رقص در اینستاگرام، اعتراف در تلویزیون

شهرزاد همتی | صورت‌هایی مات‌شده در پس‌زمینه‌ای سیاه که تنها تزیین دیوارش یک تار عنکبوت بافته‌شده روی دیوار است، تمام اکسسوار صحنه برنامه بیراهه را تشکیل می‌دهد. برنامه‌ای که به بررسی بازداشت سه رقصنده معروف در فضای اینستاگرام می‌پردازد و در ادامه کارشناس برنامه این سه دختر رقاص را که در زندگی عادی حداقل یکی از آن‌ها هنوز دانش‌آموز محسوب می‌شود، دارای اختلال روانی خواند و از بیراهه‌ای برای گمراهی جوانان سخن گفت.

این تمام استعداد و نقشه راهی است که برای یک برنامه آموزشی نحوه استفاده صحیح از فضای مجازی به کار رفته است. این بخشی از مستندی است به نام بیراهه که از صداوسیما پخش شد و به بازداشت سه رقصنده معروف اینستاگرامی پرداخت.

به‌دنبال دستگیری این سه نفر، رئیس پلیس فتای تهران بزرگ با بیان اینکه بیش از ۳۰ درصد پرونده‌های مربوط به شاخ‌های اینستاگرام که از سوی فتای ناجا اعلام می‌شود، مربوط به تهران بزرگ است، گفت: تاکنون یک‌سوم این پرونده‌ها به نتیجه رسیده و مسئول یا مدیر صفحه به فتا احضار شده و اقدامات لازم انجام شده است.

سرهنگ تورج گفته وقتی مجرمان بخواهند هویت خود را مخفی کنند و برای اینکه پلیس و مرجع قضائی نتواند به مجرم اصلی دست پیدا کند، با هک وای‌فای خانگی به سیستم اینترنت دسترسی پیدا می‌کنند و از این طریق جرائم خود را مرتکب می‌شوند. این افراد با سوءاستفاده از اینترنت یا آی‌پی شهروند عادی اقدامات مجرمانه خود را انجام می‌دهند، چراکه پلیس بعد از ردیابی برای شناسایی مجرم به یک آی‌پی یا آدرسی می‌رسد که مجرم در آن نیست و فرد بی‌گناه دیگری در آن قرار دارد.

رئیس پلیس فتای تهران بزرگ در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره جعل شخصیت و سوءاستفاده از هویت افراد در فضای مجازی، گفت: در حوزه فضای سایبر تعریف مجرمانه از جعل شخصیت متفاوت است، ازآنجاکه در این فضا بیشتر هویت‌ها واقعی نیست و به‌جز کاربران ساده و سالم این حوزه که قشر خاصی هستند و به‌صورت عادی می‌خواهند بهره علمی یا اجتماعی از این فضا ببرند، اکثر افرادی که سوءنیت دارند یا به‌دنبال ارتکاب جرم هستند، با هویت‌های جعلی وارد می‌شوند و این در حوزه فضای مجازی تعریف خود را دارد و زمانی قابل تعقیب است که شاکی خصوصی داشته باشد یا براساس قوانین جرائم رایانه‌ای تحت تعقیب قرار گرفته باشد.

وی همچنین در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه نتیجه بررسی صفحات شاخ‌های اینستاگرامی به کجا رسید؟ تصریح کرد: وقتی صفحات شاخ‌های اینستاگرام توسط فتای ناجا شناسایی می‌شوند، مدیران این صفحات در هرکدام از استان‌ها که باشند به آن استان اعلام می‌شود، استان نیز در هماهنگی با مرجع قضائی و اخذ مجوز قضائی اقدامات لازم را انجام می‌دهد، در مواردی هم که از مسئولیت فتا خارج باشد، حتما با استفاده و همکاری پلیس امنیت اخلاقی موارد اعلام‌شده بررسی و به‌شدت با آن‌ها برخورد می‌شود.

رئیس پلیس فتا فاتب با بیان اینکه از تعداد صفحات مجازی که فتای ناجا به فتای تهران بزرگ اعلام کرده بود، تعداد زیادی از موارد رسیدگی شده و با مدیر صفحه برخورد‌های لازم صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: بیش از ۳۰ درصد پرونده‌هایی که در این زمینه از سوی فتای ناجا اعلام می‌شود، مربوط به تهران بزرگ است و تاکنون یک‌سوم این پرونده‌ها به نتیجه رسیده و مسئول یا مدیر صفحه به فتا احضار شده و اقدامات لازم انجام شده است.

بخوانید: ماجرای مائده، شاداب، الناز و کامی نیکو کلاهی، دانشجوی دکترای مدیریت رسانه در انگلستان که پایان‌نامه‌اش را درباره اینستاگرام و ایران نوشته است، درباره بازداشت‌های اخیر می‌گوید: یک برنامه‌ریزی تکراری آیینه عبرتی برای آنکه توضیح داده شود از دختران و پسران جوان توسط گروه‌های مشخصی بهره‌برداری می‌شود (که در خود این مسئله چند سؤال وجود دارد) و در نهایت از دخترانی که از قضا توانسته‌اند به هر دلیلی مخاطبان زیادی را به سمت خود جلب کنند، افرادی مریض و افسرده نمایش داده می‌شود.

