شهر چند هزار ساله ایران که قبلا گور بود

تاریخ در شهر «فیروزآباد»، دست‌کم تا آغاز دوره «اردشیر بابکان» بنیاگذار سلسله ساسانی عقب می‌رود، با این حال اطلاع دقیقی از تاریخ دقیق پیدایش این شهر در دست نیست.

بعضی از محققان معتقدند حدود هزار و ۸۰۰ سال پیش، همزمان با آغاز حکمرانی اردشیر و مبارزه او با اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی و به افتخار پیروزی‌اش بر او و تاسیس سلسله ساسانی، این منطقه را آباد و شهر باشکوهی را در آن بنا نهاد، شهری که به نام‌های «اردشیر خوره» یا «گور» در تاریخ از آنها نام برده شده.

نظریه دیگر هم حکایت از آن دارد که بنای اولیه شهر گور متعلق به دوره‌های بسیار قدیمی‌تر بوده و اردشیر پس از پیروزی آن را از نو ساخت، اما اینکه چطور شد که گور، فیروزآباد شد، حکایت جالبی برایش نقل می‌کنند.

فیروزآباد و اطرافش به دلیل طبیعت سرسبز، یکی از شکارگاه‌های «عضدالدوله دیلمی» ـ حاکم قرن چهارم شیراز ـ بود. اما چون عضدالدوله دوست نداشت که بگویند: «عضدالدوله به گور رفته!» اسمش را به فیروزآباد تغییر داد.

حالا پس از قرن‌ها دیگر از شهر گور فقط خرابه‌های تاریخی باقی مانده، خرابه‌هایی که همه حکایت از شکوه آن شهر باستانی دارند و فیروزآباد امروزی طی قرن‌ها در کنار آن جان گرفته‌است.

تاریخ و گلاب

حیف است که تا فیروزآباد بروید و به میمند ـ با روستای میمند استان کرمان، اشتباه نگیرید ـ سری نزنید. پیش از قلعه‌دختر در سمت چپ جاده، تابلوی میمند را خواهید دید. در این شهر، آثار تاریخی مختلفی وجود دارد. ضمن آنکه میمند استان فارس  به گلاب و عرقیات گیاهی‌اش معروف است و به همین خاطر در بهار مسافران بسیاری دارد.  

رو به سوی جنوب

خودروی شخصی: باید از جاده جنوبی شیراز خارج شوید. این جاده پس از پلیس‌راه پل فسا، دو راهی می‌شود، مسیر سمت چپ به سمت سروستان، فسا و بندرعباس می‌رود و مسیر سمت راست به فیروزآباد، جهرم و لار منتهی می‌شود. بعد از آنکه کوار را پشت سر گذاشتید، به فیروزآباد می‌رسید. از شیراز تا فیروزآباد یک ساعت و نیم تا دو ساعت راه دارید.  

وسایل نقلیه عمومی: در شیراز باید به پایانه مدرس بروید. از آنجا می‌توانید با اتوبوس و تاکسی به فیروزآباد بروید.

یادگارهای باستان

در فیروزآباد می‌توانید آثار تاریخی منحصر به فردی را ببینید از کاخ  گرفته تا نقش برجسته

قلعه دختر: قلعه دختر در ۱۲ کیلومتری جاده فیروزآباد ـ شیراز واقع شده؛ بنابراین می‌توانید پیش از رسیدن به فیروزآباد به تماشایش بروید. این قلعه در ارتفاعات کنار تنگه «تنگاب» و مشرف به جاده شیرازـ فیروزآباد است.

گفته می‌شود این قلعه یا در اوایل حکومت اردشیر ساخته شده یا پیش از آغاز سلطنتش یعنی زمانی که خود را برای جنگ با اشکانیان آماده می‌کرد. این قلعه اولین گنبد شناخته شده جهان را که با اصول فنی ساخته شده، در خود جای داده است.

نقش برجسته‌ها: تصویر تاجگذاری اردشیر را در ۵ کیلومتری شهر فیروزآباد، سمت راست رودخانه تنگاب  می‌توانید ببینید که در آن نقش حلقه سلطنتی از طرف اهورامزدا به او اعطا می‌شود. 

نقش پیروزی هم تصویر دیگری است که یادبود پیروزی اردشیر بر اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی  محسوب‌می‌شود و از قدیمی‌ترین نقش برجسته‌های غیرمذهبی ساسانیان است. این  نقش، بزرگ‌ترین اثر صخره‌ای ساسانی است که در نزدیکی نقش تاجگذاری  قرار دارد.  

کاخ اردشیر (آتشکده) : این کاخ یکی از کاخ‌های اردشیر است که او در نزدیکی شهر گور، در کنار چشمه‌ای جوشان ساخت که هنوز هم پرآب است. گچ‌بری و تزئینات تالارهای این کاخ بسیار با شکوه و شبیه کاخ تچر تخت‌جمشید است. گنبدهای سه گانه این کاخ از کهن‌ترین نمونه‌های گنبد در ایران محسوب می‌شوند و جالب آنجاست که دو گنبد این مجموعه طی قرن‌ها سالم باقی مانده‌اند.

شهر گور: اسم تاریخی شهر گور، «اردشیر خوره» به معنای شکوه اردشیر است. این شهر دایره‌ای شکل با کمک ۳ دیواره‌ مدور و معابر شعاعی به بخش‌های مختلفی تقسیم شده ‌است.

در بخش مرکزی این شهر بقایای یک برج بلند و بنایی با سنگ‌های پاک‌تراش خواهید دید. البته بنای اولیه این شهر را متعلق به اشکانیان می‌دانند؛ چرا که ساخت شهرهای دایره‌ای شکل از ویژگی‌های شهرسازی این سلسله محسوب می‌شود.

منبع: همشهری