هر چیزی که باید در مورد اختلال اضطراب جدایی (SAD) کودکان بدانید

اختلال اضطراب جدایی (SAD) شرایطی است که در آن کودک هنگام دور بودن از خانه یا جدا شدن از فردی که به او وابسته است (معمولاً والد یا مراقب دیگر) دچار ترس و اضطراب می‌شود. برخی کودکان حتی با فکر کردن به جدایی، علائم جسمی مانند سردرد یا دل‌درد پیدا می‌کنند. ترس از جدایی باعث ناراحتی شدید کودک شده و ممکن است در فعالیت‌های طبیعی او مانند رفتن به مدرسه، بازی با سایر کودکان، غذا خوردن یا خوابیدن اختلال ایجاد کند.

اضطراب جدایی در کودکان ۸ تا ۱۴ ماهه طبیعی است. کودکان اغلب دوره‌ای را تجربه می‌کنند که در آن «وابسته» هستند و از افراد و مکان‌های ناآشنا می‌ترسند. هنگامی که این ترس در کودکی بالای ۶ سال وجود داشته باشد، شدید باشد یا بیش از ۴ هفته ادامه پیدا کند، ممکن است که کودک به اختلال اضطراب جدایی مبتلا باشد.

اضطراب جدایی تقریباً ۴ تا ۵ درصد کودکان ۷ تا ۱۱ ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال در نوجوانان کمتر دیده می‌شود و حدود ۱.۳ درصد نوجوانان را درگیر می‌کند. این اختلال به یک اندازه در دختران و پسران رخ می‌دهد.

علائم اختلال اضطراب جدایی

از جمله شایع‌ترین علائم اختلال اضطراب جدایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نگرانی غیرواقعی و مداوم مبنی بر اینکه اگر کودک از والد یا مراقب خود دور شود، اتفاق بدی برای او یا خودش بیفتد

امتناع از رفتن به مدرسه به منظور ماندن در کنار مراقب

امتناع از خوابیدن بدون حضور مراقب یا خوابیدن در جای دیگر

ترس از تنها ماندن

کابوس‌هایی با موضوع جدا شدن

شب‌ادراری

شکایت از علائم جسمی مانند سردرد و دل‌درد

ترس یا احساس گناه شدید

علل و عوامل خطر اختلال اضطراب جدایی

علل احتمالی و عوامل خطر برای اختلال اضطراب جدایی شامل موارد زیر است:

یک رویداد استرس‌زا یا آسیب‌زا در زندگی کودک، مانند بستری شدن در بیمارستان، مرگ یکی از عزیزان یا حیوان خانگی یا تغییر در محیط زندگی (مانند نقل مکان به خانه دیگر یا تغییر مدرسه)

کودکانی که والدین بیش‌ازحد محافظه‌کار یا مراقب دارند، ممکن است که بیشتر مستعد اضطراب جدایی باشند. در واقع، ممکن است که این وضعیت الزاماً بیماری کودک نباشد، بلکه نشانه‌ای از اضطراب جدایی والد نیز باشد. (والد و کودک می‌توانند اضطراب یکدیگر را تقویت کنند)

کودکان مبتلا به اضطراب جدایی اغلب اعضای خانواده‌ای دارند که دچار اضطراب یا دیگر مشکلات سلامت روان هستند که نشان می‌دهد خطر ابتلا به این اختلال ممکن است ارثی باشد

دلبستگی ناایمن به والدین یا مراقبان

استرس

سایر اختلالات اضطرابی مانند حملات پانیک، اختلال اضطراب اجتماعی، فوبیاها یا آگورافوبیا

کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است به اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) یا افسردگی نیز دچار باشند

تشخیص اختلال اضطراب جدایی

پزشک کودک را از نظر علائم اختلال اضطراب جدایی بررسی می‌کند. اگر این علائم وجود داشته باشند، پزشک درباره سابقه پزشکی کودک سؤال کرده و معاینه جسمی انجام می‌دهد. همچنین، پزشک از شما، به عنوان مراقب، می‌خواهد پرسشنامه‌ها یا ارزیابی‌هایی را تکمیل کنید که جزئیات بیشتری درباره رفتارهای کودک می‌پرسند. این ارزیابی‌ها به تشخیص اختلال اضطراب جدایی و سایر انواع اضطراب کمک می‌کنند.

