درمان خشکی چشم با اشک تمساح!

دانشمندان امیدوارند با مطالعه روش‌های بی شماری که حیوانات توسط آن چشم خود را مرطوب و سالم نگه می‌دارند، به رفع مشکلات بینایی انسان کمک کنند. دکتر "آریان پنتس اوریا" (Arianne Pontes Oriá) دامپزشک دانشگاه فدرال باهیا برزیل گفت:

از نظر فنی، فقط انسان می‌تواند گریه کند یا به نوعی در پاسخ به وضعیت عاطفی اشک بریزد. برای انسان‌ها، گریه راهی برای بیان عواطف درونی است، اما مطالعه و بررسی این موضوع در موجودات دیگر دشوار است.

دکتر اوریا در مطالعه اخیر خود اشک حیوانات (مایعی که چشمان را تمیز و تغذیه می‌کند) را جمع آوری کرده است. وی در این باره گفت: در مهره داران یا حیواناتی که دارای ستون فقرات هستند، اشک برای بینایی بسیار مهم است و با این حال به اشک حیوانات مگر در چشم چند پستاندار خاص توجه کمی شده است.

"سباستین اچوری" (Sebastian Echeverri) یک زیست شناس که در زمینه بینش حیوانات مطالعه می‌کند، گفت: اطلاعات بسیاری در چشمان حیوانات نهفته است، اما ما از آن آگاه نیستیم. اشک چه از چشمان سگ، طوطی یا لاک پشت یا هر حیوان دیگری جاری شود، بسیار جذاب است.

همانطور که اوریا و همکارانش در مقالات گزارش کرده‌اند، اشک می‌تواند یکسان کننده/برابر کننده (equalizers) عالی باشد. به نظر می‌رسد مهره داران نیز به همان روش چشمانشان را با مایعات پر کرده‌اند. تحقیقات دکتر اوریا می‌تواند نگاهی اجمالی به مسیر‌های بی شماری داشته باشد که چشم‌ها چگونه می‌توانند تاثیر زیادی در سلامتی و رفاه موجودات داشته باشند.

دکتر "سارا توماسی" چشم پزشکی حیوانات دانشگاه کالیفرنیا، دیویس گفت: با توجه به این که مشکلات چشمی اغلب می‌توانند انسان و حیوانات دیگر را مبتلا کنند، باید اطلاعات بسیاری درباره اشک به دست آوریم.

دکتر اوریا تحقیقات خود را با مطالعه اشک‌های کیمن (نوعی تمساح) که سطح چشم آن‌ها بسیار خاص است، آغاز کرد. در حالی که انسان هر دقیقه ۱۵ یکبار پلک می‌زند و به پخش شدن اشک‌های تازه روی قرنیه کمک می‌کند، کیمن‌ها می‌توانند حدود دو ساعت بدون اینکه پلک بزنند به جایی خیره شوند، اما چشمانشان خشک نشود.

دکتر اوریا گفت: ما پس از مشاهده این موضوع به این فکر کردیم که چه نوع مولکولی سبب ثبات و پایداری این اشک‌ها می‌شود. این پاسخ می‌تواند به پیشرفت درمان‌های خشکی چشم و سایر مشکلات چشمی در افراد کمک کند.

طی این سال‌ها اوریا اشک گروهی از حیوانات را جمع آوری کرده است که از آن میان می‌توان به خزندگان مانند لاک پشت‌ها و لاک پشت‌های زمینی و شاهین‌ها، طوطی‌ها، جغد‌ها و پرندگان دیگر اشاره کرد. دکتر اوریا و همکارانش همچنین به خاطر مقایسه اشک حیوانات با یکدیگر اشک پستاندارانی مانند انسان، سگ و اسب را نیز جمع آوری کردند.

روند جمع آوری اشک در حیوانات تقریبا یکسان است و به این صورت است که طی یک آزمایش معمول دامپزشکی، یک محقق انسانی به آرامی حیوان را مهار می‌کند و آن را کنترل می‌کند سپس صبر می‌کند تا حیوان آرام شود و سپس نوار کاغذ جاذب را با دقت به چشم آن‌ها نزدیک می‌کنند و ضربه‌ای آرام وارد می‌کنند.

