کشف مجسمۀ استثنایی «مِسی و خانواده‌اش» در گورستان مصر باستان
باستان‌شناسان اخیراً در گورستان باستانی سقاره در مصر کشف شگفت‌انگیزی انجام داده‌اند که نحوه‌ی مطالعه‌ی سنت‌های هنری در مصر باستان را دگرگون می‌کند. این اثر، مجسمه‌ای از جنس سنگ آهک است که یک نجیب‌زاده و خانواده‌اش را به شکلی منحصر به فرد به نمایش می‌گذارد؛ نجیب‌زاده‌ای که به احتمال زیاد «مسی» نام داشته است.
فرادید| این مجسمۀ نادر ترکیبی از تراش سه‌بعدی سنتی و کنده‌کاری برجسته است؛ روشی که پیش از این در مجسمه‌سازی دوره‌ی پادشاهی قدیم مصر شناخته نشده بود.
به گزارش فرادید؛ مطالعه‌ای که توسط دکتر زاهی حواس و دکتر سارا عبدوه در «مجله باستان‌شناسی مصر» منتشر شده، این مجسمه را چیزی فراتر از هنجارهای معمول توصیف می‌کند. شخصیت مرکزی مجسمه یک نجیب‌زاده است که پای چپش را جلو گذاشته است؛ حالتی رایج در دوره‌ی پادشاهی قدیم که نماد نیرو و توانایی است. او کلاه‌گیس کوتاه و یک دامن چین‌دار ظریف پوشیده و تنه‌ی او به‌طور دقیق تراشیده شده که توجه مجسمه‌ساز به جزئیات آناتومیک بدن را نشان می‌دهد.
در سمت راست او همسرش نیز زانو زده و نشسته است؛ اندازه کوچک او نقش حمایتی مرد را برجسته می‌کند. همسر او پیراهنی ساده و کلاه‌گیسی تا شانه دارد و یقه‌ی پهنی بر تن دارد.
اما ویژگی برجسته‌ی این مجسمه حضور دختری است که به‌صورت برجسته‌کاری سطحی تراشیده شده است و نه به شکل سه‌بعدی کامل. دختر پشت پای چپ پدرش ایستاده، با یک دست پای او را گرفته و در دست دیگرش یک غاز دارد؛ حرکتی که احتمالاً نماد تأمین نیازهای زندگی پس از مرگ است. نکته‌ی شگفت‌انگیز این است که در یک اثر، دو روش تراش متفاوت ترکیب شده‌اند؛ چیزی که در سنت هنری شناخته‌شده‌ی دوره‌ی پادشاهی قدیم سابقه نداشته است.
این مجسمه بدون زمینه‌ی باستان‌شناسی کشف شد و احتمالاً توسط غارتگران اولیه‌ی مقبره دور انداخته شده بود. تاریخ دقیق آن از طریق تحلیل سبک‌شناسی مشخص شد و با مجسمه‌های خانواده‌ی دیگر مقایسه شد، به‌ویژه مجسمه‌ی سنگ آهک «ایروکاپتاه» در موزه‌ی بروکلین که آن نیز از گورستان سقاره بود. شباهت‌های فراوان از نظر ارتفاع، نسبت‌ها، پوشش و اجرای هنری نشان می‌دهد که این مجسمه به دودمان پنجم مصر تعلق دارد و توسط همان «مکتب هنری» ساخته شده است که مجسمه‌ی ایروکاپتاه را ساخته است.
آنچه که این کشف را منحصر به فرد می‌کند، ترکیب هنر «نقش‌برجسته» با مجسمه‌سازی است؛ حضور دختر خانواده در این مجسمه به صورت نقش‌برجسته در کنار پای پدر تصویر شده است.
این کشف پیامدهای گسترده‌ای برای مصرشناسی دارد. نسل‌هاست که کارشناسان به قواعد سخت‌گیرانه‌ی هنر پادشاهی قدیم و امکان نوآوری اندک در آن اشاره می‌کردند. اما این مجسمه نشان می‌دهد که مجسمه‌سازان توانسته‌اند سنت و نوآوری را با هم ترکیب کنند و حتی در قالب‌های شناخته‌شده‌ی نمایش خانواده راه‌حل‌های خلاقانه ارائه دهند.
دکتر زاهی حواس در مصاحبه‌ای با «مجله آنلاین باستان‌شناسی» توضیح داد: «این مجسمه را زیر شن پیدا کردم؛ جایی که در نزدیکی آن یک درب کاذب با نام «مِسی» وجود داشت». بنابراین این احتمال وجود دارد که این مجسمه متعلق به مردی مصری به نام مسی بوده باشد.
معنای نمادین این اثر احتمالاً نشان‌دهنده‌ی ارتباط با خانواده است و نشان می‌دهد که آن‌ها پس از مرگ همانند زندگی دوباره با هم متحد خواهند شد. همچنین، مقبره فاقد کتیبه است و صحنه‌ی دختر با غاز منعکس‌کننده‌ی زندگی روزمره است، مشابه صحنه‌هایی که معمولاً روی دیوارهای مقبره‌ها مشاهده می‌شوند.
دکتر حواس اهمیت تراش برجسته را نیز یادآور شد: اگرچه تراش برجسته‌ی بلند معمولاً با دوره‌های بعدی مانند دوران بطلمیوسی مرتبط است، اما این مجسمه نشان می‌دهد که چنین مهارتی حتی ۴۳۰۰ سال پیش نیز شناخته شده بود. ترکیب تراش برجسته و سه‌بعدی، این مجسمه را به تنها نمونه‌ی شناخته‌شده از نوع خود در پادشاهی قدیم تبدیل کرده است؛ شاهکاری منحصربه‌فرد که درک ما از هنر مصری دوره‌ی پادشاهی قدیم را بازتعریف می‌کند.