اگرچه هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص این اختلال وجود ندارد، اما پزشک ممکن است از آزمایش‌های مختلف (مانند آزمایش خون و سایر بررسی‌های آزمایشگاهی) برای رد بیماری‌های جسمی یا عوارض جانبی داروها به عنوان علت علائم استفاده کند.

اگر نشانه‌ای از بیماری جسمی پیدا نشود، پزشک ممکن است که کودک را به روان‌پزشک یا روان‌شناس کودک و نوجوان ارجاع دهد؛ این متخصصان برای تشخیص و درمان بیماری‌های روانی در کودکان و نوجوانان آموزش دیده‌اند. روان‌پزشکان و روان‌شناسان از ابزارهای ویژه مصاحبه و ارزیابی برای بررسی وضعیت روانی کودک استفاده می‌کنند. پزشک بر اساس گزارش علائم کودک و مشاهدات خود از نگرش و رفتار کودک، تشخیص می‌دهد.

درمان اختلال اضطراب جدایی

درمان بر اساس میزان اختلال در عملکرد کودک و خانواده انجام می‌شود. در بیشتر موارد خفیف، درمان شامل جلسات مشاوره‌ای است که هدف‌ها را مشخص کرده و راهبردی برای دستیابی به آنها طراحی می‌کند و نیازی به درمان دارویی ندارد. در موارد شدیدتر، مانند زمانی که کودک از رفتن به مدرسه امتناع می‌کند، درمان شامل مشاوره‌های فشرده‌تر (معمولاً توسط درمانگر) و گاهی همراه با دارودرمانی است.

اهداف درمان شامل کاهش اضطراب کودک، ایجاد حس امنیت در کودک و مراقبان و آموزش به کودک و خانواده در مورد ضرورت جدایی‌های طبیعی است. درمان‌های احتمالی شامل موارد زیر است:

درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش که «گفت‌وگو درمانی» نیز نامیده می‌شود، روش اصلی درمان اختلال اضطراب جدایی است. تمرکز این درمان بر این است که به کودک کمک کند تا بدون ایجاد ناراحتی یا اختلال در عملکرد، از مراقب خود جدا شود. این روش، شیوه فکر کردن کودک را تغییر می‌دهد تا رفتار او مناسب‌تر شود. درمان خانوادگی نیز می‌تواند به خانواده در درک اختلال و حمایت بهتر از کودک در دوره‌های اضطراب کمک کند.

دارو: در موارد شدید، ممکن است از داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب استفاده شود.

مداخله در مدرسه: مشاوران یا درمانگران مدرسه می‌توانند با ارائه مشاوره، به مدیریت علائم این اختلال کمک کرده و محیطی حمایتی برای کودک ایجاد کنند.

اقدامات والدین: با درمانگر کودک خود صحبت کنید تا بهتر بفهمید که این اختلال چگونه بر زندگی روزمره او تأثیر می‌گذارد. اطمینان حاصل کنید که کودک جلسات درمانی خود را منظم و به‌موقع شرکت می‌کند، زیرا درمان منظم نتایج بهتری به همراه دارد. عوامل محرک اضطراب کودک را شناسایی کرده و از تکنیک‌های درمانی برای کمک به مدیریت احساسات او در خانه یا مدرسه استفاده کنید.

پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی

راه شناخته‌شده‌ای برای پیشگیری از این اختلال وجود ندارد، اما شناسایی و اقدام به‌موقع هنگام مشاهده علائم می‌تواند از شدت اضطراب و آسیب‌های بعدی بکاهد. علاوه بر این، تقویت استقلال و اعتماد به نفس کودک از طریق حمایت و تأیید، می‌تواند از بروز مجدد اضطراب در آینده جلوگیری کند.

بیشتر کودکان مبتلا به این اختلال بهبود می‌یابند، هرچند ممکن است علائم آنها در سال‌های بعد و در شرایط پراسترس دوباره بروز کند. آغاز زودهنگام درمان و مشارکت همه اعضای خانواده، بیشترین احتمال موفقیت را دارد.

منبع: روزیاتو