شیتاکه؛ یک قارچ فوق العاده برای سیستم ایمنی بدن
تاثیر قارچ‌های شیتاکه بر تقویت سیستم ایمنی به پلی ساکارید‌هایی باز می‌گردد که در ترکیب آن‌ها وجود دارد. این قارچ شگفت انگیز در عین حال می‌تواند بر افزایش مجدد فاکتور‌هایی که به واسطه افزایش سن دستخوش کاهش و تضعیف عملکرد می‌شوند نیز اثر بگذارد.
کد خبر :
۹۵۷۴۲
بازدید :
۲۱۸۹۲
دکتر رکسانا دانیالی | شیتاکه نام یکی از محبوب‌ترین قارچ‌ها در سراسر دنیا است که در واقع نوعی قارچ خوراکی محسوب می‌شود و بومی کشور‌هایی نظیر چین و ژاپن است. البته گفته می‌شود که محققان ایرانی نیز موفق به کشت این قارچ در استان خراسان رضوی شده اند و تا چند سال آینده وارد فاز تولید انبوه خواهد شد.
این دسته از قارچ‌ها به واسطه طعم مطلوب و فواید متنوعی که برای سلامتی انسان دارند، ظرف مدت زمانی کوتاه به محبوبیت بالایی دست یافته اند. از جمله مهم‌ترین این تاثیرات می‌توان به قابلیت مبارزه با سرطان، تقویت سیستم ایمنی و همچنین تضمین سلامت قلب اشاره کرد.
شیتاکه را بهتر بشناسیم
این قارچ‌های بومی شرق آسیا به رنگ قهوه‌ای تیره هستند و کلاهک آن‌ها معمولا بین ۵ الی ۱۰ سانتی متر رشد می‌کند. در حالی که شیتاکه درست مانند انواع سبزیجات به صورت خوراکی مصرف می‌شود، مسیر زندگی و تکامل متفاوتی را طی می‌کند.
قارچ مورد نظر به طور طبیعی بر درختان جنگلی در حال پوسیدن رشد می‌کند. در مجموع نزدیک به ۸۳ درصد از قارچ‌های شیتاکه در ژاپن پرورش داده می‌شوند، اما در این میان کشور‌های دیگری همچون آمریکا، کانادا، سنگاپور و چین نیز اقدام به تولید انبوه این موجود جادویی کرده اند.
از نظر تغذیه ای، شیتاکه کالری پایینی دارد و منبعی غنی از فیبر، ویتامین‌های خانواده ب و برخی از املاح معدنی به شمار می‌رود. مواد مغذی موجود در ۴ شیتاکه خشک (معادل ۱۵ گرم) طبق مطالعه‌ای که از طریق ریسرچ گیت قابل دسترسی است، به صورت زیر خواهد بود:
- کالری: ۴۴
- کربوهیدرات: ۱۱ گرم
- فیبر: ۲ گرم
- پروتئین: ۱ گرم
- ریبوفلاوین: ۱۱ درصد مقدار مواد مغذی مورد نیاز روزانه (DV)
- نیاسین: ۱۱ درصد DV
- مس: ۳۹ درصد DV
- ویتامین ب ۵: ۳۳ درصد DV
- سلنیوم: ۱۰ درصد DV
- منگنز: ۹ درصد DV
- روی: ۸ درصد DV
- ویتامین ب ۶: ۷ درصد DV
- فولات: ۶ درصد DV
- ویتامین د: ۶ درصد DV
علاوه بر موارد فوق، شیتاکه بسیاری از آمینو اسید‌های گوشت را نیز در اختیار دارد که این موضوع یک مزیت بزرگ به خصوص برای افراد گیاهخوار محسوب می‌شود. بر اساس مقاله‌ای از مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا این قارچ همچنین حاوی پلی ساکاریدها، ترپنوئیدها، استرول‌ها و لیپید‌های مختلفی است که شماری از آن‌ها قادر به کاهش سطح کلسترول خون هستند و اثر ضد سرطان در کنار تقویت سیستم ایمنی دارند!
ضمنا باید توجه داشت که میزان ترکیبات زیست فعال در ساختار شیتاکه تا اندازه زیادی به مکان پرورش قارچ، نحوه کشت، چگونگی برداشت، نگه داری و ذخیره سازی آن بستگی دارد.
