تنها مرگ ثبت‌شده در جهان در اثر «برخورد شهاب‌سنگ» در کجا و چه زمانی اتفاق افتاد؟
هر روز میلیون‌ها شهاب‌سنگ به زمین می‌رسند، اما از سال ۱۹۸۸ تاکنون تنها ۸۲۲ مورد آنها به‌قدری بزرگ بوده‌اند که در جوّ منفجر شده و بارش شهاب‌سنگ ایجاد کردند.
فرادید| اوایل قرن نوزدهم، مردی در عراق در اثر برخورد یک شهاب‌سنگ جانش را از دست داد. اسناد مربوط به این حادثه، قدیمی‌ترین و تنها مورد ثبت‌شده از مرگ انسان بر اثر برخورد مستقیم شهاب‌سنگ را در اختیار دانشمندان قرار داده‌اند. گروهی از پژوهشگران چندین نسخه خطی را در اداره کل آرشیو دولتی ریاست جمهوری ترکیه کشف کرده‌اند که این مرگ عجیب در آنها ثبت شده است.
به گزارش فرادید، این سه سند به زبان ترکی عثمانی و مربوط به قرن نوزدهم هستند. این حادثه‌ی تلخ روز ۲۲ آگوست ۱۸۸۸ در شهر سلیمانیه عراق امروزی رخ داده است.
برپایه‌ی این اسناد آرشیوی، حدود ساعت ۸:۳۰ شب، ساکنان یک شهر نزدیک، گوی آتشی را در آسمان دیدند که نشان می‌دهد شهاب‌سنگ از سمت جنوب شرقی آمده بود. پس از آن، به مدت حدود ۱۰ دقیقه، بارش سنگ‌های آسمانی رخ داده که شهاب‌سنگ مرگبار نیز از همین بارش بوده است.
نقشه محل وقوع این بارش شهاب‌سنگی در سال ۱۸۸۸
این اسناد را تیمی به سرپرستی اوزان اونسالان، دانشیار دانشگاه اژه ترکیه، کشف و تحلیل کرده‌اند. توصیفات موجود در این اسناد با سایر رخدادهای مستند بارش شهاب‌سنگ که در آنها همواره شهاب‌‌سنگ‌ها پیش از برخورد با زمین منفجر یا منهدم می‌شوند، هماهنگی دارد.
اگرچه این رویدادها در اخبار بازتاب زیادی ندارند، اما زمین هر روز در معرض برخورد میلیون‌ها شهاب قرار دارد. با این حال، بیشتر آنها در جوّ می‌سوزند. بنا بر آمار ناسا از سال ۱۹۸۸ تاکنون تنها ۸۲۲ مورد به‌قدری بزرگ بوده‌اند که در جوّ منفجر شده و بارش شهاب‌سنگ به‌وجود آورند.
برای نمونه، در سال ۲۰۱۳، شهاب‌سنگ چلیابینسک در جوّ منفجر شد و بارشی از سنگ‌ها را ایجاد کرد که برخی از آنها تا ۶۵۰ کیلوگرم وزن داشتند؛ با این حال، هیچ تلفات جانی نداشت. تمام صدمات ناشی از این حادثه، به‌دلیل موج انفجار بود، نه برخورد مستقیم سنگ‌ها!
کارشناسان با وجود برخوردهای مکرر سنگ‌های فضایی به زمین، تاکنون هیچ موردی از مرگ انسان در اثر برخورد مستقیم این اجسام پیدا نکرده بودند، تا اکنون که این مورد کشف شد.
پژوهشگران در مقاله‌ای که در مجله Meteoritics & Planetary Science منتشر شده، نوشتند: «با توجه به اینکه این اسناد از منابع رسمی دولتی گرفته شدند و توسط مقامات محلی نوشته شده‌اند، هیچ تردیدی نسبت به درستی آنها وجود ندارد.»
این واقعه مرگبار در منطقه‌ای رخ داده که امروزه جزو خاک عراق و در شهر سلیمانیه است
افزون بر فرد کشته‌شده، در اسناد عثمانی به فرد دیگری هم اشاره شده که اگرچه از حادثه جان سالم به‌در برده، اما در اثر برخورد شهاب سنگ فلج می‌شود. همچنین، آسیب به محصولات کشاورزی هم در این اسناد ثبت شده که به احتمال زیاد ناشی از موج انفجار بوده است.
این اسناد نه‌تنها گزارش معتبری از مرگ بر اثر برخورد شهاب‌سنگ هستند، بلکه شواهد فیزیکی هم داشته‌اند. یکی از نامه‌ها ابتدا همراه نمونه‌ای از شهاب‌سنگ ارسال شده بود، اما پژوهشگران نتوانستند این سنگ را در هیچ‌یک از موزه‌ها یا آرشیوهای ترکیه پیدا کنند.
این اسناد به‌تازگی و پس از دیجیتالی‌شدن کشف شدند. زبان ترکی عثمانیِ قدیمیِ آنها موجب دشواری ترجمه شده بود. هنوز هم اسناد زیادی باقی مانده‌اند که تیم پژوهشی باید بررسی آنها را به پایان برساند. پژوهشگران یادآور شده‌اند کمبود شواهد تاریخی از مرگ بر اثر شهاب‌سنگ ممکن است تنها ناشی از فقدان پژوهش در آرشیوهای معتبر، به‌ویژه آن‌هایی باشد که به فرهنگ‌های غیر انگلیسی تعلق دارند.
در ادامه، این تیم امیدوار است پاسخی از سوی سلطان وقت نسبت به این حادثه کشف کند؛ پاسخی که آنها معتقدند میان اسناد تازه دیجیتالی‌شده وجود دارد.
مترجم: زهرا ذوالقدر
