علائم و نشانه‌های پوستی کبد چرب و بیماری‌های کبدی چیست؟
بدین ترتیب سوزش و خارش پوست از شایع‌ترین عوارض بیماری‌های کبدی هستند. خارش می‌تواند علامتی باشد که نسبت به درمان مقاوم است و اغلب روی دست‌ها و پا‌ها رخ می‌دهد.
وقتی در مورد چربی صحبت می‌کنیم، چیزی که به طور کلی به ذهن ما می‌رسد، چاقی و بیماری‌های قلبی است. اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید که این چربی اضافی می‌تواند روی کبد ما نیز تاثیر بگذارد؟ ما به طور کلی مقدار مجازی چربی در کبد خود داریم که طبیعی است، اما اگر این چربی بیش از حد شود، به عنوان یک مشکل سلامتی اثرات خود را نشان می‌دهد.
این رسوب چربی اضافی در کبد را کبد چرب می‌نامند. یکی از اثرات محسوس ابتلا به کبد چرب، ایجاد مشکلات پوستی متعدد در سرتاسر بدن است. در این مقاله قصد داریم تا به طور کلی با بیماری کبد چرب و علائم پوستی کبد چرب آشنا شویم. با ما همراه باشید.
چرا کبد چرب می‌شود؟
قبل از بررسی علائم پوستی کبد چرب، بد نیست نگاهی به دلایل چرب‌شدن کبد بیندازیم. برای این منظور ابتدا لازم است تا با انواع کبد چرب آشنا شویم. دو نوع اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد: غیر الکلی و الکلی. کبد چرب در دوران بارداری نیز ممکن است اتفاق بیفتد، اگرچه این پدیده نادر و غیر معمول است.
یکی از اثرات محسوس ابتلا به کبد چرب، ایجاد مشکلات پوستی متعدد در سرتاسر بدن است.
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) شرایطی است که در آن، چربی در کبد افرادی که الکل زیادی نمی‌نوشند تجمع می‌کند. اگر چربی اضافی در کبد خود دارید و سابقه مصرف زیاد الکل ندارید، ممکن است توسط پزشک تشخیص NAFLD دریافت کنید.
اگر التهاب یا سایر عوارض وجود نداشته باشند، این وضعیت به عنوان NAFLD ساده شناخته می‌شود. استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) نیز نوعی NAFLD است و زمانی اتفاق می‌افتد که تجمع چربی اضافی در کبد با التهاب همراه باشد. پزشک شما ممکن است NASH را در موارد زیر تشخیص دهد:
شما چربی اضافی در کبد خود دارید
کبد شما ملتهب است
سابقه مصرف زیاد الکل ندارید
در صورت عدم درمان، NASH می‌تواند باعث فیبروز کبدی شود. در موارد شدید، فیبروز می‌تواند به سیروز و نارسایی کبد تبدیل شود.
بیماری کبد چرب الکلی (AFLD)
مصرف زیاد الکل به کبد آسیب می‌رساند. بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) اولین مرحله بیماری کبدی مرتبط با الکل است. اگر التهاب یا عوارض دیگری وجود نداشته باشد، این بیماری به عنوان کبد چرب الکلی ساده شناخته می‌شود.
استئاتوهپاتیت الکلی (ASH) نیز نوعی AFLD است و زمانی اتفاق می‌افتد که تجمع چربی اضافی در کبد با التهاب همراه شود. این بیماری به هپاتیت الکلی نیز معروف است. پزشک شما ممکن است ASH را در موارد زیر تشخیص دهد:
شما چربی اضافی در کبد خود دارید
کبد شما ملتهب است
شما مقدار زیادی الکل می‌نوشید
ASH اگر به درستی درمان نشود، می‌تواند باعث فیبروز کبدی شود. اسکار شدید کبد (سیروز) می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود.
کبد چرب حاد بارداری (AFLP)
کبد چرب حاد بارداری (AFLP) یک بیماری نادر است که در دوران بارداری به دلیل تجمع چربی اضافی در کبد ایجاد می‌شود. اگرچه این عارضه نادر است، اما به عنوان یکی از جدی‌ترین خطرات دوران بارداری در نظر گرفته می‌شود. علت دقیق AFLP ناشناخته است، اما ژنتیک ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشد.
