علت بیماری گال چیست؟

فرادید | گال یا جرب یک بیماری پوستی خارشی مسری است که از هجوم انگل گال بر بدن ایجاد می‌شود. عامل این بیماری بندپایی از گروه مایت‌ها یا هیره‌ها است؛ انگل‌های گال بسیار کوچک بوده و طول آن‌ها فقط یک سوم میلی‌متر است. این نوع انگل‌ها روی پوست تونل‌هایی ایجاد می‌کنند و با تخم‌گذاری در آن، باعث خارش شدید پوستی به ویژه در شب‌ها می‌شوند. این انگل‌های پوستی قادر به پریدن یا پرواز کردن نیستند و فقط روی پوست فرد مبتلا حرکت می‌کنند. به نظر می‌رسد برقراری تماس پوستی نزدیک یا ارتباط جنسی با افراد مبتلا و کسانی که با آن‌ها ارتباط داشتند، امکان ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

خارش پوست، یکی از بارزترین علائم ابتلا به بیماری گال است. این بیماری با درد همراه نیست، اما خارش ناشی از آن ممکن است طی چندین هفته شدیدتر و شدت آن در شب‌ها بیشتر شود. خارش پوست می‌تواند باعث بروز زخم و جراحت پوستی شود. زمانی که فرد به نوع شدید بیماری گال مبتلا شود، خشکی و سخت شدن پوست را تجربه می‌کند.

به دلیل شباهتی که گال با دیگر بیماری‌ها دارد، تشخیص آن قدری دشوار است. پزشکان به منظور تشخیص این بیماری پوست فرد را با لایه‌ای از روغن‌های معدنی می‌پوشانند و پس از برداشتن لایه نازک از پوست، آن را از نظر وجود انگل‌ها، تخم انگل‌ها و سایر ذرات ریز بیماری‌زا بررسی می‌کنند. در اغلب موارد برای تشخیص بیماری از روش نمونه‌برداری پوست استفاده می‌شود؛ در این صورت نمونه‌ای از پوست به آزمایشگاه منتقل شده و با استفاده از میکروسکوپ، تشخیص قطعی انجام خواهد شد.

یکی از روش‌های درمانی بیماری گال استفاده از کرم "پرمترین" است که باید مستقیم روی پوست مالید و پس از هشت تا ۱۴ ساعت آن را شست. این روش درمانی برای کودکان کوچک‌تر از یک سال و زنان باردار نیز روش مطمئنی است. به منظور رها شدن از خارش ناشی از این بیماری، می‌توان از آنتی‌هیستامین استفاده کرد. درمان جدیدتر بیماری گال، استفاده از داروی خوراکی "ایورمکتین" است. این دارو باید دو بار، یک بار در شروع بیماری و سپس دو هفته بعد از بین رفتن کامل بیماری مصرف شود.

گال چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

آیا گال مسری است؟ چگونه در فرد ایجاد می‌شود؟

گال به‌شدت مسری است و تماس مستقیم پوستی از راه‌های انتقال آن به‌شمار می‌رود. انگل‌های عامل گال نسبت به محیط خود بسیار حساس هستند. دربیشتر شرایط، انگل‌ها ۲۴ تا ۳۶ ساعت در بدن میزبان باقی می‌مانند. تماس پوستی مستقیم فرد مبتلا با فردی دیگر باعث انتقال گال می‌شود. احتمال انتقال گال تا حدی می‌تواند ازطریق دست دادن با فرد مبتلا، استفاده از ملحفه‌ی آلوده به این انگل و حتی تماس لباس با لباس فردی مبتلا ایجاد بشود. تماس جنسی هم راهی برای انتقال گال است. بسیاری از موارد انتقال گال ازطریق رابطه‌ی جنسی صورت می‌گیرد و خیلی‌ها تصور می‌کنند که گال یکی از انواع بیماری های مقاربتی است. راه‌های دیگری هم برای انتقال گال وجود دارد. برای مثال، وقتی مادری فرزندش را در آغوش می‌گیرد، احتمال سرایت گال وجود دارد. در مدرسه، تماس‌هایی که فرد با سایرین برقرار می‌کند، در سطحی نیست که موجب سرایت گال بشود.