از نظر تغذیه ای، شیتاکه کالری پایینی دارد و منبعی غنی از فیبر، ویتامین‌های خانواده ب و برخی از املاح معدنی به شمار می‌رود. مواد مغذی موجود در ۴ شیتاکه خشک (معادل ۱۵ گرم) طبق مطالعه‌ای که از طریق ریسرچ گیت قابل دسترسی است، به صورت زیر خواهد بود:
- کالری: ۴۴
- کربوهیدرات: ۱۱ گرم
- فیبر: ۲ گرم
- پروتئین: ۱ گرم
- ریبوفلاوین: ۱۱ درصد مقدار مواد مغذی مورد نیاز روزانه (DV)
- نیاسین: ۱۱ درصد DV
- مس: ۳۹ درصد DV
- ویتامین ب ۵: ۳۳ درصد DV
- سلنیوم: ۱۰ درصد DV
- منگنز: ۹ درصد DV
- روی: ۸ درصد DV
- ویتامین ب ۶: ۷ درصد DV
- فولات: ۶ درصد DV
- ویتامین د: ۶ درصد DV
علاوه بر موارد فوق، شیتاکه بسیاری از آمینو اسید‌های گوشت را نیز در اختیار دارد که این موضوع یک مزیت بزرگ به خصوص برای افراد گیاهخوار محسوب می‌شود. بر اساس مقاله‌ای از مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا این قارچ همچنین حاوی پلی ساکاریدها، ترپنوئیدها، استرول‌ها و لیپید‌های مختلفی است که شماری از آن‌ها قادر به کاهش سطح کلسترول خون هستند و اثر ضد سرطان در کنار تقویت سیستم ایمنی دارند!
ضمنا باید توجه داشت که میزان ترکیبات زیست فعال در ساختار شیتاکه تا اندازه زیادی به مکان پرورش قارچ، نحوه کشت، چگونگی برداشت، نگه داری و ذخیره سازی آن بستگی دارد.
روش‌های معمول مصرف
شیتاکه در قالب دو کاربرد اصلی یعنی به صورت غذا و همچنین مکمل مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- به عنوان غذا: بسیاری از مردم آسیای شرقی از هر دو نوع شیتاکه تازه و خشک شده در پخت و پز غذا‌های مختلف کمک می‌گیرند. شیتاکه خشک شده حاوی مزه‌ای به نام اومامی است که در مقایسه با حالت تازه آن درصد بالاتری دارد و طعم آن مشابه طعم گوشت است. حتی دیده شده که استفاده از این قارچ در دستور پخت سوپ نیز مزه آن را تا اندازه زیادی تغییر می‌دهد.
- به عنوان مکمل: قارچ‌های شیتاکه نه تنها از پایه‌های اصلی طب سنتی چین به شمار می‌روند، بلکه طی سالیان طولانی نقش مهمی در سنت‌های دارویی ژاپن، کره و شرق روسیه نیز بر عهده داشته اند. برای مثال در اصول درمانی چینی، شیتاکه به عنوان عصاره جادویی سلامتی و افزایش طول عمر شناخته می‌شود. همچنین این اعتقاد وجود دارد که قارچ مذکور قادر به تقویت گردش خون در بدن خواهد بود.
در مقاله چاپ شده توسط انتشارات جان وایلی و پسران می‌خوانیم که برخی از اجزای زیست فعال شیتاکه می‌توانند به مبارزه علیه سرطان و التهاب بپردازند. گفتنی است که تعداد زیادی از این مطالعات روی نمونه‌های حیوانی آزمایش شده اند و از این رو همچنان اطلاعات کاملی در خصوص میزان اثرگذاری بر انسان وجود ندارد. از طرفی برخی از مکمل‌های حاوی قارچ‌های دارویی- درمانی در بازار از نظر قدرت محتویات خود تست نشده اند و نمی‌توان نظر قطعی در مورد آن‌ها داد.
در مجموع از آن جایی که فواید گسترده خوراکی قارچ‌های شیتاکه امری اثبات شده است و به وسیله طب سنتی چین و ژاپن نیز تایید می‌شود، مصرف مکمل‌هایی از این دست با دوز توصیه شده توسط شرکت سازنده ضرری نداشته و حتی می‌تواند به مزایای درمانی مختلف هم منتهی شود. انواع مکمل‌های متشکل از این قارچ در بازار دارویی ایران موجود هستند و به فروش می‌رسند.
