هر آنچه درباره ناباروری باید بدانید

ناباروری برای بسیاری از زوج‌ها یک بحران به حساب می‌آید. ناباروری همیشه به معنای عقیم بودن یا ناتوانی دائمی‌در بچه‌دار شدن نیست. در ایران حدود ۲۰ درصد از زوج‌ها نابارور هستند، اما درصد بسیار کمی‌از آن‌ها عقیم هستند.

بیشتر زوج‌های نابارور که برای بچه‌دار شدن اقدام می‌کنند با درمان و بدون درمان بالاخره صاحب فرزند می‌شوند. اگر زوج‌ها می‌خواهند شانس بارورشدن خویش را افزایش دهند، باید از هر عاملی که تاثیر منفی بر قابلیت باروری داشته باشد آگاهی یافته و از آن‌ها دوری نمایند.

دکتر سیده فرناز فاطمی، جراح و متخصص زنان و زایمان، متخصص فلوشیپ ناباروری، عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در این باره می‌گوید: زمانی به یک زوج ناباروراطلاق می‌شود که حداقل یک سال از هیچ روش جلوگیری از بارداری استفاده نکنند و بارداری اتفاق نیفتد.

دکتر فاطمی‌خاطرنشان کرد: شیوع ناباروری در کل دنیا حدود ۱۰ درصد است، ولی در ایران ناباروری شیوع بیشتری دارد و حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد زوجین در سنین باروری، مشکل ناباروری دارند.

این جراح و متخصص زنان و زایمان اظهار کرد: ناباروری دلایل متعددی دارد و می‌تواند علت مردانه، زنانه یا هر دو با هم داشته باشد، ولی نکته مهم این است که ناباروری، مشکل زوجین است و هیچ‌کدام از طرفین و به ویژه خانواده‌ها نباید دیگری را مقصر بدانند و به یکدیگر استرس وارد کنند، بلکه باید همراه با آرامش به دنبال تشخیص علت و درمان بروند تا نتیجه بهتری بگیرند.

وی ابراز داشت: علل اصلی ناباروری شامل اختلال عملکرد تخمدانی، بیماری‌های لوله‌ای و لگنی و فاکتور‌های مردانه می‌باشد. دکتر فاطمی‌بیان کرد: اختلالات تخمدانی ۲۰ تا ۴۰ درصد علل ناباروری هستتد که شامل اختلالات تخمک گذاری و تنبلی تخمدان می‌باشند.

این متخصص فلوشیپ ناباروری عنوان کرد: بیماری‌های لوله‌ای مثل چسبندگی و انسداد لوله‌ها ۳۰ تا ۴۰ درصد از علت‌ها را در افراد مبتلا به ناباروری تشکیل می‌دهند. وی ادامه داد: فاکتور‌های مردانه در مشکلات ناباروری از جمله کاهش تعداد اسپرم‌ها، اختلالات حرکت و شکل طبیعی اسپرم‌ها حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد علت‌ها را در برمی‌گیرد.

دکتر فاطمی‌با بیان این نکته که بیماری‌های رحمی‌اکثرا در صورت ابتلا به ناباروری افراد ناشایع است و باقیمانده علل ناباروری نیز ناشناخته می‌باشد. این جراح و متخصص زنان و زایمان اضافه کرد: عواملی از جمله رژیم‌های غذایی ناسالم، چاقی، سیگار کشیدن و استفاده از مواد مخدر هم به شدت روی قدرت باروری افراد تاثیرگذاراست.

وی بیان کرد: افزایش سن به خصوص در خانم‌ها عامل مهم دیگر ناباروری در افراد است که شانس باروری را کاهش می‌دهد. در خانم‌ها از سن ۳۵ سال به بعد و بخصوص بعد از ۴۰ سالگی، ذخیره تخمدان‌ها کاهش می‌یابد.

دکتر فاطمی‌عنوان کرد: برای درمان ناباروری، راه‌های متعددی وجود دارد و باید ابتدا با روش‌های مختلف از جمله انجام آزمایشات هورمونی، سونوگرافی، انجام عکس رنگی و بررسی وضعیت رحم و لوله‌ها و آزمایش اسپرم، علت ناباروری تشخیص داده شود و بر اساس علت، درمان صحیح توسط پزشک متخصص توصیه خواهد شد.

این جراح و متخصص زنان و زایمان بیان کرد: درمان ناباروری باید بر اساس علت، از ساده‌ترین روش شروع شود و در صورت عدم موفقیت، روش‌های درمانی پیچیده توصیه شود به طور مثال اگر علت ناباروری، اختلال تخمک گذاری به تنهایی باشد و لوله‌های رحمی‌باز باشند و مشکل مردانه وجود نداشته باشد، بعضی مواقع، فقط با تغییر شیوه زندگی از جمله رژیم غذایی صحیح، ورزش و کاهش وزن، مشکل حل می‌شود ودر صورتی که حل نشد، راه بعدی، استفاده از دارو‌های تحریک تخمک گذاری از جمله کلومیفن، لتروزول و ... می‌باشد که حتما باید تحت نظر متخصص ناباروری و با انجام سونوگرافی‌های کنترل باشد تا از عوارض احتمالی این دارو‌ها پیشگیری شود.