کلاهی افزود: درست نقشه راه برنامه بیراهه همان نقشه راه برنامه‌هایی نظیر شوک و آیینه عبرت است که با اعترافات بازداشت‌شدگان برای آنکه بتوانند از مخمصه‌ای که گرفتارش شده‌اند رهایی پیدا کنند به این نمایش تن می‌دهند و بعد از مدتی که آزاد می‌شوند از یک جای دیگر در جهان بدون اشاره به گذشته‌شان سر برمی‌آورند و با شدت بیشتری این کار را انجام می‌دهند.

ماجرا بسیار ساده است، اینجا هم پلیس همان رفتاری را با شاخ‌های اینستاگرامی سر گرفته که در طرح برخورد با معتادان اجرا می‌کند.

یک ماده ۱۶ نانوشته‌ای برای دستگیری ایفلوئنسر‌ها وجود دارد. مثل همان ماده معروف مواد مخدر که معتادان را به مراکز ترک اعتیاد می‌فرستند و می‌خواهند آن‌ها را ترک بدهند و بعد از گذشت دوره سم‌زدایی دوباره آزاد می‌شوند و این‌بار با روانی آشفته و روحی آسیب‌دیده با قدرتی بیش‌ازپیش به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند.

این کارشناس فضای مجازی افزود: مسئله، اما اینجا قیاس یک دختر متولد دهه ۷۰ یا ۸۰ نیست که مثل بسیاری از هم‌نسلانش در تمام جهان این‌گونه فالوئر جذب می‌کند، مسئله عدم شناسایی فضای مجازی، جوانان و خواسته‌های افراد این‌چنینی است. گویا تمام این اتفاقات فقط و فقط برای این می‌افتد که درس عبرتی باشد برای سایرین و کسی پیش خودش فکر نمی‌کند که این دختران جوان بعد از این آبروریزی وسیع و نابود‌شدن حیثیتشان چگونه باید به جامعه بازگردند.

این اولین‌بار نیست که کسانی از وسط اینستاگرام و صفحات پرطرفدارشان کارشان به بازداشت و اعتراف تلویزیونی می‌کشد، سه سال پیش هم یک مورد دیگر که تقریبا ماجرایش به همین شکل بود بازداشت شد.

کاربری به نام «الهام ع» که مدل و طراح و برگزارکننده مراسم عروسی بود که تا پیش از آمدن به قاب تلویزیون و حضور در برنامه ماه عسل در سال ۹۴ بیشتر یک مدل محلی و معروف میان مزون‌داران بود. او آمده بود تا در برنامه ماه عسل نمونه‌ای از آدم‌هایی باشد که راحت پول درمی‌آورند.

او به‌خاطر خوش‌آرایش‌بودن و خوش‌عکس‌بودن یکی از مدل‌های آرایشی پول‌ساز بود. بعد از حضورش در برنامه ماه عسل بود که مردم کنجکاو به صفحات مجازی‌اش سرک کشیدند و عکس‌های بدون حجابش را منتشر کردند و بعد از چند ماه دستگیر شد و در یک برنامه تلویزیونی از اغفال‌شدنش گفت و با ابراز ندامت اعلام کرد با این اتفاقی که افتاده هرگز نمی‌تواند ازدواج کند و بابت این ماجرا متأسف است.

الهام مثل سه رقصنده‌ای که به‌تازگی دستگیر شده‌اند، در ماجرای برنامه تلویزیونی چیز‌هایی را تعریف می‌کند که به نظر می‌رسد برایش از قبل در نظر گرفته شده، اما او صورتش شطرنجی نیست، با صورتی رنگ‌پریده و دستکش‌های سیاه به دوربین تلویزیون نگاه می‌کند و بعد از اعتراف از کادر خارج می‌شود و در کمتر از دو سال از ایران خارج شده و در دوبی کار مدلینگ را به صورت جدی ادامه می‌دهد؛ اما حالا کسی درباره الهام و ماجرای نگرانی‌اش برای ازدواجش فکر نمی‌کند...

او سال‌ها پیش ازدواج کرده و ثمره ازدواجش دختری ۹ ساله است، هرچند این ازدواج به جدایی منجر شده، اما او دختری ۹ ساله دارد که نزد پدرش زندگی می‌کند و همین الان هم تعطیلات پیش مادرش می‌رود و الهام عرب و دخترش در سواحل دوبی، وقت آفتاب‌گرفتن عکس می‌گیرند و برای ۵۰۰ هزار نفر مخاطبشان دست تکان می‌دهند....
سرنوشت بازداشت‌شده‌های اخیر که اغلب هم دخترانی کم‌سن‌وسال هستند چه خواهد شد؟