AFLP معمولاً در سه ماهه سوم بارداری ظاهر می‌شود و در صورت عدم درمان، خطرات جدی برای سلامتی مادر و نوزاد به همراه دارد.
اگر پزشک شما AFLP را تشخیص دهد، قطعا باید نوزاد شما را در اسرع وقت به دنیا بیاورد. ممکن است چند روز پس از زایمان نیاز به مراقبت‌های بعدی داشته باشید. اما نگران نباشید! اگر از این مرحله‌ی خطرناک به سلامت عبور کنید، سلامت کبد شما احتمالا ظرف چند هفته پس از زایمان به حالت عادی باز می‌گردد.
حال که با انواع کبد چرب آشنا شدیم، در ادامه‌ی مطلب بررسی علائم پوستی کبد چرب به بررسی دلایل ایجاد این بیماری می‌پردازیم.
اگر از این مرحله‌ی خطرناک به سلامت عبور کنید، سلامت کبد شما احتمالا ظرف چند هفته پس از زایمان به حالت عادی باز می‌گردد.
در بیماری کبد چرب، چربی اضافی در سلول‌های کبدی ذخیره شده و سپس در آنجا تجمع می‌یابد. عوامل مختلفی می‌توانند باعث این تجمع چربی شوند؛ مثلا نوشیدن بیش از حد الکل می‌تواند باعث AFLD شود.
مصرف زیاد الکل می‌تواند فرآیند‌های متابولیک خاصی را در کبد تغییر دهد. برخی از این محصولات متابولیک می‌توانند با اسید‌های چرب ترکیب شده و منجر به تشکیل انواعی از چربی شوند که می‌توانند در کبد انباشته شوند.
در افرادی که الکل نمی‌نوشند (و یا خیلی کم الکل می‌نوشند)، علت بیماری کبد چرب چندان مشخص نیست. برای این افراد، این امکان وجود دارد که بدن آن‌ها بیش از حد چربی تولید کرده و یا به اندازه کافی چربی را متابولیزه نکند. یک یا چند عامل زیر ممکن است در افرادی که الکل زیادی مصرف نمی‌کنند و به بیماری کبد چرب مبتلا می‌شوند، نقش داشته باشد:
چاقی
دیابت نوع ۲
مقاومت به انسولین
سطوح بالای چربی، به‌خصوص‌تری گلیسیرید در خون
سندرم متابولیک
سایر علل بالقوه کبد چرب عبارتند از:
بارداری
عوارض جانبی برخی از انواع داروها
برخی از انواع عفونت‌ها، مانند هپاتیت C
برخی از شرایط ژنتیکی نادر
همچنین در ادامه بررسی علائم پوستی کبد چرب باید بدانید که برخی پارامتر‌ها خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را در شما افزایش خواهند داد. همانطور که گفتیم، عامل خطر اصلی برای AFLD نوشیدن مقادیر زیاد الکل است. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) نوشیدنی سنگین الکل را این‌گونه تعریف می‌کند:
تحقیقات نشان داده مردانی که روزانه ۴۰ تا ۸۰ گرم الکل مصرف می‌کنند و زنانی که روزانه ۲۰ تا ۴۰ گرم الکل مصرف می‌کنند، پس از ۱۰ تا ۱۲ سال درمعرض خطر ابتلا به بیماری شدید کبدی مرتبط با الکل قرار خواهند گرفت. برای اطلاع باید بگوییم یک شات استاندارد از مشروبات الکلی، حدودا دارای ۱۴ گرم الکل می‌باشد. علاوه بر مصرف زیاد الکل، سایر عوامل خطر برای AFLD عبارتند از:
افزایش سن
ژنتیک
چاقی
سیگار کشیدن
سابقه برخی عفونت‌ها، مانند هپاتیت C
عوامل خطر اصلی برای NAFLD عبارتند از:
اضافه وزن یا چاقی
مقاومت به انسولین
دیابت نوع ۲
کلسترول بالا
تری گلیسیرید بالا
سندرم متابولیک
سایر عوامل خطر برای NAFLD عبارتند از:
بالاتر رفتن سن
داشتن سابقه خانوادگی بیماری کبدی
مصرف برخی داروها، مانند متوترکسات (Trexall)، تاموکسیفن (Nolvadex) و آمیودارون (Pacerone)
بارداری
سابقه برخی عفونت‌ها، مانند هپاتیت C
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
آپنه انسدادی خواب
قرار گرفتن در معرض سموم خاص
کاهش وزن سریع
شرایط ژنتیکی نادر، مانند بیماری ویلسون یا هیپوبتالیپوپروتئینمی
به یاد داشته باشید داشتن عوامل خطر به این معنی است که در مقایسه با افرادی که این فاکتور‌های خطر ندارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد چرب هستید.