این کار همیشه آسان نیست، زیرا محققان باید مراقب باشند تا با حیوانات ملایم باشند چرا که حیوانات همیشه به اندازه کافی اشک نمی‌ریزند. بعضی از گونه‌ها حتی در امتحانات چشم نیز سخت‌تر از افراد عمل می‌کنند.

دکتر اوریا گفت: مکائو‌ها (نوعی طوطی دم بلند) ظاهر از آن دسته حیوانات هستند که از این عمل خوششان نمی‌آید مخصوصا آن‌ها از محدود و کنترل شدن بعد از ناهار نفرت دارند. در هر صورت به گونه‌ای عمل می‌شود که حیوانات اذیت نشوند و به خواست آن‌ها احترام گذاشته می‌شود حتی اگر مقدار کمی از اشک آن‌ها جمع آوری شود.

البته مشکل با جمع آوری پایان نمی‌یابد. یکی از پروژه‌های اخیر گروه وی، حمل و نقل اشک بیش از ۱۰۰ کیمن از برزیل به آزمایشگاه دانشگاه کالیفرنیا، دیویس بود. مأمورین گمرکی که از محتوای آن کاملا مطلع نبودند، ارسال بسته در ترانزیت را به تأخیر انداختند و نمونه‌ها در دمای اتاق تخریب شدند و دکتر اوریا و تیم وی مجبور شدند روند جمع آوری را از سر بگیرند.

هنوز کاملاً مشخص نیست که چه چیزی مسئول ماندن اشک‌های کیمن‌ها است. اما محققان این مطالعه چند سرنخ از الگو‌های کریستالی را که از مایعات چشم این حیوانات پس از خشک شدن بر جا می‌مانند، به دست آورده است و هر یک به اندازه یک دانه برف بی نظیر است. این الگو‌ها هنگامی که زیر میکروسکوپ قرار می‌گیرند، با اشک گونه‌های دیگر متفاوت است.

دکتر اوریا گفت: این یکی از زیباترین مواردی است که می‌توانید ببینید. اشک‌های خشک شده کیمن‌ها دارای ساختار شبکه‌ای ضخیم تری نسبت به برخی از حیوانات دیگر هستند و احتمالاً این موضوع آن‌ها را پایدارتر می‌کند.

با این حال، به طور کلی ترکیب شیمیایی اشک آن‌ها شامل ماده آبکی، چربی‌ها، پروتئین‌ها و مواد معدنی مانند سدیم است که به نظر می‌رسد ترکیب اشک آن‌ها بسیار شبیه به گونه‌های مختلف است. محققان دریافتند تغییرات ایجاد شده در برخی از موجودات با زیستگاه آن‌ها در ارتباط است. به عنوان مثال حیواناتی که بیشتر وقت خود را در خشکی می‌گذرانند نسبت به موجودات دریایی پروتئین بیشتری در اشک خود دارند، اما میزان اوره آن‌ها کمتر است.

تیم دکتر اوریا همچنین قبلاً شباهت‌هایی را بین ترکیب شیمیایی اشک سگ، اسب و اشک انسان مشاهده کرده بودند.

محققان گفتند: این که محیط اطراف حیوانات به شدت در ترکیب اشک‌ها، که دائما در معرض جهان خارج هستند، تأثیر می‌گذارد، جالب است.

بی مهرگان که دارای ساختار بدنی بسیار متفاوت هستند، مجبور شدند روش‌های غیر از اشک را برای تمیز کردن چشمانشان انجام دهند. به عنوان مثال برخی از عنکبوت‌ها از مو‌های زبر روی پا‌های خود برای زدودن گرد و غبار چشمانشان استفاده می‌کنند.

دکتر اوریا گفت که برخی از عجیب‌ترین ترکیبات اشک‌ها متعلق به لاک پشت‌های دریایی است که چشمان آن‌ها مایعات چنان چسبناکی ترشح می‌کند که جمع آوری نمونه از آن‌ها غیرممکن است، زیرا گرچه ما از ابزار‌های مختلف استفاده کردیم، اما آن مایع مانع از انجام این کار می‌شد، اما ما سرانجام روشی را پیدا کردیم و آن جمع آوری نمونه‌های اشک آن‌ها با استفاده از یک سرنگ فوق قوی بود.