(عکس) بیوگرافی و زندگی خصوصی عزت الله انتظامی
در این مطلب نگاهی به بیوگرافی زنده‌یاد عزت الله انتظامی، آقای بازیگر سینمای ایران، خواهیم انداخت.
عزت الله انتظامی (۳۱ خرداد ۱۳۰۳ - ۲۶ مرداد ۱۳۹۷) یکی از پیشکسوتان عرصه اجرا بود. او فعالیت هنری خود را مانند بسیاری از هنرپیشه‌های ایرانی با نمایش‌های تئاتر آغاز کرد. او در همان سال‌های ابتدایی زندگی هنری‌اش به آلمان سفر کرد و در یک مدرسه شبانه آموزش سینما در شهر هانوفر مشغول به تحصیل شد.
او ابتدا کار خود را با پیش پرده خوانی تئاتر دنبال می‌کرد. انتظامی در سال ۱۳۲۰ اولین نمایش حرفه‌ای خود را به نام اولتیماتوم در تئاتر پاریس خیابان لاله‌زار اجرا کرد و تا سال ۱۳۲۶ در ده‌ها نمایش تئاتر حضور داشت. اولین حضور آقای بازیگر در سینما به سال ۱۳۲۸ و نقش آفرینی در فیلم واریته بهاری ساخته پرویز خطیبی بازمی‌گردد.
حضور جدی او در سینما اما به سال ۱۳۴۸ باز می‌گردد؛ جایی که او برای اولین بار جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت. فیلم «گاو» در سال ۱۳۴۸ به کارگردانی داریوش مهرجویی و بازی عزت الله انتظامی ساخته شد. او در این فیلم که از روی کتاب دسته عزاداران بیل ساخته شده بود، با جمشید مشایخی و علی نصیریان همبازی بود. فیلم «گاو» یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌های سینمای ایران لقب گرفت.
این فیلم تا کنون سه بار با رای منتقدان به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شده است. او یک سال بعد برای دومین بار با داریوش مهرجویی همکاری کرد و این‌بار اجرای نقش‌های آقای محمدپور و فتح‌الله خان را در فیلم آقای هالو برعهده داشت.
اولین همکاری انتظامی و حاتمی در فیلم ستارخان و حضور انتظامی در نقش حیدرخان عمواوغلی اتفاق افتاد
سال ۱۳۵۱ نوبت به همکاری با هژیر داریوش برای بازی در فیلم «بی تا» رسیده بود. او درسال ۱۳۵۱ برای سومین بار جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت و نقش تیت‌الله خان را در فیلم پستچی بازی کرد. سال ۱۳۵۱ سالی بود که آقای بازیگر برای اولین بار جلوی دوربین ناصر تقوایی قرار گرفت. او برای بازی در فیلم صادق کُرده ساخته ناصر تقوایی با سعید راد و محمد علی کشاورز همکاری کرد.
زنده‌یاد انتظامی که به شهرت رسیده بود، در سال ۱۳۵۲ با یکی دیگر از کارگردانان نام‌آشنای سینمای ایران یعنی علی حاتمی همکاری کرد. اولین همکاری انتظامی و حاتمی در فیلم ستارخان و حضور انتظامی در نقش حیدرخان عمواوغلی اتفاق افتاد. او در این فیلم هم با علی نصیریان همبازی بود. پس از ستارخان و در همان سال ۱۳۵۲ عزت‌الله انتظامی در فیلم قیامت عشق ساخته هوشنگ حسامی حضور داشت. او از ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ در فیلم‌هایی مانند شیرخفته، ملکوت و این گروه محکومین حضور داشت.
تا اینکه سال ۱۳۵۷ نوبت به فیلم دایره مینا ساخته داریوش مهرجویی رسید. این فیلم یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های زمان خودش بود و عزت‌الله انتظامی در این فیلم در نقش یک دلال خون حضور پیدا کرد. فیلم دایره مینا زمینه تاسیس سازمان انتقال خون را به وجود آورد. انتظامی در سال ۱۳۵۹ برای فیلم مدرسه‌ای که می‌رفتیم باز هم جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت و یک بار دیگر با علی نصیریان همکاری کرد.
سال ۱۳۶۱ نوبت به نقش آفرینی او در یکی از ماندگارترین نقش‌هایش رسیده بود. او در این سال برای بازی در فیلم جنجالی حاجی واشنگتن جلوی دوربین علی حاتمی قرار گرفت. این فیلم که راوی ماجرای حسینقلی خان صدرالسلطنه، اولین سفیر ایران در امریکا است پس از نمایش در جشنواره فجر سال ۱۳۶۱ توقیف شد و پس از سال‌ها، در سال ۱۳۷۷ به نمایش درآمد.
انتظامی در این فیلم در نقش حسینقلی خان بازی می‌کرد. دیالوگ مشهور او یعنی «آیینِ چراغ خاموشی نیست» همچنان در تاریخ سینمای ایران ماندگار است. او یک سال بعد جلوی دوربین علیرضا داوود نژاد قرار گرفت و در فیلم خانه عنکبوت نقش آفرینی کرد. انتظامی در سال ۱۳۶۳ دریکی از مهم‌ترین فیلم‌های آن دوران حاضر شد.