سگ و گربه می‌توانند ناقل گال باشند؟

حیوانات هم می‌توانند به گال دچار بشوند، اما ازآنجاکه انگل حیوانی با انسانی متفاوت است، سگ و گربه و… نمی‌توانند این بیماری را به انسان منتقل کنند. گال یا جَرَب در سگ‌ها هم دیده می‌شود. وقتی انگل از سگ و گربه‌ها به پوست انسان منتقل می‌شود، فقط اندکی خارش به‌وجود می‌آید و گال به انسان سرایت نمی‌کند. گال در حیوانات مانند انسان‌ها نیست و آن‌قدر ادامه پیدا نمی‌کند تا نیاز به درمان به‌وجود بیاید.

در چه شرایطی گال راحت‌تر شیوع می‌یابد؟

علائم و نشانه‌های گال چگونه است؟ تحریک پوستی به چه شکلی ظاهر می‌شود؟

ابتلا به گال چه حسی در بیمار ایجاد می‌کند؟

شیوه‌ی تشخیص بیماری گال چگونه است؟

چه کسانی کار تشخیص این بیماری را برعهده دارند؟

متخصصان مختلفی می‌توانند بیماری گال را درمان کنند. پزشکان عمومی، متخصصان داخلی و اطفال و پزشک خانواده می‌توانند به درمان گال کمک کنند. خیلی از افراد مبتلا هم برای درمان به متخصص پوست و متخصص پوست کودکان مراجعه می‌کنند. درصورتی‌که نیاز به درمان فوری باشد، گاهی‌اوقات پزشکان مرکز فوریت‌های پزشکی اقدام به درمان اولیه‌ی بیماری می‌کنند.

درمان بیماری گال

درمان‌های خانگی و گزینه‌های مختلف درمان برای افراد عادی و باردار چیست؟

درمان‌های خانگی یا داروهایی که بدون نسخه در داروخانه‌ها وجود دارند، کمکی به درمان بیماری گال نمی‌کنند. برای درمان باید حتما به پزشک مراجعه کنید. ضمن اینکه مصرف آنتی بیوتیک هم در این‌باره بی‌اثر است زیرا مشکل ناشی از انگل است. موارد زیر می‌تواند در روند درمان مفید واقع بشود:

• استفاده از کرِم انگل‌کُش مثل پرمترین (permethrin) در شب‌ها مفید است. باید از این کرم‌ها برای نواحی زیر گردن به پایین استفاده کرد و بعد از اتمام شب، در صبحگاه، آنها را از روی پوست شست. کرم پرمترین در همه‌ی افراد، جز نوزادان زیر دو ماه، مورداستفاده قرار می‌گیرد و دوره‌ی مصرف آن معمولا ۱ هفته است. پرمترین، بی‌خطرترین درمان برای گال به‌شمار می‌رود.
• کرم لیندان (lindane) هم برای درمان این بیماری مفید است. مصرف ۳۰ گرم از لوسیون ۱ درصد آن برای اعضای گردن به پایین به‌مدت ۸ ساعت مفید واقع می‌شود. مصرف این کرم روی پوست می‌تواند همراه با تشنج باشد. درنتیجه اگر پوست مرطوب یا حساس باشد (مثلا فرد بیماری پوستی داشته باشد یا پوستش خیس و همراه با جوش باشد) نباید از این کرم استفاده بشود. زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند، افراد مسن، افراد دچار زخم‌های پوستی، کودکان زیر ۲ سال و کسانی که وزن‌شان کمتر از ۱۱۰ پوند (هر پوند معادل ۴۵۳ گرم) نباید از این کرم استفاده کنند. این کرم نوعی درمان درجه‌یک نیست و تنها در صورتی تجویز می‌شود که سایر روش‌های درمان مؤثر واقع نشده باشند. موارد زیادی از بیماران هم نسبت به کرم لیندان، از خود مقاومت نشان می‌دهند.