در ادامه چندین مورد از ارزشمندترین فواید شیتاکه را بررسی خواهیم کرد:
کمک به سلامت سیستم قلب و عروق: قارچ‌های شیتاکه در گروه ترکیبات موثر بر سلامت قلب دسته بندی می‌شوند. این قارچ برای نمونه حاوی ۳ ترکیب اصلی است که می‌تواند به کاهش کلسترول خون کمک کند:
- اریتادنین: از فعالیت آنزیمی که در تولید کلسترول نقش دارد جلوگیری می‌کند
- استرول ها: این مولکول‌ها به بلوک جذب کلسترول توسط سیستم گوارش یاری می‌رسانند
- بتا گلوکان ها: این نوع فیبر قادر به کاهش سطح کلسترول است
بررسی روی موش‌های صحرایی نشان داده است که شیتاکه قدرت جلوگیری از افزایش فشار خون در این حیوانات را دارد. همچنین در موش‌هایی که رژیم غذایی با چربی بالا داشتند و همزمان شیتاکه نیز مصرف می‌کردند، میزان چربی کمتری در کبد آن‌ها انباشته شد و به دنبال آن با مشکلات قلبی محدودتری ناشی از رسوب چربی در دیواره عروق رو به رو بودند. البته همچنان برای تایید محکم این یافته‌ها نیاز به اجرای مطالعات دقیق روی داوطلبان انسانی خواهد بود.
تقویت سیستم ایمنی: اصلی‌ترین کاربردی که این روز‌ها شیتاکه را تبدیل به مکملی پر فروش و معروف کرده، بحث تقویت سیستم ایمنی است. با استناد به پژوهشی که از طریق انتشارات سیج در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است، مارکر‌های ایمنی در افرادی که روزانه دو عدد مکمل شیتاکه مصرف می‌کردند پس از یک ماه بهبود یافت و سطح التهاب هم در بدنشان کمتر شد.
گفته می‌شود که تاثیر قارچ‌های شیتاکه بر تقویت سیستم ایمنی به پلی ساکارید‌هایی باز می‌گردد که در ترکیب آن‌ها وجود دارد. این قارچ شگفت انگیز در عین حال می‌تواند بر افزایش مجدد فاکتور‌هایی که به واسطه افزایش سن دستخوش کاهش و تضعیف عملکرد می‌شوند نیز اثر بگذارد.
عملکرد ضد سرطانی: علاوه بر موارد فوق ممکن است پلی ساکارید‌های شیتاکه اثرات ضد سرطانی هم داشته باشند. برای مثال پلی ساکارید لنتینان با فعال سازی سیستم ایمنی بدن به مبارزه با تومور‌ها کمک می‌کند.
دیده شده که این ماده از رشد و انتشار سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. حتی در چین و ژاپن فرم تزریقی لنتینان در کنار شیمی درمانی و سایر درمان‌های اصلی مبارزه با سرطان هم وجود دارد که به منظور بهبود عملکرد ایمنی و کیفیت زندگی در مبتلایان به سرطان‌های گوارشی استفاده می‌شود.
- به عنوان غذا: بسیاری از مردم آسیای شرقی از هر دو نوع شیتاکه تازه و خشک شده در پخت و پز غذا‌های مختلف کمک می‌گیرند. شیتاکه خشک شده حاوی مزه‌ای به نام اومامی است که در مقایسه با حالت تازه آن درصد بالاتری دارد و طعم آن مشابه طعم گوشت است. حتی دیده شده که استفاده از این قارچ در دستور پخت سوپ نیز مزه آن را تا اندازه زیادی تغییر می‌دهد.
- به عنوان مکمل: قارچ‌های شیتاکه نه تنها از پایه‌های اصلی طب سنتی چین به شمار می‌روند، بلکه طی سالیان طولانی نقش مهمی در سنت‌های دارویی ژاپن، کره و شرق روسیه نیز بر عهده داشته اند. برای مثال در اصول درمانی چینی، شیتاکه به عنوان عصاره جادویی سلامتی و افزایش طول عمر شناخته می‌شود. همچنین این اعتقاد وجود دارد که قارچ مذکور قادر به تقویت گردش خون در بدن خواهد بود.
