چگونه بفهمیم مواد غذایی خراب شده‌اند؟

صدف حقیقت | آیا تصور می‌کنید همیشه با بوییدن، می‌توان سالم یا فاسد بودن مواد غذایی را تشخیص داد؟ اگر جوابتان بله است، باید بدانید که نداشتن بوی نامطبوع لزوما به معنی سالم بودن یک ماده غذایی نیست.

برخی از خوراکی‌ها بدون این که علائم بارز و مشخصی در ظاهر یا حتی بو و طعم داشته باشند، می‌توانند شما را بیمار کنند. توجه نکردن به تاریخ انقضای مواد غذایی می‌تواند سلامت شما را به خطر بیندازد و در برخی موارد صدمات جبران ناپذیری به شما وارد کند.

در این مقاله ۱۲ ماده غذایی را به شما معرفی می‌کنیم که توجه به تاریخ انقضا در آن‌ها اهمیت فوق‌العاده زیادی دارد. در مورد این مواد غذایی هرگز نباید به بوییدن اکتفا کنید.

انواع تاریخ‌های درج شده روی بسته‌های غذایی
هر تاریخی که روی بسته‌های مواد غذایی دیده می‌شود، تاریخ انقضا نیست. معمولاً روی بسته‌های غذایی تاریخ‌های مختلفی درج می‌شود که باید تفاوت آن‌ها را با تاریخ انقضا بدانید.

چرا تاریخ انقضا اهمیت دارد؟
گاهی اوقات ظاهر و بوی ماده غذایی گول زننده است. به همین دلیل تاریخ انقضا روی بسته‌ی مواد غذایی درج می‌شود تا شما را در مسیر صحیح راهنمایی و از بیماری پیشگیری کند. از پنیر خامه‌ای گرفته تا ساندویچ‌های بسته‌بندی شده را بهتر است بعد از تاریخ انقضای درج شده روی بسته‌بندی، مصرف نکنید و دور بیندازید.

۱. تخم مرغ
تخم مرغ شانه‌ای نسبت به محصولاتی مثل سفیده تخم مرغ بسته‌ندی شده، مهلت مصرف بیشتری دارد. ولی توجه به تاریخ انقضا در هر دوی آن‌ها مهم است؛ بنابراین اگر با خود کلنجار می‌روید که آیا آن سفیده تخم‌مرغ بسته‌بندی شده را که مدت زیادی از خریدش گذشته استفاده کنید یا خیر، ما به شما می‌گوییم نه، این کار را نکنید! اگر تخم مرغ خام را پیش از شکستن به مدت ۳ تا ۵ هفته درون یخچال نگهداری کنید، مشکلی پیش نمی‌آید. اما برای محصولات بسته‌بندی شده‌ی تخم مرغ مانند سفیده خام، به طور متوسط حدود ۳ تا ۵ روز پس از باز شدن آن‌ها زمان دارید. یک متخصص تغذیه و رژیم غذایی می‌گوید که اگر این محصولات باز نشده باشند، امکان نگهداری آن‌ها تا ۱۰ روز هم وجود دارد.

۲. پنیر‌های نرم

پنیر‌های سفت‌تر مانند چدار یا گودا عمر طولانی‌تری دارند، زیرا نفوذ به آن‌ها برای باکتری‌ها و کپک‌ها دشوارتر است. پنیر‌های سفت را می‌توان پس از باز شدن تا شش ماه در یخچال نگهداری کرد. پنیر‌های نرم‌تر مانند ریکوتا، پنیر خامه‌ای و پنیر بز به کپک و باکتری حساسیت بیشتری دارند و باید بعد از مشاهده‌ی اولین علامت خراب شدن یا گذشتن تاریخ انقضا دور انداخته شوند. به عنوان یک قاعده کلی پنیر‌های نرم‌تر بعد از باز شدن حدود یک هفته در یخچال دوام می‌آورند.

