های طولانی هنوز پابرجا مانده‌اند و به بخشی ار هویت محله‌های شرقی پایتخت بدل شده‌اند.
باغ و عمارت عین‌الدوله چنین ویژگی منحصربه‌فردی دارد و امروز به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری پایتخت شناخته می‌شود. این باغ و عمارت قاجاری به عبدالمجید میرزا ملقب به عین‌الدوله، نوه فتحعلی شاه، تعلق داشت که از شاگردان تنبل دارالفنون بود و با دستور ناصرالدین شاه او را به تبریز و نزد مظفرالدین میرزا فرستادند. عین‌الدوله بعد از بازگشت از تبریز و در دوران مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و احمد شاه قاجار به نخست وزیری رسید و این باغ و عمارت را در همان سال‌ها تصاحب کرد.
«داریوش شهبازی»، تهران‌پژوه، درباره قدمت و تاریخچه باغ عین‌الدوله می‌گوید: «عین‌الدوله مالک همه اراضی مجیدیه تا جنوب لویزان بود که در آن سال‌ها خارج از حصار ناصری قرار داشت که به آن مبارک‌آباد می‌گفتند و امروز حوالی خیابان پاسداران، میدان هروی و خیابان وفامنش است. اراضی حد فاصل مجیدیه تا جنوب لویزان با گذشت زمان به چند بخش تقسیم می‌شود و بخشی از آن به ساخت خانه برای مردم اختصاص پیدا می‌کند. بخش دیگری به بوستان مجیدیه تبدیل شد و بخش اصلی تحت عنوان باغ و عمارت عین‌الدوله باقی ماند.»
عین‌الدوله، صدراعظم مستبد مظفرالدین شاه که مدام آزادیخواهان را به‌بند می‌کشید تا سال ۱۳۰۶ در قید حیات بود و در سال‌های پایانی عمرش ورشکسته شده بود. او در همان سال‌ها اموالش را از دست داد و باغ عین‌الدوله هم از مالکیتش در آمد و مالک جدیدی به نام بصیرالدوله پیدا کرد.
شهبازی در ادامه درباره ویژگی باغ عین‌الدوله توضیح می‌دهد: «اراضی مجیدیه در آن سال‌ها مثل اراضی زرگنده به دلیل سیلابی بودن خاک مناسبی نداشت و به همین دلیل محصول و میوه خاصی در آن به عمل نمی‌آمد. بعد از جنگ جهانی دوم که ساخت‌وسازها در محله نارمک شروع شد اراضی مجیدیه هم تحت تأثیراین ساخت‌وسازها قرار گرفت و این‌گونه بود که باغ عین‌الدوله از اواخر دهه ۳۰ شمسی در محاصره خانه‌های مسکونی قرار گرفت و باغ سلطنت‌آباد ناصرالدین شاه، باغ امین الضرب، باغ مهران و چند باغ دیگر که مالکان مشهوری نداشتنند به‌طور کامل بین خانه‌های مسکونی محصور شد. بصیرالدوله در چنین شرایطی باغ عین‌الدوله را خرید و آن را به سکونتگاه خانواده‌اش تبدیل کرد.»
سرنوشت باغ عین‌الدوله بعد از مرگ مالک جدیدش به کلی تغییر کرد و وارثان بصیرالدوله در سال ۱۳۷۶ آن را به شهرداری تهران فروختند تا کاربری عمومی پیدا کند. بنایی که در اختیار شهرداری قرار گرفت به کلی ویران بود، اما بازسازی شد و نگارخانه برگ که یکی از معتبرترین نگارخانه‌های پایتخت به شمار می‌رود در داخل عمارت عین‌الدوله گشایش یافت و در دسترس مردم قرار گرفت.»
منبع: همشهری