در مقاله چاپ شده توسط انتشارات جان وایلی و پسران می‌خوانیم که برخی از اجزای زیست فعال شیتاکه می‌توانند به مبارزه علیه سرطان و التهاب بپردازند. گفتنی است که تعداد زیادی از این مطالعات روی نمونه‌های حیوانی آزمایش شده اند و از این رو همچنان اطلاعات کاملی در خصوص میزان اثرگذاری بر انسان وجود ندارد. از طرفی برخی از مکمل‌های حاوی قارچ‌های دارویی- درمانی در بازار از نظر قدرت محتویات خود تست نشده اند و نمی‌توان نظر قطعی در مورد آن‌ها داد.
در مجموع از آن جایی که فواید گسترده خوراکی قارچ‌های شیتاکه امری اثبات شده است و به وسیله طب سنتی چین و ژاپن نیز تایید می‌شود، مصرف مکمل‌هایی از این دست با دوز توصیه شده توسط شرکت سازنده ضرری نداشته و حتی می‌تواند به مزایای درمانی مختلف هم منتهی شود. انواع مکمل‌های متشکل از این قارچ در بازار دارویی ایران موجود هستند و به فروش می‌رسند.
در ادامه چندین مورد از ارزشمندترین فواید شیتاکه را بررسی خواهیم کرد:
کمک به سلامت سیستم قلب و عروق: قارچ‌های شیتاکه در گروه ترکیبات موثر بر سلامت قلب دسته بندی می‌شوند. این قارچ برای نمونه حاوی ۳ ترکیب اصلی است که می‌تواند به کاهش کلسترول خون کمک کند:
- اریتادنین: از فعالیت آنزیمی که در تولید کلسترول نقش دارد جلوگیری می‌کند
- استرول ها: این مولکول‌ها به بلوک جذب کلسترول توسط سیستم گوارش یاری می‌رسانند
- بتا گلوکان ها: این نوع فیبر قادر به کاهش سطح کلسترول است
بررسی روی موش‌های صحرایی نشان داده است که شیتاکه قدرت جلوگیری از افزایش فشار خون در این حیوانات را دارد. همچنین در موش‌هایی که رژیم غذایی با چربی بالا داشتند و همزمان شیتاکه نیز مصرف می‌کردند، میزان چربی کمتری در کبد آن‌ها انباشته شد و به دنبال آن با مشکلات قلبی محدودتری ناشی از رسوب چربی در دیواره عروق رو به رو بودند. البته همچنان برای تایید محکم این یافته‌ها نیاز به اجرای مطالعات دقیق روی داوطلبان انسانی خواهد بود.
تقویت سیستم ایمنی: اصلی‌ترین کاربردی که این روز‌ها شیتاکه را تبدیل به مکملی پر فروش و معروف کرده، بحث تقویت سیستم ایمنی است. با استناد به پژوهشی که از طریق انتشارات سیج در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است، مارکر‌های ایمنی در افرادی که روزانه دو عدد مکمل شیتاکه مصرف می‌کردند پس از یک ماه بهبود یافت و سطح التهاب هم در بدنشان کمتر شد.
گفته می‌شود که تاثیر قارچ‌های شیتاکه بر تقویت سیستم ایمنی به پلی ساکارید‌هایی باز می‌گردد که در ترکیب آن‌ها وجود دارد. این قارچ شگفت انگیز در عین حال می‌تواند بر افزایش مجدد فاکتور‌هایی که به واسطه افزایش سن دستخوش کاهش و تضعیف عملکرد می‌شوند نیز اثر بگذارد.
عملکرد ضد سرطانی: علاوه بر موارد فوق ممکن است پلی ساکارید‌های شیتاکه اثرات ضد سرطانی هم داشته باشند. برای مثال پلی ساکارید لنتینان با فعال سازی سیستم ایمنی بدن به مبارزه با تومور‌ها کمک می‌کند.
دیده شده که این ماده از رشد و انتشار سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. حتی در چین و ژاپن فرم تزریقی لنتینان در کنار شیمی درمانی و سایر درمان‌های اصلی مبارزه با سرطان هم وجود دارد که به منظور بهبود عملکرد ایمنی و کیفیت زندگی در مبتلایان به سرطان‌های گوارشی استفاده می‌شود.
۰