او این بار برای بازی در فیلم کمال الملک جلوی دوربین علی حاتمی قرار گرفت و در نقش ناصرالدین شاه حاضر شد. از همبازی‌های او در این فیلم می‌توان به جمشید مشایخی در نقش کمال الملک، داوود رشیدی در نقش رضا شاه و علی نصیریان در نقش مظفرالدین شاه اشاره کرد. او در سال ۱۳۶۵ برای چندمین بار با داریوش مهرجویی همکاری کرد. این‌بار نوبت فیلم اجاره نشین‌ها و بازی در نقش عباس آقا بود.
عزت الله انتظامی ۲۶ مرداد ۱۳۹۷ درگذشت.
او پس از اجاره نشین‌ها در فیلم‌های شیر سنگی، شیرک، جعفرخان از فرنگ برگشته، درمسیر تندباد، کشتی آنجلیکا و گراند سینما حضور داشت. اما در سال ۱۳۶۸ بود که عزت الله انتظامی در فیلم هامون بازی کرد. او در این فیلم که ساخته‌ی داریوش مهرجویی بود و یکی از معروف‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است، با خسرو شکیبایی و بیتا فرهی همبازی بود.
او دو سال بعد و پس از بازی در فیلم سایه خیال باز هم سراغ همکاری با داریوش مهرجویی رفت و این بار در فیلم بانو با تیم بازیگری شبیه به هامون حضور داشت. او پس از بانو در فیلم خانه خلوت ساخته مهدی صباغ‌زاده نقش آفرینی کرد. آقای بازیگر پس از خانه خلوت در فیلم‌های مختلفی هنرنمایی کرد؛ فیلم‌هایی مانند ناصرالدین شاه آکتور سینما، روز واقعه، پروژه ناتمام جهان پهلوان تختی، سایه روشن، میکس، «گاو»خونی، حکم و زادبوم فیلم‌هایی بودند که زنده‌یاد عزت الله انتظامی در آن‌ها به نقش‌آفرینی پرداخته است. او برای آخرین بار در سال ۱۳۸۹ برای فیلم راه آبی ابریشم جلوی دوربین سینما رفت.
آقای بازیگر سینمای ایران از عرصه تلویزیون هم دور نماند. با اینکه او بیشتر در تئاتر‌های تلویزیونی حضور داشت اما نمی‌توان نقش آفرینی او را در نقش خان مظفر در سریال هزاردستان فراموش کرد. او در مصاحبه با ماهنامه فیلم در شهرویر ۱۳۶۷ اعلام کرد که در بیش از چهارصد نمایش تلویزیونی به عنوان بازیگر و کارگردان حضور داشته است.
مهرماه ۱۳۸۵ سازمان ملل متحد یونسکو از عزت الله انتظامی تجلیل کرد. کتاب شناخت نامه عزت الله انتظامی نیز با عنوان «من عزتم، بچه سنگلج» توسط نشر سخن منتشر شده است. خانه عزت الله انتطامی نیز در سال ۱۳۹۱ به منظور بهره برداری فرهنگی تبدیل به یک خانه موزه شد.
زنده یاد انتظامی از فصل جوایز نیز بی‌بهره نبود. او اولین جایزه‌اش را در سال ۱۳۴۹ برای بازی در فیلم آقای هالو از جشنواره سینمایی سپاس دریافت کرد. او در سال ۱۹۷۱ جایزه هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم «گاو» از جشنواره بین المللی فیلم شیکاگو دریافت کرد. او در سال ۱۳۶۵ برای بازی در فیلم اجاره نشین‌ها نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد بود که برنده نشد.
دو سال بعد اما برای بازی در گراند سینما این جایزه را از آن خود کرد. در سال ۱۳۶۸ نیز برای بازی در فیلم هامون نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل شده بود که از دریافت این جایزه بازماند. او در سال ۱۹۹۱ جایزه ویژه هیئت داوران بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم «گاو» در جشنواره سه قاره دریافت کرد.
او در سال ۱۳۷۰ برای بازی در دو فیلم خانه خلوت و ناصرالدین شاه اکتور سینما لوح تقدیر بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فجر را دریافت کرد. انتظامی در سال ۱۳۷۲ برای بازی در روز فرشته سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را به خانه برد. او همچنین برای بازی در فیلم حاجی واشینگتن، کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشن خانه سینما بود.
آقای بازیگر در سال ۱۳۸۰ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی در فیلم خانه‌ای روی آب دریافت کرد. او دو سال بعد برای بازی در فیلم «گاو»خونی به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل مرد بخش بین المللی جشنواره فجر انتخاب شد. یک سال پس از آن نیز برای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم جایی برای زندگی کاندید شده بود.
در سال ۱۳۸۴ نیز انتظامی یکی از نامزدهای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم «ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود» بود. در سال ۱۳۸۶ نیز زنده‌یاد انتظامی کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشن خانه سینما برای فیلم مینای شهر خاموش بود.
او در سال ۲۰۰۸ آخرین جایزه بین المللی‌اش را با عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از جشنواره فیلم بیروت برای بازی در فیلم «شب» کسب کرد. آخرین حضور آقای بازیگر در جشن‌های سینمایی به‌عنوان کاندید دریافت جایزه به سال ۱۳۸۷ و جشن خانه سینما باز می‌گردد؛ جایی که او برای فیلم «ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود» نامزد دریافت بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.
منبع: زومجی
