تصاویر/ ماجرای مک فارلین و رسوائیِ ایران گیت

شاید جدای از رسوایی "واترگیت" که موجب کناره گیری رئیس جمهور امریکا ریچارد نیکسون شد ابعاد هیچ افشاگری ای به اندازه رسوایی موسوم به ایران - کنترا پایه های قدرت یک رئیس جمهور در این کشور را لرزانده است؛ اتفاقی که البته با اظهار بی اطلاعی رونالد ریگان برای او به خیر گذشت.

کد خبر : ۲۴۲۶۱

۳۱ مرداد ۱۳۹۵ - ۱۲:۰۴

بازدید : ۲۲۶۴۳

فرادید | شاید جدای از رسوایی "واترگیت" که موجب کناره گیری رئیس جمهور امریکا ریچارد نیکسون شد ابعاد هیچ افشاگری ای به اندازه رسوایی موسوم به "ایران - کنترا یا "ایران گیت" پایه های قدرت یک رئیس جمهور در این کشور را لرزانده است؛ اتفاقی که البته با اظهار بی اطلاعی رونالد ریگان و محاکمه چند تن از مقامات نظامی- امنیتی وقت برایش به خیر گذشت.

به گزارش مجله تاریخ فرادید، در مرداد ماه سال 1364 دولت وقت ایالات متحده به ریاست رونالد ریگان جمهوری خواه دست به یک معامله تسلیحاتی با ایران زد که قرار بود از یک سو به آزادی گروگان‌های امریکایی در لبنان منجر شود و از سوی دیگر سود حاصل از آن بر خلاف تصمیم مجلس نمایندگان به شورشیان "کنترا" در نیکاراگوئه داده شود.

این ماجرا که در ایران به "مک فارلین" شهرت دارد بعدها به رسوایی سیاسی دولت ریگان منجر شد و او مجبور شد بعد از آنکه اعلام کرد در جریان اقدام همکارانش در این معامله نبوده مسئولیت آن را بر عهده بگیرد و عذرخواهی کند.

اما قصه از آنجا آغاز شد كه سرهنگ "اولیور نورث" از اعضای شورای امنیت ملی آمریكا طرحی را آماده کرد که بر اساس آن گروه های شورشی نیكاراگوا موسوم به "كنتراها" كه علیه رژیم "ساندنیست" و ضد آمریكایی "ژنرال اورتگا" می جنگیدند با درآمد ناشی از فروش سلاح های آمریكایی، تقویت و تجهیز شوند.

نیاز ایران که در آن زمان با رژیم صدام در جنگ بود به خرید موشک های ضد تانک "تاو" از یک سو و از سوی دیگر تمایل امریکا برای بهره بردن از نفوذ ایران برای آزادی گروگان هایش که در دست گروه موسوم به "جهاد اسلامی" در لبنان بودند باعث شد دولت ایالات متحده سعی در برقراری ارتباط با ایران کند. بر این اساس "الیور نورث"، "رابرت مک فارلین" تحلیل گر سازمان سیا و مشاور امنیت ملی رییس جمهور، "جورج کیو" از مقامات شورای امنیت ملی و "هوارد تیچر"مسئول تحویل پول به شورشیان نیکاراگوئه مامور شدند ضمن سفر مخفیانه به ایران از سوی دولت امریکا برای فروش سلاح و آزادی گروگان‌ها با طرف ایرانی وارد مذاکره شوند.

ماه ها پس از این سفر در 11 آبان سال 1365 روزنامه الشراع لبنان ادعا کرد، رابرت مک‌فارلین مشاور امنیت ملی ریگان در یک مأموریت مخفیانه به همراه یک کیک و یک انجیل امضاء شده توسط ریگان به تهران سفر کرده تا از طریق فروش سلاح‌های اسرائیلی به ایرانیان از کمک آنان برای آزادی گروگان‌های آمریکایی در لبنان استفاده کند. این ادعا که بعدها معلوم شد خبر آن توسط سید مهدی هاشمی به این روزنامه داده شده دو روز بعد در جریان سخنرانی هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجلس در راهپیمائی 13 آبان به نوعی تائید شد و دولت امریکا در برابر رسوایی بزرگی قرار گرفت. هاشمی اعلام کرد مشاورسابق امنیت ملی کاخ سفید با نام مستعار "شون دولین" همراه با پاسپورت ایرلندی به تهران سفر کرده و سعی در مذاکره با مقامات ایرانی داشته است.

