جوراب‌هایتان را اشتباه می‌شویید! روش درست شستن جوراب از زبان یک میکروبیولوژیست

در میان انبوه کارهای روزانه، گاهی پیش می‌آید که شستن جوراب‌ها از یاد برود. اما متخصصان هشدار داده‌اند که این موضوع می‌تواند پیامدهایی جدی‌تر از بوی بد پا داشته باشد.

به گفته دکتر پریمرُز فریستون، میکروبیولوژیست دانشگاه لستر، پاها محیطی مرطوب، گرم و تاریک هستند که از نظر میکروبی، شباهت زیادی به یک جنگل بارانی دارند. در این محیط کوچک، انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها به‌راحتی زندگی و تکثیر می‌کنند.

دکتر فریستون توضیح داده که برای تمیز نگه‌داشتن جوراب‌ها و جلوگیری از رشد میکروب‌ها، باید آن‌ها را با آب حداقل ۶۰ درجه سانتی‌گراد و با شوینده‌های آنزیم‌دار شست. آنزیم‌ها باعث جدا شدن باکتری‌ها از تار و پود جوراب می‌شوند و دمای بالا، باکتری‌ها و قارچ‌هایی را که به دمای بدن انسان عادت دارند، از بین می‌برد.

اگر ماشین لباس‌شویی شما امکان شست‌وشو در این دما را ندارد، می‌توان از اتوی داغ، به‌ویژه با بخار، استفاده کرد. به گفته دکتر فریستون، بخار اتو کمک می‌کند که گرما به عمق الیاف جوراب نفوذ کند و هرگونه باکتری، ویروس زگیل یا قارچ را نابود سازد.

پاها؛ یکی از آلوده‌ترین بخش‌های بدن

با این‌که پاها بیشتر روز داخل کفش قرار دارند، یکی از آلوده‌ترین بخش‌های بدن محسوب می‌شوند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در هر سانتی‌متر مربع از پوست پا می‌توان بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون سلول میکروبی یافت.

علت این تراکم بالا، شرایط محیطی پای انسان است. گرما، تاریکی و رطوبت موجود در کفش و جوراب، محیطی بسیار مساعد برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند. به‌ویژه فضای بین انگشتان پا که پر از غدد تعریق است، محل رشد سریع این میکروارگانیسم‌هاست.

از سوی دیگر، جوراب‌ها مانند اسفنج عمل می‌کنند و می‌توانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و هاگ‌های قارچی را از محیط‌های مختلف مانند خاک، آب، موی حیوانات خانگی و گرد و غبار جذب کنند. طبق یک مطالعه، جوراب‌ها تنها پس از ۱۲ ساعت استفاده، بیشترین میزان آلودگی باکتریایی و قارچی را در میان تمام لباس‌ها داشتند.

این میکروب‌ها پس از جذب‌شدن در جوراب، به‌راحتی به پا منتقل می‌شوند و در شرایط مساعد با سرعت زیادی تکثیر می‌شوند.

چه میکروب‌هایی در جوراب‌ زندگی می‌کنند؟

بر اساس توضیح دکتر فریستون، پاها می‌توانند میزبان بیش از هزار گونه مختلف باکتری و قارچ باشند. برخی از این میکروارگانیسم‌ها از عرق پا تغذیه می‌کنند و موادی بدبو تولید می‌کنند که عامل اصلی بوی ناخوشایند پا، جوراب و کفش هستند.

در میان این میکروب‌ها، برخی کاملاً بی‌خطرند، اما گروهی نیز بیماری‌زا و خطرناک محسوب می‌شوند. از جمله آن‌ها می‌توان به آسپرژیلوس، استافیلوکوک، کاندیدا، هیستوپلاسما و کریپتوکوکوس اشاره کرد.

باکتری استافیلوکوک می‌تواند باعث عفونت‌های پوستی دردناک شود که به شکل تاول و آبسه بروز می‌کنند. در موارد شدید، این نوع عفونت حتی ممکن است منجر به مسمومیت خونی یا سندرم شوک سمی شود.

قارچ آسپرژیلوس نیز یکی از عوامل بیماری تنفسی به‌نام آسپرژیلوزیس است که با سرفه‌های خس‌خس‌دار و گاهی با بیرون‌دادن توده‌های خون همراه است.

