تصاویر؛ بمب سنگرشکن GBU-57 چیست و چه مشخصاتی دارد؟

فرادید| بمب GBU-57، معروف به «نفوذگر مهمات انبوه»، یکی از پیشرفته‌ترین و قدرتمندترین بمب‌های غیرهسته‌ای سنگرشکن در زرادخانه نیروی هوایی ایالات متحده است. این بمب برای نفوذ به تاسیسات زیرزمینی مستحکم، مانند پناهگاه‌ها، مراکز فرماندهی و انبارهای تسلیحات، طراحی شده و توانایی تخریب اهداف در اعماق زمین را دارد. در ادامه، جزئیات فنی، تاریخچه توسعه، قابلیت‌ها، محدودیت‌ها و کاربردهای این بمب به‌طور جامع بررسی می‌شود.

مشخصات فنی بمب سنگرشکن GBU-57

به گزارش فرادید، بمب GBU-57A/B  دارای وزن تقریبی ۱۳,۶۰۰ کیلوگرم (۳۰,۰۰۰ پوند) است و طول آن به ۶.۲ متر (۲۰.۵ فوت) می‌رسد، در حالی که قطر بدنه آن حدود ۸۰ سانتیمتر (۳۱.۵ اینچ) است. سرجنگی این بمب با وزن حدود ۲,۴۲۳ کیلوگرم (۵,۳۴۲ پوند) از مواد منفجره AFX-757 و PBXN-114 تشکیل شده است. بدنه بمب از آلیاژ فولاد اگلین با چگالی بالا ساخته شده که مقاومت بالایی در برابر فشارهای شدید نفوذ دارد.

سیستم هدایت آن ترکیبی از GPS (موقعیت‌یابی جهانی) و INS (ناوبری اینرسی) است که دقت هدف‌گیری را در حالت GPS به کمتر از ۵ متر و در حالت INS به ۱۰ تا ۴۰ متر می‌رساند. این بمب مجهز به چهار باله مشبک متحرک در دم برای هدایت و پایداری و چهار بالک ذوزنقه‌ای ثابت در میانه بدنه برای تنظیم مسیر است. قابلیت نفوذ این بمب به حدود ۶۰ متر در خاک (بسته به نوع خاک)، ۱۸ متر در بتن مسلح با مقاومت فشاری ۵,۰۰۰ psi (۳۴ مگاپاسکال) و ۲.۴ متر در بتن مسلح با مقاومت ۱۰,۰۰۰ psi (۶۹ مگاپاسکال) می‌رسد.

تاریخچه توسعه  بمب سنگرشکن GBU-57

پروژه GBU-57 در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی، پس از حمله ایالات متحده به عراق در سال ۲۰۰۳، آغاز شد. بررسی‌های پس از جنگ نشان داد که بمب‌های سنگرشکن موجود، مانند GBU-28 (با وزن ۲,۳۰۰ کیلوگرم) و BLU-109، برای تخریب تاسیسات زیرزمینی مستحکم کافی نبودند. این موضوع نیروی هوایی آمریکا را به توسعه بمبی بزرگ‌تر و قوی‌تر سوق داد.

آژانس کاهش تهدیدات دفاعی (DTRA) بودجه اولیه را تأمین کرد و شرکت بوئینگ مسئولیت طراحی و ساخت را بر عهده گرفت. نورثروپ گرومن نیز در اصلاح بمب‌افکن‌های B-2 برای حمل این بمب مشارکت داشت. آزمایش‌های اولیه از سال ۲۰۰۸ در پایگاه وایت سندز (White Sands Missile Range) و با استفاده از سورتمه‌های راکتی در هولومن آغاز شد. آزمایش‌های پرتاب از بمب‌افکن‌های B-52 و B-2 نیز موفقیت‌آمیز بود. GBU-57 در سال ۲۰۱۰ به‌طور محدود وارد خدمت شد و تا نوامبر ۲۰۱۵ دست‌کم ۲۰ واحد از آن تولید شده بود.

هزینه توسعه این بمب بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود و هزینه تولید هر واحد حدود ۳.۵ میلیون دلار است.

قابلیت‌ها و ویژگی‌های  بمب سنگرشکن GBU-57A/B

نفوذ عمیق: GBU-57 به دلیل وزن بالا و انرژی جنبشی زیاد، قادر به نفوذ در لایه‌های بتنی و خاکی مستحکم است. بدنه فولادی آن، ساخته‌شده از آلیاژ اگلین، مقاومت لازم برای تحمل فشارهای شدید را فراهم می‌کند.

هدایت دقیق: سیستم هدایت GPS/INS امکان هدف‌گیری دقیق را فراهم می‌کند. باله‌های مشبک متحرک، که پس از پرتاب باز می‌شوند، به تنظیم مسیر بمب کمک می‌کنند.

مواد منفجره پیشرفته: ترکیب AFX-757 و PBXN-114، مواد منفجره‌ای با قدرت بالا و بهینه‌شده برای انفجار در فضاهای بسته، اثرات تخریبی را افزایش می‌دهد.

حمل توسط B-2: در حال حاضر، تنها بمب‌افکن رادارگریز B-2 Spirit قادر به حمل این بمب است. هر B-2 می‌تواند دو بمب GBU-57 را حمل کند، که مجموعاً ۲۷,۲۰۰ کیلوگرم وزن دارند.

محدودیت‌های  بمب سنگرشکن GBU-57

وابستگی به B-2: تنها بمب‌افکن B-2 Spirit قادر به حمل GBU-57 است، که تعداد محدودی (۲۰ فروند) از آن در خدمت نیروی هوایی آمریکا وجود دارد. این محدودیت، عملیات گسترده با این بمب را دشوار می‌کند.

هزینه بالا: هزینه تولید هر واحد (۳.۵ میلیون دلار) و هزینه‌های عملیاتی B-2، استفاده از این بمب را به اهداف بسیار استراتژیک محدود می‌کند.

وابستگی به شرایط محیطی: نفوذ بمب به نوع خاک یا سنگ منطقه هدف بستگی دارد. در سنگ‌های سخت مانند گرانیت، نفوذ ممکن است کمتر از تخمین‌ها باشد.

عدم کارایی علیه اهداف عمیق‌تر: تاسیسات زیرزمینی با عمق بیش از ۶۰ متر یا حفاظت‌های پیشرفته ممکن است همچنان در برابر این بمب مقاوم باشند.