از واکسن گارداسیل چه می‌دانید؟ آیا تزریق آن از ابتلا به ویروس HPV جلوگیری می‌کند؟

شاید این روزها بیش از همیشه نام واکسن گارداسیل یا واکسن HPV به گوشِتان خورده باشد. برای اینکه بدانیم واکسن گارداسیل چیست ابتدا باید درباره ویروس اچ‌ پی‌ وی (HPV) و زگیل تناسلی بدانیم.

زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های آمیزشی در جهان است که به واسطه اِچ‌ پی‌ وی به‌وجود می‌آید. راه انتقال این ویروس پوست و مخاط (پوشش مرطوب اعضای داخلی بدن) و مهمترین راه انتقال، تماس جنسی به ویژه از طریق واژن و مقعد است. با این وجود گفته می‌شود که انتقال این ویروس از راه دهان هم امکان‌پذیر است.

در موارد کمی تماس با پوست اطراف ناحیه تناسلی (بدون دخول) یا تماس اعضای تناسلی (بدون دخول) می‌تواند باعث انتقال بیماری شود. در نادرترین موارد هم ممکن است اچ پی وی از مادر به جنین منتقل شود.

ویروس HPV با سرطان دهانه رحم مرتبط است. تقریبا در تمام مبتلایان به سرطان دهانه رحم این ویروس پیدا می‌شود. این ویروس در ابتلا به سرطان مقعد، دهان و گلو و سرطان پروستات هم نقش دارد.

نشانه‌های زگیل تناسلی

اکثر افراد مبتلا به اچ پی وی علائمی ندارند و اگر نشانه‌ای هم داشته باشند، این علائم خفیف هستند؛ همانند درد، خارش و خونریزی.

علائم ویروس اچ پی وی احتمالا ۲ تا ۳ ماه بعد از ابتلا به عفونت ظاهر می‌شود. البته ممکن است این علائم از ۳ هفته تا چند سال پس از عفونت نیز دیده شوند.

زگیل‌ های تناسلی قابل مشاهده تنها در حالتی که عفونت فعال است، ظاهر می‌شوند. اما باید بدانید هنگامی که زگیل قابل مشاهده نباشد نیز امکان انتقال ویروس وجود دارد.

به صورت کلی، زگیل تناسلی ضایعات گوشتی در اندازه‌های متفاوت هستند که ممکن است به صورت منفرد یا تجمعی (به شکل گل‌کلمی) در ناحیه تناسلی، مقعد یا دهانه رحم پدیدار شوند.

انواع مختلف HPV (ویروس زگیل تناسلی)

زگیل تناسلی ممکن است خودبخود خوب شود یا بدون تغییر باقی بماند. اما احتمال اینکه گسترش پیدا کند و عفونی شود نیز زیاد است.

همان طور که گفتیم اچ پی وی ده‌ها نوع مختلف دارد که از میان آنها باید به گونه‌های ۱۶ و ۱۸ اشاره کرد که بیشترین نقش را در ایجاد سرطان دهانه رحم دارند.

ویروس اچ پی وی به چند نوع پایه‌دار، خوشه‌ای یا به صورت نقاط کوچک و برآمده روی واژن تقسیم می‌شود و برحسب نوعی که دارد درمان خاص خود را دارد.

ویروس اچ‌ پی‌ وی به قدری شایع است که می‌توان گفت تقریبا هر مرد یا زنی در طول عمر خود با این ویروس در تماس قرار می‌گیرد. دلیلش هم این است که این ویروس بیش از صد نوع مختلف دارد که فقط ۴۰ نوع آن در ناحیه تناسلی ایجاد بیماری می‌کند.

البته باید بدانید که زگیل تناسلی با تبخال دستگاه تناسلی تفاوت دارد. تبخال تناسلی را ویروس هم‌خانواده تبخال صورت ایجاد می‌کند. این در حالیست که ویروس زگیل دستگاه تناسلی، HPV است.

آیا زگیل تناسلی درمان قطعی دارد؟

ویروس اچ‌ پی‌ وی به هیچ عنوان درمان قطعی ندارد و پزشک زگیل‌ های تناسلی ناشی از ابتلا به این ویروس را با لیزر یا محلول‌های مخصوص می‌سوزانند. در بسیاری از مواقع هم این زگیل ها خودبه‌خود از بین می‌رود. اما مسئله این است که در نهایت ویروس در بدن می‌ماند و از بین نمی‌رود، گاهی عود می‌کند و منتقل هم می‌شود.