اما این بدان معنا نیست که شما مطمئناً در آینده دچار بیماری کبد چرب خواهید شد. اگر یک یا چند عامل خطر برای بیماری کبد چرب دارید، با پزشک خود در مورد راهکار‌های پیشگیری از این بیماری خطرناک صحبت کنید.
علائم پوستی کبد چرب
حال به بررسی علائم پوستی کبد چرب می‌رسیم. همانطور که گفتیم، علت دقیق بیماری کبد چرب مشخص نیست و برخی از شایع‌ترین علل ابتلا به آن، عبارتند از چاقی، الکل، دیابت نوع ۲، کلسترول بالا و‌تری گلیسیرید. همه‌ی این شرایط باعث که بدن مقدار چربی بیشتری را سنتز کرده و آن را کندتر دفع کند.
سپس این چربی اضافی جمع‌آوری شده و در سلول‌های کبد ذخیره می‌شود. افراد مبتلا به کبد چرب معمولاً هیچ علامت بزرگی را تجربه نمی‌کنند و فقط به ندرت ممکن است احساس خستگی کنند یا ممکن است کمی ناراحتی در شکم خود داشته باشند.
اما خوشبختانه برخی از علائم هشداردهنده برای این بیماری وجود دارند که نشان می‌دهد سلامت کبد در خطر است. این علائم بیشتر روی پوست افراد ظاهر می‌شوند. علائم پوستی کبد چرب، شامل ۳ مورد اصلی هستند که در ادامه به بیان آن‌ها خواهیم پرداخت:
آنژیوم عنکبوتی (Spider angiomas): یک لکه یا ضایعه‌ی قرمز رنگ است که رگ‌های خونی کمرنگ‌تر و ریزی همانند تار عنکبوت از آن به سمت بیرون گسترش می‌یابد. این بیماری که اغلب در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کبدی مشاهده می‌شود، تشکیل شده از گروهی کوچک از عروق خونی در سطح پوست است.
اریتم کف دست (Palmar erythema): یک بیماری پوستی است که باعث قرمز‌شدن کف دست‌ها می‌شود و به آن کف دست کبدی نیز می‌گویند. تقریباً ۲۳ درصداز بیماران سیروز کبدی، اریتم کف دست دارند. در این بیماری، کف دست‌ها به دلیل گشاد‌شدن رگ‌های خونی قرمز می‌شوند.
Caput medusa: حالتی است که در آن ورید‌های سطحی شکمی متسع و متورم می‌شوند و از ناف به سراسر شکم گسترش می‌یابند. گشاد‌شدن ورید‌های دیواره شکم در شرایط پرفشاری خون پورتال پیشرفته رخ می‌دهد.
اما خوشبختانه برخی از علائم هشداردهنده برای این بیماری وجود دارند که نشان می‌دهد سلامت کبد در خطر است.
کبد چرب به خودی خود یک بیماری تهدید کننده زندگی نیست و با از بین بردن علت ایجاد آن، می‌توان این بیماری را معکوس کرد. اما اگر علت بیماری برطرف نشود، کبد چرب می‌تواند تهدیدی برای سلامتی باشد. در واقع چربی کبد می‌تواند باعث آسیب مکرر به کبد شده و در نهایت منجر به سیروز، نارسایی کبدی و مرگ شود.