وی ادامه داد: راه‌های درمانی پیچیده تربرای درمان مشکل ناباروری شامل IUI و IVF یا ICSI می‌باشند که گاهی اوقات به دلیل وجود عواملی مثل علل مردانه، بسته بودن لوله‌های رحمی‌یا بالا بودن سن و کاهش ذخیره تخمدان، از ابتدا، گزینه درمانی هستند یا اگر از روش‌های ساده تر، نتیجه نگرفتیم، از این روش‌ها کمک می‌گیریم. دکتر فاطمی‌خاطرنشان کرد: در روش IUI برای درمان ناباروری، ابتدا تحریک تخمدان‌ها انجام می‌شود که هدف، آزادشدن یک یا دو تخمک می‌باشد و نمونه اسپرم در آزمایشگاه شستشو داده می‌شود و اسپرم‌های با حرکت و کیفیت بهتر جدا شده و با سرنگ پس از عبور دادن یک لوله پلاستیکی از دهانه رحم، به داخل رحم تزریق می‌شود، برای انجام این روش باید لوله‌های رحمی‌باز باشند و تعداد و کیفیت اسپرم‌ها در حد قابل قبول برای IUI باشند.

این متخصص فلوشیپ ناباروری عنوان کرد: کاربرد IVF یا ICSI جهت درمان ناباروری در مواردی است که از روش‌های ساده‌تر نتیجه نگیریم یا لوله‌ها چسبندگی یا انسداد داشته باشند و یا عامل مردانه، شدید باشد.

وی اضافه کرد: در روش IVF یا ICSI، تحریک تخمدان‌ها به گونه‌ای صورت می‌گیرد که تعداد بیشتری تخمک گرفته شود، گرفتن تخمک‌ها از طریق سونوگرافی واژینال انجام می‌شود و در آزمایشگاه جنین شناسی و با میکروسکوپ، اسپرم به داخل تخمک‌ها تزریق و بعد از تقسیمات سلولی و تشکیل جنین در محیط آزمایشگاه، در روز سوم یا پنجم، جنین به داخل رحم منتقل می‌شود.

دکتر فاطمی ابراز داشت: موفقیت تمام روش‌های ناباروری، مستلزم همکاری بین زوجین و ایجاد محیط آرام و بدون استرس می‌باشد.این جراح و متخصص زنان و زایمان در پایان گفت:: انجام معاینات پیش از بارداری می‌تواند به زوج‌ها برای مشخص شدن وضعیت باروری آن‌ها پیش از اقدام به بارداری کمک کند.

در این صورت اگر مشکلی وجود داشته باشد، زودتر از آن باخبر می‌شوید و درمان مناسب را برای بهبود باروری و افزایش شانس بارداری و داشتن فرزندی سالم دریافت می‌کنید. این را بدانید که ناباروری بیماری تلقی نمی‌شود و امروزه درمان‌های زیادی وجود دارد که پس از مراجعه به پزشک می‌توانید آن‌ها را بشناسید و برای برطرف کردن علت ناباروری اقدام کنید.

زنان یائسه زودرس هم می‌توانند دوباره بارور شوند؟
جراح و متخصص زنان و عضو هیات علمی‌پژوهشگاه ابن سینا گفت: طرح تحقیقاتی در مرکز ناباروری ابن سینا در دست اجرا است که با به نتیجه رسیدن آن، تخمدان زنان یائسه زودرس با استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی احیا خواهد شد.

دکتر سیمین ظفردوست در گفتگو با ایرنا افزود: این طرح چند سالی است که در مرکز ناباروری ابن سینا در حال اجرا است و در بازگشت سیکل‌های قاعدگی در برخی از این افراد موفقیت خوبی به دست آمده، اما تابحال بارداری در این افراد نداشتیم. وی اظهار داشت: این طرح تحقیقاتی همچنان با قوت ادامه دارد و امیدواریم با تغییرات در روند سلول درمانی، شاهد بارداری در این افراد هم باشیم.

وی گفت: اگر بتوانیم از سلول‌های بنیادی برای احیای تخمدان زنان یائسه زودرس استفاده کنیم، علاوه بر اینکه افتخاری بزرگ برای کشور محسوب می‌شود، کمک بزرگی به این دسته از افراد خواهد بود. ظفردوست به موفقیت این مجموعه در درمان زنانی که با کاهش شدید ذخیره تخمدانی مواجه هستند با استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی اشاره کرد و گفت: استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی در درمان این افراد، بسیار موثر بوده و حتی برخی از این بیماران بعد از تزریق سلول‌های بنیادی موفق به بارداری طبیعی شدند.

وی افزود: بیماران کمتر از ۴۰ سال که دچار کاهش شدید ذخیره تخمدان بودند در این طرح تحقیقاتی حضور داشتند و برای اولین بار در دنیا سلول‌های بنیادی خون قاعدگی به تخمدان تزریق شد که با این کار میزان باروری آنان حدود ۵۰ درصد افزایش یافت. ظفزدوست ادامه داد: میزان باروری در روش درمان IVF حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد است در حالی‌که با استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی میزان باروری این دسته از بیماران به حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است.

وی افزود: این بیماران در روش‌های قبلی، ۲ راهکار به آنان پیشنهاد می‌شود یا با احتمال موفقیت کمتر از ۱۰ درصد دوباره وارد سیکل درمان شوند یا از تخمک اهدایی استفاده کنند که موفقیت هر دو روش کمتر از استفاده از سلول‌های بنیادی است.

منبع: آفتاب یزد