خبر خوب در مورد اِچ‌ پی‌ وی این است که بسیاری انواع آن بی‌خطر هستند و تقریبا ۹۰ درصدشان بدون ایجاد هیچ آسیبی خودبه‌خود طی دو سال از بین می‌روند. اما خبر بد این است که بسیاری موارد اچ‌ پی‌ وی بدون علامت هستند و فرد از آلودگی خود بی‌خبر می‌ماند. تنها بعضی انواع اچ‌پی‌وی ایجاد زگیل تناسلی می‌کنند.

واکسن گارداسیل یا واکسن اچ‌ پی‌ وی چیست؟

از آنجایی که هیچ درمان مستقیمی برای HPV وجود ندارد، بهترین راه برای جلوگیری از عفونت HPV واکسینه شدن است. واکسن گارداسیل به محافظت در برابر چندین نوع کم خطر و پرخطر HPV کمک می کند. حتی اگر واکسن ۱۰۰% محافظت را تضمین نکند به کاهش قابل توجه خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم که یکی از شایع ترین سرطان ها در زنان، کمک می‌کند.

واکسن گارداسیل به محافظت در برابر چندین زیرگروه HPV کمک می‌کند و خطر ابتلا به سرطان را به شدت کاهش می‌دهد.

در کل واکسن گارداسیل جهت مقابله با انواع مختلفی از ویروس اچ پی وی ساخته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حقیقت با تزریق این واکسن می‌توان از ابتلا به انواع ویروس اچ پی وی، سرطان دهانه رحم، سرطان مقعد، سرطان آلت تناسلی، سرطان روده و زگیل تناسلی جلوگیری کرد.

انواع واکسن گارداسیل

در حال حاضر سازمان غذا و داروی ایالت متحده امریکا (FDA) سه نوع واکسن HPV را به تایید رسانده است که عبارتند از:

• گارداسیل (Gardasil)
• گارداسیل ۹ (Gardasil9)
• سرواریکس (Cervarix)

واکسن گارداسیل خارجی با نام گارداسیل ۹ یکی از جدیدترین انواع واکسن بیماری‌های پاپیلومای انسانی است که می‌تواند بدن را در برابر ۹ مدل ویروس مختلف HPV همچون ۶، ۱۱، ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲، ۵۸ محافظت کند. در این بین ویروس‌های نوع ۱۶ و ۱۸ بسیار پرخطر هستند و می‌توانند منجر به سرطان دهانه رحم و واژن شوند. دو نوع ویروس ۶ و ۱۱ نیز از ویروس‌های رایج HPV به‌شمار می‌آیند که به صورت زگیل تناسلی بروز پیدا می‌کنند.

بهترین زمان تزریق واکسن گارداسیل چه وقت است؟

زنان ۹ تا ۲۶ ساله که هنوز در معرض سویه های HPV تحت پوشش واکسن ها قرار نگرفته‌اند و مجرد هستند بهترین کاندیدای تزریق واکسن گارداسیل هستند. واکسن گارداسیل را می‌توان به هر دو جنس تزریق کرد، با این حال مردان ۹ تا ۲۶ ساله که مایل به واکسینه شدن هستند باید با پزشک مشورت کنند تا واجد شرایط بودن خود را تعیین کنند.

از آنجایی که ویروس HPV بیشتر از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، زمان ایده آل برای تزریق آن قبل از شروع فعالیت جنسی است. بنابراین توصیه می‌شود اولین دوز واکسیناسیون گارداسیل خود را در سنین ۹ تا ۱۲ سالگی (قبل از نوجوانی) دریافت کنید..

اگر شما بالای ۲۶ سال سن دارید و مایل به دریافت واکسن HPV هستید، باید با یک پزشک برای ارزیابی مناسب بودن خود صحبت کنید.

در کل واکسن گارداسیل برای دختران در دوره سنی ۹ تا ۲۶ سال و برای پسران در دوره سنی ۹ تا ۲۱ سال تزریق می‌شود. ولی لازم به ذکر است، که این واکسن تا سن ۴۵ سالگی و با صلاحدید پزشک قابل تزریق است.

هر فردی که واکسن را قبل از سن ۱۵ سالگی دریافت کند، برای محافظت کامل به دو دوز واکسن HPV نیاز دارد که باید به فاصله شش تا دوازده ماه آنها را تزریق کند.

اگر ۱۵ تا ۲۶ ساله هستید، به سه دوز نیاز دارید. به این ترتیب که یک تا دو ماه پس از اولین دوز به دوز دوم و سپس شش ماه پس از اولین دوز به نوبت سوم نیاز خواهید داشت.

