سر ۱۷۰۰ سالۀ امپراتور در آنتالیای ترکیه کشف شد
این سر مرمری نه‌تنها داده‌های تاریخی ما درباره «بحران قرن سوم» (دوره آشوب‌های نظامی، اقتصادی و سیاسی) را بیشتر می‌کند، بلکه نشان می‌دهد چگونه امپراتوران در روزگار عدم‌اطمینان، از هنر برای نمایش پایداری و مشروعیت خود استفاده می‌کردند.
فرادید| باستان‌شناسان در جریان کاوش‌های باستانی در شهر کهن آسپندوس در استان آنتالیای ترکیه یک سر مرمری کشف کرده‌اند که گمان می‌رود تصویر یک امپراتور رومی باشد.
به گزارش فرادید، این اثر کمیاب که نزدیک به ۱۷۰۰ سال قدمت دارد (اواخر قرن سوم میلادی)، آمیزه‌ای از واقع‌گرایی رومی و تأثیر هنر هلنیستی را در خود دارد و دریچه‌ای تازه به یکی از دوره‌های مهم تاریخ روم می‌گشاید.
چهره امپراتور: آمیزه‌ای از قدرت و احساس
قدمت این سر مرمری که حدود ۴۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد، بین سال‌های ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلادی تخمین زده شده؛ دوره‌ای همراه با تحولات سیاسی و هنری چشمگیر در امپراتوری روم.
برپایه این تاریخ‌گذاری، مجسمه ممکن است چهره امپراتور «گالیِنوس» یا «کلودیوس دوم گوتیکوس» باشد، دو فرمانروایی که در دوران پرتلاطم «بحران قرن سوم» حکومت می‌کردند. این بازه زمانی با بی‌ثباتی سیاسی و تغییرات هنری هم‌زمان بود که در سبک واقع‌گرایانه اما شورمند مجسمه هم بازتاب یافته است.
این پرتره نمونه‌ی شاخص وِریسم (verism) رومی است؛ سبکی که بر جزئیات بسیار واقعی و حتی اغراق‌شده تأکید داشت، مانند چین‌های عمیق پیشانی، خطوط برجسته گونه‌ها و لب‌های چروک‌خورده. این ویژگی‌ها نماد خرد و اقتدار بودند. هم‌زمان، گردنِ کمی خمیده و نگاه درون‌نگر مجسمه، هنر هلنیستی تأثیر گرفته؛ جریانی که به پیکره‌ها عمق احساسی و انسانیت می‌بخشید.
سرپرست گروه باستان‌شناسی در توضیح این کشف گفته: «این یافته گواه ترکیب جذابی از میراث‌های هنری است، واقع‌گرایی رومی درآمیخته با بیان احساسی هلنیستی که برای القاء هم‌زمان قدرت امپراتوری و وقار اخلاقی به کار رفته است.»
با توجه قدمت‌گذاری تقریبی این مجسمه (اواخر قرن سوم میلادی)، شاید چهره امپراتور گالیِنوس یا کلودیوس دوم گوتیکوس را به تصویر می‌کشد که هر دو در دوره پرتلاطمی موسوم به «بحران قرن سوم» حکومت می‌کردند
آسپندوس: فراتر از تئاتر مشهورش
آسپندوس که به‌واسطه تئاتر رومی خود که به شکل خارق‌العاده‌ای سالم مانده شناخته می‌شود، در روزگار باستان شهر پررونقی در منطقه پامفیلیا بود. این شهر که پیدایش آن به حدود قرن دهم پیش از میلاد بازمی‌گردد، در دوره روم به یکی از مراکز مهم تجارت، سیاست و فرهنگ تبدیل شده بود.
سَر تازه‌یافت‌شده در میدان رومی شهر کشف شده؛ قلب زنده و پرجنب‌وجوش شهر که اقتدار امپراتوری در آن به کمک هنر و معماری یادمانی به نمایش گذاشته می‌شد. در راستای حفاری حمام‌ها، قنات‌ها و ساختمان‌های اداری، این کشف شناخت ما از طرح‌ریزی شهری آسپندوس و نقش تبلیغات امپراتوری در آناتولیِ اواخر دوران روم را گسترش می‌دهد.
مترجم: زهرا ذوالقدر