راه‌های درمان کبد چرب کدام است؟
مطلب بررسی علائم پوستی کبد چرب را با راهکار‌های موجود برای درمان و پیشگیری از این بیماری ادامه می‌دهیم. در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان NAFLD وجود ندارد. با این حال بسته به مرحله بیماری، برخی افراد می‌توانند روند آن را معکوس کنند.
مثلا کاهش تدریجی وزن بدن (حداقل ۷ تا ۱۰ درصد) می‌تواند فعالیت کبد بیمار را بهبود بخشد. با این حال، کاهش وزن خیلی سریع می‌تواند NAFLD را بدتر کند. یک راه سالم برای کاهش وزن تدریجی، داشتن یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم است.
افرادی که به بیماری کبد چرب الکلی مبتلا هستند، ممکن است با عدم مصرف الکل بتوانند آسیب و التهاب کبد را معکوس کنند و یا از بدتر‌شدن آن جلوگیری کنند. با این حال، این کار سیروز را درمان نمی‌کند؛ بنابراین اگر علائم پوستی کبد چرب را در بدن خود مشاهده کردید و متوجه وجود این بیماری شدید، مهم است که سریعا و قبل از پیشرفته‌تر‌شدن بیماری، مصرف الکل را به طور کامل ترک کنید.
ممکن است ترک الکل برای برخی افراد بسیار دشوار باشد، اما پزشک می‌تواند شما را در انجام این کار به روشی ایمن و حمایت شده راهنمایی کند. عوارض ناشی از NASH و بیماری کبد چرب الکلی می‌تواند شامل سیروز و نارسایی کبد شوند. دارو و جراحی هر دو گزینه‌های درمانی در این مراحل هستند. البته نارسایی کبد معمولا با دارو غیرقابل درمان بوده و نیاز به پیوند کبد دارد.
تغییر سبک زندگی و پیشگیری از کبد چرب
ایجاد تغییرات در سبک زندگی در درمان بیماری کبد چرب ضروری است. تغییرات سبک زندگی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
پرهیز از الکل
داشتن یک رژیم غذایی متعادل با وعده‌های کوچک‌تر
انجام منظم تمرینات ورزشی
خوردن یک رژیم غذایی متعادل با کالری کمتر می‌تواند به فرد در حفظ وزن سالم کمک کند. غذا‌هایی که ممکن است به جلوگیری از توسعه NAFLD کمک کنند، عبارتند از سیر، قهوه، تره فرنگی، مارچوبه و پروبیوتیک‌ها.
همچنین، فرد باید غلات کامل و طیف وسیعی از میوه‌ها و سبزیجات را به صورت روزانه مصرف کند و باید سعی کند تا از غذا‌هایی که دارای چربی‌های اشباع شده، کربوهیدرات‌های تصفیه شده یا قند هستند اجتناب کند. به گفته محققان، قند‌های ساده، گوشت قرمز، غذا‌های فرآوری شده و غذا‌هایی که فیبر کمی دارند، ممکن است منجر به ایجاد NAFLD شوند؛ و در انتهای این بخش از مطلب بررسی علائم پوستی کبد چرب باید بدانید انجام ورزش منظم نیز برای عملکرد سالم کبد بسیار مهم است. طبق گفته پزشکان، برای بهبود عملکرد این ارگان حیاتی، شما باید ۲.۵ ساعت ورزش در هفته را هدف قرار دهید.
ورزش شما باید به صورتی باشد که ضربان قلبتان را افزایش دهد، مانند دوچرخه سواری‌کردن. فعال و پرتحرک بودن، حفظ وزن سالم و حذف یا به حداقل رساندن مصرف نوشیدنی‌های الکلی، می‌توانند به پیشگیری از بیماری کبد چرب کمک کنند.
رابطه کبد چرب و مشکلات پوستی
بعد از شناخت علائم پوستی کبد چرب خواهیم دید که رابطه کبد چرب و مشکلات پوستی به طور کلی چیست.