عوارض جانبی احتمالی واکسن گارداسیل چیست؟

واکسن‌ ها مانند هر دارویی می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. بسیاری از افرادی که واکسن HPV دریافت می‌کنند، هیچ عارضه جانبی ندارند. با این حال برخی افراد گزارش می‌دهند که عوارض جانبی بسیار خفیفی مانند درد بازوی ناشی از تزریق را تجربه کرده‌اند. شایع‌ترین عوارض جانبی واکسن HPV معمولا خفیف است و شامل موارد زیر است:

• درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق واکسن
• تب
• سرگیجه یا غش
• سردرد یا احساس خستگی
• حالت تهوع
• درد عضلانی یا مفصلی

برای جلوگیری از غش و صدمات ناشی از آن بهتر است در هنگام واکسیناسیون و به مدت ۱۵ دقیقه پس از تزریق واکسن در محل بمانید.

به‌ندرت، واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکتیک) ممکن است پس از واکسیناسیون رخ دهد؛ بنابراین افراد مبتلا به آلرژی شدید به هر یک از اجزای واکسن نباید آن را دریافت کنند.

چه کسانی باید واکسن گارداسیل را دریافت کنند؟

واکسن HPV برای مردان بزرگسال ۱۸ تا ۲۶ ساله با عوامل خطر زیر توصیه می‌شود:

• داشتن رابطه جنسی محافظت نشده با چندین شریک جنسی
• سابقه زگیل تناسلی
• واکسن HPV برای همه کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند صرف‌نظر از سن توصیه می‌شود.

واکسن HPV برای زنان بالغ ۱۸ تا ۴۵ سال با عوامل خطر زیر توصیه می‌شود:

• داشتن رابطه جنسی محافظت نشده با چندین شریک جنسی
• سابقه زگیل تناسلی
• تست پاپ اسمیر غیرطبیعی

چه کسانی نباید واکسن گارداسیل تزریق کنند؟

• کسانی که به هر یک از محتویات واکسن حساسیت دارند
• کسانی که پس از دریافت دوز قبلی واکسن دچار واکنش آنافیلاکتیک شده‌اند.
• کسانی که مریض هستند و تب دارند باید بعدا برای ایمن‌سازی خود مراجعه کنند.
• خانم‌های باردار نباید واکسن گارداسیل را تزریق کنند.

رابطه ویروس اچ‌ پی‌ وی و تست پاپ اسمیر

در کسانی که به این ویروس آلوده شده‌اند به ویژه خانم‌ها آزمایش موسوم به پاپ اسمیر باید بسیار جدی گرفته شود. تست HPV را می‌توان همراه پاپ اسمیر انجام داد.

سرطان دهانه رحم مهمترین خطری است که زنان آلوده به ویروس اِچ‌ پی‌ وی را تهدید می‌کند. پاپ اسمیر که بدون درد و خونریزی است باعث می‌شود سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه شناسایی شود که در این موارد به راحتی قابل درمان است.

در ایران معمولا پاپ اسمیر را از سن ۲۱ سالگی، سالی یک بار انجام می‌دهند و اگر سه سال این تست منفی بود بعد هر دو تا سه سال یک‌بار انجام می‌دهند.

در راهنمای بالینی سلامت وزارت بهداشت به تمام زنان توصیه شده از سن ۳۰ سال به بعد هر پنج سال یکبار تست پاپ اسمیر بدهند و اگر ۱۵ سال متوالی نتیجه تست منفی بود می‌توان تا ۶۰ سالگی هر ۱۰ سال یکبار این تست را انجام داد.

به گفته‌ی پژوهشگران دانشگاه کوئین مری لندن، دختران جوانی که واکسن را تزریق کرده‌اند، فقط سه بار، سی، چهل، و ۵۵ سالگی نیاز به انجام تست پاپ اسمیر دارند.

زنان به طور معمول باید در طول عمر خود دوازده بار پاپ اسمیر انجام دهند. اما زنانی که واکسن اچ پی وی زده‌اند بسیار کمتر احتمال دارد به سرطان گردن رحم مبتلا شوند و به همین دلیل نیاز به این همه پاپ اسمیر ندارند.

زنان مبتلا به اچ پی وی بهتر است هر شش ماه یکبار پاپ اسمیر انجام دهند.

واکسن گارداسیل و ناباروری

تحقیقات در مورد وجود ارتباط بین ناباروری زنان و دریافت واکسن HPV در حال انجام است. اما تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر این‌که آمپول گارداسیل می‌تواند موجب نازایی در زنان یا نارسایی تخمدان آن‌ها شود، وجود ندارد. با این حال متخصصان معتقدند بهتر است قبل از تزریق واکسن، آزمایشات لازم در خصوص سابقه بیماری افراد انجام گیرد.

واکسن گارداسیل با کدام داروها تداخل دارد؟

داروهایی که ممکن است با این واکسن تداخل داشته باشند عبارتند از:

• داروهای استروئیدی
• داروهای شیمی درمانی
• داروهای اختلالات خودایمنی، درمان روماتوئید و آرتریت
• داروهای تجویز شده برای پیوند اعضا

منبع: روزیاتو