سایر گزینه‌های درمانی برای گال چیست؟

۱. ایوِرمِکتین

ایوِرمِکتین که با نام تجاری استرومکتول شناخته می‌شود، برای درمان انگل مفید است. هر چند که این دارو به‌تأیید سازمان غذا و دارو نرسیده است، اما برای درمان انگل مفید واقع می‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها آمریکا، مصرف ۲۰۰ میکروگرم از این دارو را به‌ازای هر کیلو از وزن بدن توصیه می‌کند. این میزان دوز مصرفی باید تا ۲ هفته بعد هم تکرار بشود. مصرف داروهای خوراکی معمولا آسان‌تر از کرم و پماد است، اما مصرف ایورمکتین به‌شکل خوراکی بیشتر خطر مسمویت‌های جانبی دارد. ضمن اینکه عوارض جانبی آن از پرمترین بیشتر است و برتری خاصی هم نسبت به آن ندارد. ایورمکتین خوراکی تنها زمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد که سایر درمان‌های موضعی مفید نبوده‌اند یا بیمار قادر به پذیرش آنها نبوده است.

۲. لوسیون کروتوماتیتون ۱۰ درصد و کرم ۱۰ درصد (کراتون)

لوسیون کروتوماتیتون ۱۰ درصد و کرم ۱۰ درصد (کراتون) نیز داروی دیگری برای درمان گال است که مصرف آن چندان مؤثر گزارش نمی‌شود و برای مصرف بزرگ‌سالان تجویز می‌شود.

۳. سولفور وازلین

سولفور وازلین هم یکی از قدیمی‌ترین داروها برای گال است که در قالب پماد و کرم مورداستفاده قرار می‌گیرد. این دارو هم به‌تأیید سازمان غذا و داوری آمریکا نرسیده است. ضمنا از این دارو تنها زمانی باید استفاده بشود که سایر داروها نظیر ایورمکتین، پرمترین و لیندان برای بیمار قابل‌تحمل و پذیرش نباشند. مصرف سولفور وازلین برای زنان باردار و نوزادان منعی ندارد.

۴. برخی از آنتی‌هسیتامین‌ها

برخی از آنتی‌هسیتامین‌ها مانند دیفن‌هیدرامین هم برای کاهش میزان خارش مفید هستند. گاهی‌اوقات برای کاهش و کنترل خارش‌ها در دوره‌ای کوتاه، استروئید به‌شکل خوراکی یا موضعی تجویز می‌شود.

• ملحفه‌ها و روتختی‌ها بیمار باید شسته و تمیز بشود. انگل‌ها خارج از بدن بیمار زیاد عمر نمی‌کنند، به‌همین‌خاطر نیازی به شستن تمام لباس‌ها و پاک‌سازی فرش و سایر اسباب نیست.
• ارتباطات جنسی و تماس پوستی شدید با فردی که در خانواده به گال مبتلا شده باید قطع بشود.
• به خارش افتادن بدن بعد از ابتلا به گال کمی طول می‌کشد؛ به‌همین‌خاطر چند روز طول می‌کشد تا درمان‌هایی که برای بهبود صورت می‌گیرند، اثرات خود را نشان بدهند. بعد از یکی دو هفته درمان کاملا جواب خواهد داد. درغیر‌این‌صورت شاید تشخیص پزشک درباره‌ی گال اشتباه بوده است و پای بیماری دیگری در میان است.
• تشخیص گال کمی دشوار و در برخی موارد گمراه‌کننده است، زیرا علائم پوستی آن بی‌شباهت به جوش یا گزیدگی حشرات نیست. فرد مبتلا ممکن است با خود فکر کند که دچار جوش یا گزیدگی حشرات شده است. اما با گذشت چند هفته، علائم بیشتر و شدیدتر می‌شوند و مشخص می‌شود که مشکل جدی‌تر از گزیدگی و… است.
• با خاراندن پوست احتمال رشد باکتری‌هایی نظیر استافیلوکوکوس اورئوس (Staphyloco) و استرپتوکوک (Streptococcus) که از قبل هم روی پوست وجود دارند، بیشتر می‌شود.

گال کراسته یا نروژی چیست؟

چگونه می‌توان از گال جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از ابتلا به گال باید از برقراری تماس با افرادی که دچار این بیماری هستند کاملا خودداری کنید. برقراری تماس پوستی نزدیک یا ارتباط جنسی با افراد مبتلا و کسانی که با آنها در ارتباط هستند، امکان ابتلا را افزایش می‌دهد. بیماری گال قابل‌درمان است. برای بهبود یافتن باید داروهای مخصوصی را مصرف کرد. در موارد نادری، افراد نسبت به داروها، واکنش منفی نشان می‌دهند. کسانی هم که به گال نروژی مبتلا هستند، باید از ترکیبی از داروها استفاده کنند.