پوست شما آینه سلامت درونی و بیرونی شماست و هر چیزی که در داخل بدن اتفاق می‌افتد، اثرش را روی پوست نشان می‌دهد؛ مثلا برخی اثرات منفی بیماری‌های مختلف ممکن است برای بسیاری از افراد به صورت تیرگی، خارش یا افتادگی پوست ظاهر شوند.
ممکن است قبلاً تصور داشتید که فقط سیستم گوارشی روی پوست شما تأثیر می‌گذارد، اما آیا تا به حال به تأثیر کبد روی پوست خود فکر کرده‌اید؟
اگر تا به حال از خارش، کبودی یا تغییر رنگ مداوم روی پوست خود رنج برده‌اید، ممکن است مشکلی با کبد خود داشته باشید. خارش، پرپیگمانتاسیون و سیاهرگ‌های عنکبوتی، تنها برخی از عوارض جانبی احتمالی بیماری‌های کبدی هستند. مردم اغلب ممکن است به کسانی که پوست شفاف و درخشانی دارند حسادت کنند.
اما علاوه بر یک رژیم غذایی سالم و محافظت خوب در برابر نور خورشید، راز نهفته در پوست زیبای آن‌ها می‌تواند تا حد زیادی به دلیل عملکرد فوق العاده سالم کبدشان باشد. اما چرا عملکرد کبد تا این حد برای سلامت پوست اهمیت دارد؟ برای شناخت صحیح علائم پوستی کبد چرب و رابطه کبد با پوست، باید اول از همه ببینیم که عملکرد‌های حیاتی اصلی کبد چیستند؟
مواد را تجزیه و تبدیل می‌کند
وظیفه اصلی کبد تولید صفرا است که چربی‌ها را از رژیم غذایی فرد تجزیه کرده و آن‌ها را ذخیره می‌کند و یا در صورت نیاز به عنوان انرژی آزاد می‌کند. این اندام همچنین پروتئین‌ها را به ماده‌ای به نام آمونیاک تجزیه می‌کند که سپس به اوره تبدیل شده و توسط کلیه‌ها به عنوان ادرار آزاد می‌شوند. در نهایت، کبد الکل و داروها را تجزیه می‌کند.
سموم را از جریان خون خارج می‌کند
کبد خونی که توسط روده‌ها به آن منتقل می‌شود را قبل از اینکه به بقیه بدن آزاد کند، فیلتر می‌نماید. در این فیلتراسیون، مواد سمی مانند فلزات سنگین به عناصر کمتر مضر تبدیل می‌شوند و ممکن است در نهایت توسط بدن به عنوان زباله آزاد شوند.
کبد خونی که توسط روده‌ها به آن منتقل می‌شود را قبل از اینکه به بقیه بدن آزاد کند، فیلتر می‌نماید.
ویتامین‌ها و مواد معدنی را ذخیره می‌کند
ویتامین‌ها و مواد معدنی در کبد ذخیره می‌شوند و در صورت نیاز بدن، درون جریان خون آزاد می‌شوند. همچنین با کمک ویتامین K، این اندام به لخته‌شدن خون کمک می‌کند و از از دست دادن بیش از حد خون در صورت آسیب جلوگیری می‌کند. مواد مغذی نیز توسط کبد تنظیم می‌شوند، زیرا این ارگان تعیین می‌کند که آیا یک ماده غذایی باید ذخیره شود، استفاده شود، حذف شود یا به جریان خون بازگردد.
سطح گلوکز خون را تنظیم می‌کند
کبد همانطور که کربوهیدرات‌ها را متابولیزه می‌کند، مطمئن می‌شود که سطح قند خون همیشه ثابت می‌ماند. اگر سطح قند خون بالا رود، قند اضافی توسط کبد از بین رفته و به شکل گلیکوژن در آن ذخیره می‌شود و سپس اگر سطح قند خون کاهش یابد، گلیکوژن ذخیره شده را تجزیه می‌کند تا قند بیشتری را وارد جریان خون کند.
