«یخچال» رومی بعد از 2 هزار سال از زیر خاک بیرون آمد
کشف «یخچال» رومی در هالتِرن، گواه نبوغ مهندسی رومیان است. از قنات‌های پیچیده گرفته تا سیستم گرمایشی زیرزمینی و روش‌های نگهداری مواد غذایی، همگی نشان‌دهنده فناوری‌های باستانی هستند که تا اعماق استان‌های روم هم پیش رفته بودند.
فرادید| دانشجویان باستان‌شناسی دانشگاه کلن در جریان یک کاوش چهار هفته‌ای در موزه رومی LWL در شهر هالتِرن آم زی، به کشف چشمگیری دست یافتند.
به گزارش فرادید، میان یافته‌ها، بقایای یک کوزه نوشیدنی رومی، یک قاشق مفرغی، قطعات ظروف رومیزی «ترا سیگیلاتا» و شواهدی از آنچه کارشناسان معتقدند یک «یخچال» یا «گودال خنک‌سازی» رومی ۲هزارساله است، کشف شده است.
این کاوش که در تعطیلات ترم دانشجویان انجام شد، بر محل پایگاه نظامی باستانی «آلیسو» متمرکز بود؛ یکی از مهم‌ترین استحکامات رومی‌ها در شمال آلپ. به گفته دکتر «بتینا ترِمِل»، متخصص روم در بنیاد LWL: «هنوز روشن نیست بقایای ساختمانی یافته‌شده متعلق به سربازخانه بوده یا خانه‌ای با پلان آتریوم. اما یکی از گودال‌های کشف‌شده ممکن است به‌عنوان نوعی یخچال (فضای زیرزمینی برای نگهداری مواد غذایی و نوشیدنی) استفاده شده باشد.»
پرده‌برداری از زندگی روزمره در یک دژ رومی
محوطه «هالتِرن آم زی» از دیرباز به‌عنوان پنجره‌ای به زندگی روزمره سربازان و ساکنان رومی در ژرمانیا شناخته شده است. این کاوش نه‌تنها بقایای معماری بلکه اشیای روزمره‌ای را آشکار کرده که نوری تازه بر فعالیت‌های خانگی درون اردوگاه می‌تابانند. قاشق مفرغی و قطعات کوزه شراب نشان از مصرف کالاهای وارداتی به‌ویژه نوشیدنی مدیترانه‌ای دارند که در کوزه‌های بزرگ به استان‌های مرزی امپراتوری روم منتقل می‌شدند.
کشف «ترا سیگیلاتا» (ظروف ظریف با لعاب سرخ که به‌دلیل مُهرهای ویژه سفالگرانشان «خاک مُهرخورده» نامیده می‌شوند) نیز شاهدی بر فرهنگ غذایی پیشرفته رومی‌هاست. این ظروف در زمان خود کالاهای لوکس محسوب می‌شدند و معمولاً توسط افسران یا بازرگانان ثروتمند استفاده می‌شدند.
دانشجویان همچنین مُهره‌های بازی و سکه‌های رومی یافتند که داده‌هایی درباره سرگرمی‌ها و زندگی اقتصادی سربازان مستقر در اردوگاه ارائه می‌دهد.
نمای نزدیک از یک قاشق مفرغی رومی تازه‌استخراج‌شده که طی کاوش‌ها در هالتِرن آم‌زی کشف شده است
راز «یخچال رومی»
یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های کاوش، شناسایی احتمالی یک گودال خنک‌سازی رومی است. از چنین فضاهایی در سراسر امپراتوری روم برای نگهداری مواد غذایی فاسدشدنی (از پنیر و گوشت تا نوشیدنی و میوه) استفاده می‌شده است. این گودال‌ها معمولاً با خاک یا سنگ پوشانده می‌شدند و دمای خنک و پایداری را حفظ می‌کردند.
در مناطق گرم‌تر، رومی‌ها زیر ویلاهای خود سرداب یا فضاهای ذخیره‌سازی با سیستم حرارتی هیپوکاست (زیرسوز) ایجاد می‌کردند. اما در مناطق مرزی مانند ژرمانیا که آب‌وهوا خنک‌تر بود، گودال‌های ساده زیرزمینی کفایت می‌کرد. گودال کشف‌شده در هالتِرن احتمالاً همین کاربرد را داشته و شاید با تخته‌های چوبی پوشانده شده و با کاه یا شن عایق‌کاری شده بوده است.
پروفسور «اکهارد دشلر-اِرب»، سرپرست کاوش می‌گوید: «رومی‌ها در زمینه ذخیره‌سازی مواد غذایی نوآورانه عمل می‌کردند. چنین کشفیاتی نشان می‌دهد حتی در دورترین پایگاه‌های مرزی هم فناوری و عادات روزمره خود را با شرایط محلی سازگار می‌کردند.»
شواهدی از پایان دراماتیک اردوگاه
مشاهده مهم دیگری که تیم کاوش انجام داد، وجودِ گودال‌های ستون بسیار ضخیم در نقاط مختلف محوطه بود. به گفته دکتر ترمل، این‌ها ممکن است با «تخریب در اثر آتش‌سوزی» مرتبط باشند که رومی‌ها هنگام ترک اردوگاه انجام داده‌اند. او می‌گوید: «وقتی ستون‌ها را بیرون کشیدند، گودال‌ها عریض‌تر شدند. آن‌ها ابتدا ستون‌های چوبی را سوزاندند و سپس بقایای آن را خارج کردند.» این لایه تخریب ممکن است به سال‌های پرتلاطم پس از نبرد جنگل توتبورگ (۹ میلادی) تعلق داشته باشد، زمانی که نیروهای رومی پس از تحمل تلفات سنگین از ژرمانیا عقب‌نشینی کردند.
«ترا سیگیلاتا»: ظروف روم باستان با کیفیت بالا در حال بازیابی دقیق طی کاوش باستان‌شناسی
مترجم: زهرا ذوالقدر