دولت امریکا ابتدا سعی در رد هرگونه ارتباط و فروش سلاح به ایران داشت اما با روشن شدن ابعاد مختلف آن اعلام کرد برای آزادی گروگان‌هایش در لبنان دست به این کار زده است. رونالد ریگان رئیس جمهور امریکا متعاقب این رسوایی در تلویزیون ظاهر شد و اعلام کرد كه مسئولیت همه اقداماتی را كه بدون اطلاع وی روی داده و به تجارت اسلحه در برابر گروگان ها از سوی ایرانی ها منجر شده می پذیرد. همزمان نظرسنجی ها نشان داد كه محبوبیت ریگان از 67 درصد به 46 درصد رسیده است.

در پی این رسوایی کنگره نیز وارد عمل شد و کمیته تحقیق تشکیل داد تا ابعاد مختلف آن را روشن کند؛ گزارش نهایی این کمیته رای به نفع رئیس جمهور بود و تائید می کرد که ریگان در جریان این فعالیت ها نبوده است. چندی بعد نمایندگان كنگره كه عمدتا دموكرات بودند، گزارش دیگری منتشر کردند كه در آن از ریگان به خاطر سهل انگاری در این موضوع به شدت انتقاد شده بود. ریگان در مقابل، تاسف عمیق خود را از این ارتباطات محرمانه با ایران اعلام كرد و تا 3 ماه در برنامه های تلویزیونی حاضر نشد. همچنین در این ماجرا 14 نفر از مسئولین وقت امنیتی نظامی امریکا نیز متهم شدند که از این تعداد 11 تن از جمله وزیر وقت دفاع "كاسپر واینبرگر" محكوم شدند. همگی محکومان بعدها در زمان ریاست جمهوری بوش پسر مورد عفو قرار گرفتند. گزارش تصویری زیر روایتی مصور از اتفاقاتی است که به رسوایی "ایران- کنترا"، "ایران گیت" یا همان مک فارلین شهرت دارد.

هواپیمای ربوده شده "تی‌دبلیوای 847" حامل گروگان‌های امریکائی که در فروگاه بیروت بر زمین نشسته است در 15 ژوئن 1985؛ آزادی گروگان‌های این هواپیما و نقش ایران در آن باعث شد امریکا سعی کند از نفوذ ایران برای آزادی کارکنان سفارت خود که در لبنان گروگان گرفته شدند استفاده کند.

گروگان‌های امریکائی در دست نیروهای موسوم به "جهاد اسلامی" در فرودگاه بیروت. 15 ژوئن سال 1985

دو تن از نیروهای موسوم به "جهاد اسلامی" که در جریان ربایش هواپیمای "تی‌دبلیوای 847" آن را در فرودگاه بیروت به زمین نشانده‌اند. 19 ژوئن 1985

هواپیمای ربوده شده "تی‌دبلیوای 847" در فرودگاه لبنان. 15 ژوئن 1985

یک زن در حال پاک کردن شعارهایی که بر روی در هواپیمای ربوده شده نوشته شده است. 11 جولای 1985

سخنرانی یکی از ربایندگان در تظاهرات ضد امریکایی مقابل فرودگاه بیروت در حمایت از ربایش هواپیما. 21 ژوئن 1985

"دمیس روسس" خواننده یونانی و همراهش پس از آزادی شماری از گروگان‌ها در فرودگاه بیروت؛ نقش پر رنگ ایران در آزادی گروگان‌های این هواپیما باعث شد دولت امریکا برای آزادی کارکنان سفارت خود که در لبنان ربوده شدند با ایران ارتباط بر قرار کند. 19 ژوئن 1985

عکسی از شورشیان "کنترا" در نیکاراگوئه در سال 1985 میلادی؛ این گروه شورشی در آن زمان با حمایت امریکا علیه دولت " دانیل اورتگا" رهبر جبهه آزادیبخش ملی "ساندینیستا" دست به اسلحه برده بود. بر اساس طرح امریکا درآمد فروش سلاح قرار بود بر خلاف مصوبه کنگره به این گروه داده شود.