با شناخت این عملکرد‌های مهم و حیاتی کبد، اکنون درک رابطه علائم پوستی کبد چرب روشن‌تر می‌شود. به طور واضح، یک کبد چرب نمی‌تواند همانند یک کبد سالم به انجام وظایف خود بپردازد و در نتیجه وظایف مهمی همانند تجزیه و دفع سموم و تنظیم ویتامین‌ها و مواد مغذنی در بدن ما به درستی صورت نمی‌گیرند؛ بنابراین با به هم خوردن تعادل ویتامین‌ها و مواد مغذی در بدن که پوست به شدت به آن‌ها نیاز دارد و دفع سموم توسط پوست (سموم تجمع یافته در بدن زمانی که کبد عملکرد خود را درست انجام نمی‌دهد از طریق پوست دفع می‌شوند)، سلامت پوست ما به خطر می‌افتد.
بدین ترتیب سوزش و خارش پوست از شایع‌ترین عوارض بیماری‌های کبدی هستند. خارش می‌تواند علامتی باشد که نسبت به درمان مقاوم است و اغلب روی دست‌ها و پا‌ها رخ می‌دهد. سایر علائم پوستی کبد چرب و مشکلات مربوط به این بیماری روی پوست، عبارتند از:
لکه‌های حفره‌ای: لکه‌هایی تیره و نامنظم هستند که با اعمال فشار ناپدید می‌شوند.
کبودی یا خونریزی: کبدی که به درستی کار نمی‌کند، ممکن است باعث کبودی یا خونریزی بیش از حد شود.
اریتم کف دست و آنژیوم عنکبوتی: که پیش‌تر در قسمت رابطه علائم پوستی کبد چرب راجع به آن‌ها صحبت کردیم.
زردی پوست و چشم یا یرقان: این شرایط به دلیل تجمع بیلی روبین در قسمت‌های مذکور رخ می‌دهد. بیلی روبین یک ماده زائد است که اگر کبد آن را به درستی متابولیزه نکند، باعث زردی می‌شود.
اگزما: این وضعیت با خارش، پوسته پوسته‌شدن و ملتهب‌شدن پوست مشخص می‌شود. بثورات روی صورت، دست‌ها و پا‌ها و پشت زانو نیز می‌توانند در اگزما ایجاد شوند. به غیر از خارش و ناراحتی، اگزما می‌تواند نشانه‌ای از عملکرد ناسالم کبد باشد.
Porphyria Cutanea Tarda (PCT): وضعیتی است که باعث ایجاد تاول‌های دردناک، جای زخم، تغییر رنگ پوست و حساسیت به نور خورشید می‌شود. این بیماری به دلیل تجمع پروتئین‌هایی به نام پورفیرین در کبد ایجاد می‌شود که وارد جریان خون شده و چهره شما را خراب می‌کنند! PCT ممکن است نیاز به درمان بالینی توسط پزشک داشته باشد.
خارش می‌تواند علامتی باشد که نسبت به درمان مقاوم است و اغلب روی دست‌ها و پا‌ها رخ می‌دهد.
به پایان مطلب بررسی علائم پوستی کبد چرب می‌رسیم. همانطور که دیدیم، علائم پوستی کبد چرب می‌توانند نشانگری از یک بیماری خطرناک‌تر در درون بدن ما باشند که به دلیل تجمع چربی در کبد اتفاق افتاده است. کبد چرب شرایطی است که آینده‌ی زندگی شما را تعیین می‌کند!
اگر به محض مشاهده علائم پوستی کبد چرب اقدام به درمان کبد خود کردید، علائم کم‌کم از بین رفته و این ارگان حیاتی نیز به وضعیت سالم خود باز خواهد گشت. اما اگر کبد چرب نادیده گرفته شود، اثرات آن خیلی زودتر از چیزی که فکرش را بکنید گریبانتان را خواهد گرفت و وضعیت سلامتی کلی بدن شما را در شرایط بسیار خطرناکی قرار خواهد داد.
منبع: کات اسکین
