کشف انگشتر اشرافی ۶۰۰ ساله در یک «خندق» قرون وسطایی

فرادید|  حدود ۶۰۰ سال پیش، اشراف‌زاده‌ای که به قلعه‌ای قرون‌وسطایی سفر کرده بود، جواهر  پرزرق‌وبرقش را گم میکند. باستان‌شناسان به‌تازگی موفق شدند این جواهر که یک قطعه آمیتیستِ بی‌همتاست و در یک قالب نقره‌ایِ  کیفیت‌بالا و آب‌طلاکاری‌شده کار گذاشته شده را  از میان گل و لای خندق قدیمی این قلعه بیرون بکشند. 

لخ مارِک، باستان‌شناس دانشگاه وروتسواف لهستان درباره این کشف گفته: «از دید من، این شیء در اصل بخشی از یک سنجاق‌سینه بوده یا به احتمال کمتر، جزئی از یک تاج یا نیم‌تاج بوده، چیزی که آن را میان یافته‌های مروبط به سکونتگاه‌های قرون‌وسطایی بسیار ویژه می‌کند.» 

مارِک و بئاتا میازگا، باستان‌شناس دیگری از دانشگاه وروتسواف در پژوهشی که ۱۱ ژوئیه در نشریه Antiquity به شکل آنلاین منتشر شد، نوشتند جواهرات قرون‌وسطایی همواره در گنجینه‌ها یا آرامگاه‌ها کشف می‌شوند، اما این یکی در شرایطی «روزمره‌تر» کشف شده است. احتمال دارد این سنجاق‌سینه را کسی که به قلعه کولنو رفت‌وآمد داشته، گم کرده باشد. 

قلعه کولنو (Kolno) اوایل قرن سیزدهم به‌عنوان یک دژ نظامی و کاخ دوک ساخته شد و همچنین به‌عنوان اداره گمرک برای کنترل انتقال چوب استفاده می‌شد. مالک اولیه آن، دوک بولسلاو سوم از برزگ، سرانجام این ملک را به شوالیه‌هایی ثروتمند فروخت. سال ۱۴۴۳، قلعه کولنو در جریان جنگ‌های داخلی سیلزی به آتش کشیده شد و از بین رفت. سال ۲۰۱۰، مارک و تیمش در این قلعه‌ی ویران‌شده کاوش‌های باستان‌شناسی را آغاز کردند و دست‌سازه‌های نظامی، تجهیزات سواره‌نظام و سفالینه‌هایی از قرون ۱۴ و ۱۵ میلادی کشف کردند. 

با استفاده از تحلیل طیف‌سنجی رامان (روشی که با تابش لیزر به ماده، ترکیب مولکولی آن را تعیین می‌کند) روشن شد این سنگ قیمتی یک آمیتیست است. همچنین با تحلیل فلورسانس پرتو ایکس، روشن شد که فلز به‌کاررفته نقره و آب‌طلاکاری‌شده بوده که فرآیندی با مقدار زیادی جیوه بوده است. 

به گفته مارِک: «آمیتیست‌ها به‌دلیل معانی نمادین، دسترسی‌پذیری و زیبایی‌شناسی، در دوران قرون‌وسطی محبوب بودند.» 

پژوهشگران می‌گویند در افسانه‌های قرون‌وسطایی آمده که آمیتیست می‌توانسته صاحبش را در برابر مستی، سم، نقرس، کابوس، خیانت، فریب، اسارت، نابینایی، افسون‌شدگی و خفگی محافظت کند. همچنین این سنگ نماد ایمان، فروتنی و شهادت به‌شمار می‌رفته است. 

مارک افزود: «در بازی پیچیده نمادها در قرون‌وسطی، انتخاب سنگ‌های قیمتی برای جواهرات همواره دلیل عمیق‌تری داشته است. اگر باور می‌شد یک گوهر نیروهای ماورایی دارد، ارزش آن افزایش می‌یافت.» 

هنوز روشن نیست این گوهر نیمه‌قیمتی را چه کسی و چگونه گم کرده، اما پژوهشگران تردید ندارند که صاحب آن سبک زندگی اشرافی داشته است. مارک می‌گوید جواهرات مشابه با طراحی‌های مشابه در زیورآلات لوکس آن دوره دیده شده‌اند. اما آمیتیست کشف‌شده در قلعه کولنو بی‌نظیر است، زیرا جواهری سطح بالا و شایسته یک دوک بوده که شاید چند قرن پیش در یک فعالیت بسیار معمولی گم شده است.

مترجم: زهرا ذوالقدر