محل آموزش نیروی‌های شورشی "کنترا" در نیکاراگوئه که به شکل مخفیانه از سوی دولت امریکا حمایت می‌شدند. سال 1985

محل آموزش نیروهای شورشی "کنترا" در نیکاراگوئه که به شکل مخفیانه از سوی دولت امریکا حمایت می شدند. سال 1985

شماری از نیروهای شورشی "کنترا" که برای مقابله با جبهه آزادی بخش ملی "ساندینستا" از سوی دولت امریکا حمایت می‌شدند. سال 1985

ملاقات رونالد ریگان با "آدلف کالرو" رهبر جبهه مقاومت دموکراتیک "کنترا" در دفتر "رابرت مک فارلین". 4 آوریل 1985(15 فردوین 1364 شمسی)

ملاقات و رایزنی ریگان با رابرت مک فارلین، اولیور نورث، دیوید جویدن و جان پویندکستر پیرامون طرح "نیکاراگوئه و صلح در امریکای مرکزی" که در آن قرار بود از شورشیان "کنترا" حمایت شود. 4 آوریل 1985(15 فروردین 1364)

ملاقات رونالد ریگان و همسرش نانسی با یکی از گروگان‌های آزاد شده که از لبنان بازگشته است. 25 نوامبر 1986(4 آذرماه 1365)

گفتگوی ریگان با شماری از مشاوران خود در دفتر بیضی شکل کاخ سفید پیرامون نطق رئیس جمهور درباره ماجرای "ایران-کنترا" پس از افشای ابعاد آن و سخنرانی هاشمی رفسنجانی. 25 نوامبر 1986(4 آذر 1365)

سخنرانی دادستان کل"اد میس" پیس از شروع کنفرانس خبری رونالد ریگان در کاخ سفید پیرامون ماجرای "ایران-کنترا". 25 نوامبر 1986

نشست ریگان با اعضای کمیسیون "تاور" درباره ماجرای "ایران -کنترا" در دفتر بیضی شکل کاخ سفید. 22 ژانویه 1987 (2 بهمن 1365) کمیسیون تاور در واقع هیئت حقیقت یاب ۳ نفره‌ای مشتمل از مقامات حکومتی آمریکا بود که از سوی ریگان وظیفه رسیدگی به چگونگی وقوع ماجرای مک‌فارلین، نقش شورای امنیت ملی آمریکا را در این بحران، رسوایی دخالت آمریکا در حمایت از شورشیان کنترا و شناسایی افراد مرتبط و برخورد جزایی با تخلفات آنها را داشت. این کمیسیون در نهایت نتایج بررسیهای خود را در یک گزارش 200 صفحه‌ای به ریگان عرضه کرد.

نشست ریگان با اعضای کمیته بررسی "تاور" درباره ماجرای "ایران -کنترا" در دفتر بیضی شکل کاخ سفید. 11 فوریه 1987

"جان تاور" رئیس کمیته بررسی پرونده "ایران -کنترا" در جلسه کابینه گزارش نهایی را قرائت می‌کند. 26 فوریه 1987

رونالد ریگان در کنفرانس خبری پس از اعلام گزارش کمیته بررسی پرونده "ایران - کنترا" به ریاست "جان تاور". 26 فوریه 1987

"الیویر نورث" کارکنان شورای ملی امنیت ایالات متحده آمریکا و عضو ارشد مذاکره کننده در جلسه استماع کنگره درباره پرونده "ایران-کنترا"؛ او متهم شد که اسناد مرتبط با این پرونده را معدوم کرده است. نورث اما اعلام کرد برای حفظ جان همدستان خود و نیز رابطینش در تهران و نیکاراگوئه این کار را کرده است.