۳. چاشنی و سس
به نظر می‌رسد چاشنی‌ها و سس‌ها هیچ وقت خراب نخواهند شد؛ ولی این که در یک ظرف شیشه‌ای درون یخچال خنک نگهداری می‌شوند، به این معنی نیست که دور از دسترس باکتری‌ها قرار دارند. به محض این که درب این مواد غذایی را باز کردید، مهر و موم آن‌ها در برابر عوامل بیماری‌زا شکسته می‌شود و باید آن‌ها را به موقع مصرف کنید. علاوه بر این، ممکن است زمانی که در حال درست کردن ساندویچ برای خودتان هستید، چاقو را درون شیشه سس فرو ببرید، آن را درون ساندویچ بمالید و دوباره آن را درون شیشه سس فرو کنید. با این کار راه برخی از باکتری‌ها را به درون شیشه فراهم می‌کنید.

سس‌ها و چاشنی‌ها مستعد رشد باکتری هستند و در صورتی که در زمان مناسب دور انداخته نشوند، می‌توانند شما را بیمار کنند. اگر متوجه شدید آب روی سس جمع شده، تغییر رنگ داده یا بوی عجیب و غریبی به مشامتان می‌رسد، سریع آن را دور بیندازید.

۴. سالاد سیب‌زمینی و تخم مرغ
سالاد سیب‌زمینی و سالاد تخم‌مرغ هم مانند سس مایونز و خردل حساسیت زیادی به باکتری دارند. هر بار که چند قاشق سالاد را از درون بسته برمی‌دارید، باکتری‌های بیشتری وارد آن می‌شوند و خطر آلودگی و به دنبال آن بیماری و مسمومیت غذایی را افزایش می‌دهند. این نوع سالاد‌ها اغلب به قسمت پشتی یخچال هل داده و فراموش می‌شوند. این موضوع مدت زمان کافی را به باکتری‌ها می‌دهد تا تکثیر شوند و غذا را فاسد کنند.

۵. آبمیوه طبیعی

آب‌میوه‌های طبیعی را نباید به مدت طولانی نگهداری کنید. آبمیوه‌ی طبیعی بین افرادی که به فکر تغذیه سالم هستند، محبوبیت زیادی دارد، ولی مهم است که آن را بعد از خرید، سریع مصرف کنید. بر خلاف آبمیوه‌های پاکتی فرآوری شده که پاستوریزه می‌شوند تا باکتری‌های مضر آن‌ها از بین برود، آبمیوه‌های طبیعی پاستوریزه نمی‌شوند و همین مسئله باعث می‌شود بیشتر در معرض آلودگی باکتریایی قرار بگیرند. اگر دوست دارید دچار بیماری نشوید، بهتر است این نوع آبمیوه‌ها را از مغازه‌های نزدیک به خود بخرید و آن‌ها را ظرف ۲۴ تا ۷۲ ساعت مصرف کنید.

۶. گوشت تازه
معمولا روی بسته‌بندی‌های گوشت تازه به جای تاریخ انقضا مهلت فروش درج می‌شود. مهلت فروش نشان می‌دهد فروشنده تا چه زمانی اجازه دارد محصول را برای فروش عرضه کند. این نکته یک معنی مهم دارد؛ گوشت تازه را باید بلافاصله پس از خریدن یا خورد یا فریز کرد. فروشنده‌ها اجازه ندارند گوشت را پس از گذشتن مهلت فروش در قفسه‌های فروشگاه نگه دارند. به همین دلیل در برخی از فروشگاه‌ها با نزدیک شدن به پایان مهلت فروش، تخفیف بیشتری برای محصولات غذایی در نظر گرفته می‌شود. بسیاری از گوشت‌های خام تازه به سالمونلا، اشریشیا کلای یا سایر انواع باکتری‌ها آلوده‌اند. با در نظر گرفتن این نکته، اهمیت پخت گوشت در درجه حرارت مناسب برای محافظت از ما در برابر باکتری‌ها بهتر درک می‌شود.