علاوه بر این، پژوهش‌هایی که در محیط‌های بیمارستانی انجام شده، نشان می‌دهند که جوراب بیماران می‌تواند میکروب‌های سطح زمین را به داخل تخت منتقل کند. این امر شامل عوامل بیماری‌زای مقاوم به آنتی‌بیوتیک نیز می‌شود.

با این‌حال، بزرگ‌ترین خطر، شیوع عفونت‌های رایج پوستی است. اگر جوراب‌های آلوده شسته نشوند و فرد با همان جوراب روی زمین راه برود، ممکن است بیماری‌هایی مانند زگیل که از طریق ویروس پاپیلومای انسانی منتقل می‌شود، به دیگران سرایت کند. این ویروس بسیار مسری است.

همچنین، قارچ پای ورزشکار نیز درون جوراب‌ها زندگی می‌کند و در صورت نشستن جوراب، می‌تواند به افراد دیگر انتقال یابد.

جوراب‌ را چگونه باید شست؟

دکتر فریستون تأکید کرده که شست‌وشوی روزانه جوراب‌ها کافی نیست و باید آن‌ها را به‌روش صحیح شست تا از خطر آلودگی میکروبی در امان ماند.

دمای معمول ماشین لباس‌شویی که بین ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد است، نمی‌تواند باکتری‌ها و قارچ‌های سازگار با دمای بدن را از بین ببرد.

اگرچه استفاده از شوینده‌های آنزیم‌دار در این دما باعث تمیز شدن ظاهری جوراب می‌شود، اما نتایج پژوهش‌های دکتر فریستون نشان داده که مقدار قابل‌توجهی از باکتری‌ها در دمای پایین در بافت جوراب باقی می‌مانند. به همین دلیل، او پیشنهاد کرده که برای از بین‌بردن کامل میکروب‌ها، جوراب‌ها با دمای بالا شسته شده و سپس با اتوی داغ، به‌ویژه همراه با بخار، اتو شوند.

جوراب‌های خودم را همیشه با شوینده ضدباکتری در دمای بالا می‌شویم و بعد هم با اتوی داغ اتو می‌کنم. به همین دلیل، نه فقط جوراب‌هایم، بلکه پاهایم هم کاملاً تمیز و بهداشتی هستند.

چرا حوله‌ بوی بد می‌گیرد؟

حوله‌ها نیز مانند جوراب‌ها، محیطی بسیار مناسب برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها هستند. آن‌ها رطوبت، گرما، اکسیژن، pH خنثی و مواد غذایی مانند سلول‌های مرده پوست را در خود نگه می‌دارند که همگی برای رشد میکروب‌ها حیاتی‌اند.

بدن انسان نیز به‌دلیل همین شرایط، در تمام طول زندگی میزبان تریلیون‌ها میکروب است.

وقتی از حوله برای خشک‌کردن بدن استفاده می‌شود، میکروب‌هایی که روی پوست وجود دارند، به سطح مرطوب حوله منتقل می‌شوند. همین رطوبت، محیطی مناسب برای رشد و تکثیر سریع آن‌ها فراهم می‌کند.

بوی کپک‌زده یا ترشی که از حوله‌ها به مشام می‌رسد، درواقع ناشی از مواد زائدی است که توسط جوامع در حال رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها روی حوله باقی می‌مانند.

نکته مهم این است که هرگز نباید حوله خیس را داخل سبد لباس چرک انداخت. چون رطوبت و آلودگی داخل آن، محیط مناسبی برای رشد بیشتر میکروب‌ها فراهم می‌کند.

اگر شست‌وشو به‌موقع انجام نشود، ممکن است بوی بد به سایر لباس‌ها نیز سرایت کند و حتی شست‌وشوی مجدد هم نتواند بوی بد را کاملاً از بین ببرد.

برای پیشگیری، بهتر است بلافاصله پس از استفاده، حوله خیس را داخل ماشین لباس‌شویی بیندازید. اگر قرار نیست فوراً شسته شود، حتماً آن را در محیطی مناسب آویزان کنید تا در ابتدا خشک شود.

منبع: روزیاتو