دست درازی به میراث ۷۵۰۰ ساله و غفلت میراث فرهنگی کرمانشاه

گودین تپه با قدمتی ۷۵۰۰ ساله از مهمترین محوطه‌های باستانی ایران است که حدود ۶۰ سال است به حال خود رها شده و این روزها نیز در سایه غفلت و بی‌توجهی مسئولین میراث فرهنگی کرمانشاه، هر روز آب می‌رود و چیزی به نابودی آن باقی نمانده است.

محوطه باستانی گودین تپه برای اولین بار سال ۱۹۶۱ کشف شد و حدود چهار سال بعد هم یک گروه باستان‌شناس کانادایی به سرپرستی «کایلر یانگ» آن را مورد کاوش باستان‌شناسی قرار دادند. 

طی کاوش‌های باستان‌شناسی در این محوطه مشخص شد گودین تپه دارای هفت لایه فرهنگی از دوره‌های پیش از تاریخ، تاریخی و دوره اسلامی به مدت هفت هزار سال بوده که مهمترین دوره آن مربوط به زمان مادهاست. بعلاوه سازه‌هایی مانند یک قلعه که احتمالا یک مرکز اداری یا نظامی بوده، سالن‌ها و انبارها و ... در این محوطه کشف شد. 

براساس شواهد باستان‌شناسی که از گودین تپه بدست آمده، واقع‌شدن این محوطه در یک نقطه استراتژیک و در مسیر شاهراه تجاری باستانی عملا آن را به یک ایستگاه تبادلات تجاری در زمان مادها تبدیل کرده بود. 

با وجود اهمیت بالایی که محوطه باستانی گودین تپه دارد و آن را در ردیف محوطه‌های مهم تاریخی نوشیجان ملایر و حسنلو آذربایجان‌غربی قرار می‌دهد، اما این محوطه باستانی حدود ۶۰ سال است به حال خود رها شده و از زمان «یانگ» تاکنون هیچ‌گونه کاوش باستانی‌شناسی در آن صورت نگرفته و هیچ تلاشی هم برای اینکه دستاوردهای این باستان‌شناس در گودین تپه حفظ شود و سازه‌های کشف شده از تخریب و فرسایش در امان بمانند نیز انجام نگرفته است.  

گودین تپه سالهاست مورد بی‌مهری و غفلت مسئولین میراث فرهنگی کرمانشاه قرار گرفته و به هر میزان که این محوطه در دنیای باستان‌شناسی شهرت دارد، به همان میزان نیز در کرمانشاه مورد بی‌توجهی متولیان امر قرار گرفته است. 

محوطه گودین تپه که روزگاری وسعت زیادی را در بر می‌گرفت و مرکز تجاری بزرگی به شمار می‌رفت، این روزها حال و روز خوبی ندارد و در طول سالیان گذشته هر روز بخشی از آن آب رفته و اکنون مساحت چندانی از آن باقی نمانده است. 

فصل بهار که از راه می‌رسد، میراث ۷۵۰۰ ساله کشورمان بدون هیچ حفاظی زیر پای گله دام‌های عشایر له می‌شود و به جولانگاهی برای چرای دام‌ها تبدیل می‌شود. 

از طرفی قرار گرفتن آرامستان عمومی گودین تپه در مجاورت این محوطه باستانی باعث شده تا در سالهای گذشته شهرداری برای توسعه آن هر روز بخش‌هایی از محوطه گودین تپه را به این آرمستان اضافه کند و اکنون کار به جایی رسیده که حتی بخشی از عرصه این محوطه تاریخی را نیز به آرمستان تبدیل کرده‌اند. 

مسئولین شهرداری گودین فقط به تخریب بخشی از محوطه برای تبدیل آن به آرامستان قانع نشده‌اند و این بار کمر همت بسته‌اند تا بخش دیگری از محوطه را نیز نابود کنند و در حریم درجه یک محوطه یک غسالخانه را احداث کنند. 

محاصره گودین تپه فقط توسط شهرداری نیست، اوقاف نیز پای کار آمده و در حال ایجاد یک باغ در عرصه و حریم اثر است. 

گودین تپه را به شوخی گرفته‌ایم! 

تمام بلاهایی که این روزها بر سر گودین تپه می‌آید، در حالی است که به گفته یک باستان‌شناس کرمانشاهی، گودین تپه محوطه‌ای بی‌نظیر است که باید آن را جدی گرفت. 

مرتضی گراوند در گفت و گو با ایسنا افزود: گودین تپه نگین انگشتری دوره مادها در کرمانشاه است. 

وی که سال ۱۴۰۲ ناظر اجرای پروژه تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی گودین تپه توسط کامیار عبدی از باستان‌شناسان مطرح کشورمان بوده، ادامه داد: همانگونه که مسئولین میراث فرهنگی استان به کتیبه بیستون و تاق بستان اهمیت می‌دهند، باید به همان اندازه هم به گودین تپه اهمیت بدهند، چرا که گودین تپه هیچ دست کمی از تاق بستان ندارد، اما متاسفانه آن را به شوخی گرفته‌ایم. 

این باستان‌شناس اضافه کرد: گودین تپه باید همانند محوطه نوشیجان به یک مرکز پژوهشی تبدیل می‌شد، اما متاسفانه این اتفاق برای آن نیفتاده است. 

وی ادامه داد: گودین تپه یک تپه معمولی نیست. لایه‌های این محوطه باستانی پایه گاه‌نگاری در زاگرس مرکزی ایران و ایستگاه بازرگانان و تجاری از نقاط مختلف غرب آسیا بوده است. 

گراوند با تاکید بر اینکه نباید گودین تپه را به حال خود رها می‌کردیم، گفت: با وجود اینکه این محوطه سال ۱۹۶۵ مورد کاوش باستان‌شناسی قرار گرفته، اما اکنون تلی از خاک است و باید آن را احیاء، خواناسازی و کاوش باستان‌شناسی کرد. 

وی یادآور شد: گودین تپه می‌تواند به قطب گردشگری کرمانشاه تبدیل شود و جامعه‌ باستان‌شناسان ایران از میراث فرهنگی استان کرمانشاه انتظار دارند که برای این محوطه چاره‌اندیشی کند. 

مسئولین میراث فرهنگی کرمانشاه پاسخگو نیستند

با وجود اینکه طی هفته‌های اخیر بحث‌های زیادی در خصوص وضعیت گودین تپه کنگاور در فضای باستان‌شناسی کشور بوجود آمده و حتی کارزای برای نجات این میراث باستانی کشورمان شکل گرفته، اما مسئولین میراث فرهنگی کرمانشاه علیرغم تماس‌های مکرری که از سوی ایسنا با آنها صورت گرفت، حاضر به پاسخگویی در این زمینه نشدند. 

در خاتمه باید گفت، اگر گودین تپه از بخت بد خود در استان کرمانشاه نبود، استانی که حدود ۴۲۰۰ اثر تاریخی دارد و تنها چند اثر آن فرصت دیده‌شدن پیدا کرده‌اند و مابقی آنها تا حدودی رها شده‌اند، شاید این اثر امروز بیشتر دیده می‌شد و یکی از آثار تاریخی شاخص ایران به شمار می‌رفت، اما بی‌توجهی مسئولین میراث فرهنگی کرمانشاه دامن این اثر تاریخی مهم را نیز گرفته و باید هر روز شاهد کوچکتر شدن و تخریب بیشتر آن باشیم. 

محوطه باستانی گودین تپه یا تپه امامزاده در یک کیلومتری شهر گودین کنگاور قرار دارد و سال ۱۳۴۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. 

منبع: ایسنا