۷. گوشت چرخ کرده

گوشت چرخ کرده باید تا دو روز بعد از خرید خورده یا فریز شود. این نکته در مورد گوشت گاو، گوسفند، مرغ، بوقلمون یا هر نوع دیگری از گوشت چرخ کرده صادق است. در اثر چرخ کردن، باکتری‌هایی که ابتدا روی سطح گوشت قرار داشته‌اند، به درون گوشت نفوذ می‌کنند و خطر ابتلا به مسمومیت و بیماری‌های غذایی را افزایش می‌دهند.

۸. سوسیس و کالباس
تکه‌های ژامبون تنها حدود ۳ تا ۵ روز عمر می‌کنند؛ بنابراین مهم است آن‌ها را به اندازه نیاز بخرید و سریع مصرف کنید. کالباس یا سوسیسی که توسط کارخانه در بسته‌بندی وکیوم شده عرضه می‌شود، تا پیش از باز کردن بسته، نسبت به انواع بازی که به صورت برش‌خورده به فروش می‌رسد، ماندگاری بیشتری دارد. اما به محض این که بسته‌بندی را باز کردید، باز هم با همان زمان مصرف ۳ تا ۵ روزه طرف هستید. این نوع محصولات مستعد آلودگی به نوع خاصی از باکتری به نام لیستریا هستند که می‌تواند در محیط‌های سرد مانند یخچال و فریزر هم تکثیر شود. پس نگهداری سوسیس و ژامبون در محیط سرد، تضمینی برای سلامت آن‌ها نیست. اگر این محصولات کمی بو گرفته یا حالت لزج پیدا کرده باشد، باید آن‌ها را دور ریخت.

۹. ماهی
ماهی هم مانند گوشت حساسیت زیادی به باکتری دارد و باید یک تا دو روز بعد از خریدن مصرف شود. اگر نمی‌خواهید ماهی را در این مدت زمان مصرف کنید، باید آن را در بسته‌بندی محکم ضد رطوبت یا فویل آلومینیوم قرار دهید و درون فریزر نگهداری کنید.

۱۰. انواع توت و تمشک (بری‌ها)

میوه‌های لطیف و حساسی مانند توت، تمشک و انواع بری‌ها ماندگاری کمی دارند. تمشک و توت فرنگی فقط برای حدود سه روز بعد از خرید سالم هستند، در حالی که بلوبری می‌تواند چند روز بیشتر درون یخچال بماند. اگر قصد ندارید این نوع میوه‌ها را سریع مصرف کنید، می‌توانید آن‌ها را فریز کنید. این میوه‌ها خیلی زود حالت خمیری و شل پیدا می‌کنند و مستعد آلودگی به نوعی باکتری به نام «سیکلوسپورا» (Cyclospora) می‌شوند که می‌تواند باعث اسهال، نفخ، استفراغ و سایر علائم مسمومیت غذایی شود.

۱۱. سبزیجات برگی
حتی سبزیجات بسته‌بندی و شسته شده هم به این دلیل که با دست‌های زیادی تماس پیدا می‌کنند، ممکن است به باکتری‌هایی مانند اشریشیا‌ای کلای آلوده باشند. برای اطمینان خاطر بیشتر و حفظ سلامتی، هر نوع سبزی را قبل از مصرف بشویید و هرگز آن‌ها را بعد از تاریخ انقضا مصرف نکنید. فراموش نکنید سبزی‌های لزج دیگر قابل خوردن نیستند.

۱۲. جوانه

جوانه‌ها در محیط گرم رشد می‌کنند و همین مسئله آن‌ها را به محیطی ایدئال برای رشد باکتری‌ها تبدیل می‌کند. بهتر است جوانه‌ها را حداکثر تا دو روز بعد از خرید، مصرف کنید. مصرف جوانه بعد از این زمان خطر ابتلا به بیماری را همراه دارد. اگر باردار یا بیمار هستید هم بهتر است به طور کل قید خوردن جوانه‌ها را بزنید.