امروز مریخ نورد ناسا به سیاره سرخ می‌رسد

جدیدترین مریخ نورد ناسا با نام پِرسِورنس -Perseverance (به معنی پشتکار/ استقامت) پنج‌شنبه (۹، مرداد) ساعت ۱۶:۲۰ دقیقه به وقت ایران با موفقیت به فضا پرتاب شد، همچنین مریخ نورد ۲۰۲۰ سوار بر پرتاب‌گر اطلس ۵ (Atlas V) از پایگاه کیپ کاناورال (Cape Canaveral) در ایالت فلوریدا به فضا پرتاب شد.

این کاوشگر پس از قرار گیری در «مدار پارکینگ» و جدا شدن چهار موتور سوخت جامد، به کمک موتور پیشران آن Centaur که مجموعه پشتکار بر روی آن سوار شده‌است با موفقیت تصحیح مداری خود را انجام داد و پس از قرارگیری در زاویه مناسب به سوی مریخ روانه شد.

این پروژه ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری ناسا با نخستین فضاپیمای بین سیاره‌ای به فضا پرتاب شد؛ این کاوشگر دارای ابزار آلات پیچیده برای کاوش نشانه‌هایی از زندگی باستان در مریخ است. این ربات کاوشگر که با سوخت هسته‌ای کار می‌کند پس از فرود کاوشگر وایکینگ بر سیاره سرخ در دهه ۱۹۷۰ و کشف نخستین نشانه‌های حیات، نهمین ماموریت ناسا را در مریخ انجام خواهد داد.

ناسا اعلام کرده است کاوشگر مریخ ۲۰۲۰ پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین رباتی خواهد بود که تاکنون به اعماق فضا ارسال شده است. بزرگترین وسیله نقلیه‌ای که به مریخ ارسال شده، هفته جاری روی سیاره فرود می‌آید و مأموریتی ۲ ساله برای جستجوی نشانه‌های حیات و آماده سازی سفر فضانوردان را آغاز می‌کند.

اما این مریخ نورد که به اندازه یک اتوبوس است، برای فرود روی مریخ باید ۷ دقیقه وحشت را پشت سر بگذارد. این ۷ دقیقه وحشت اشاره به مدت زمانی است که کاوشگر پس از ورود به مدار سیاره باید سرعت خود را از ۲۰ هزار کیلومتر بر ساعت بکاهد. کاوشگر استقامت برای فرود باید خود را از چتر نجاتش رها کند و مانند یک موشک روی سطح سیاره قرار بگیرد.

به گفته آل چن یکی از مهندسان این کاوشگر، استقامت با ۸ موتور که به سمت پایین هستند، فرود می‌آید. کاوشگر استقامت یک تفاوت عمده با سایر کاوشگر‌ها دارد. این کاوشگر مجهز به دو میکروفون است و این امکان را فراهم می‌کند که صدای واقعی محیط مریخ از جمله باد را بشنویم.

این کاوشگر که بیش از یک دهه ساخت آن به طول انجامید، دارای وزنی بیش از یک تن است. مریخ نورد ناسا شامل ۷ محموله علمی، یک بازوی رباتیک، یک بالگرد تخصصی مریخ پیما، ۲۵ دوربین قدرتمند و نخستین میکروفون برای ضبط صدای سیاره سرخ است. ناسا اعلام کرده که کاوشگر مریخ ۲۰۲۰ پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین ربات فرستاده شده به اعماق فضاست.

جست و جوی نشانه‌هایی از حیات باستانی در مریخ، فراهم کردن زمینه برای ماموریت‌های آتی سرنشین دار به این سیاره سرخ به پرواز در آوردن اولین بالگرد در جهان فرازمینی و مخابره صدای مریخ به زمین از اهداف کاوشگر استقامت در این ماموریت است.

سعید جعفری دبیر اجرایی خاورمیانه در شورای مشورتی نسل فضا در حمایت از برنامه کاربرد فضای سازمان ملل متحد (SGAC) درباره زمان فرود مریخ نورد استقامت ناسا گفت: این سومین مأموریت از کاروان کاوشگران مریخی است که قرار است در آخرین ساعت امروز پنج شنبه ۳۰ بهمن ماه بر روی این سیاره فرود بیاید.

جعفری بیان کرد: نخستین مأموریت در سال جاری برای اعزام کاوشگر به مریخ توسط امارات متحده‌ی عربی با کاوشگر مِسبار الأمل (اُمید) و دومین مأموریت توسط چین با مریخ نورد تیان ون ۱ بود که پس از هفت ماه در طول هفته گذشته با موفقیت در مدار مریخ قرار گرفت.

دبیر اجرایی خاورمیانه در شورای مشورتی نسل فضا در حمایت از برنامه کاربرد فضای سازمان ملل متحد (SGAC) در ادامه بیان کرد: ماموریت مارس ۲۰۲۰ یا پرسورنس (به معنی پشتکار / استقامت) Perseverance Rover در ۹ مرداد امسال به مقصد مریخ، به فضا پرتاب شد. این مریخ‌نورد به‌همراه خود یک هلی‌کوپتر به نام اینجینیوتی (نبوغ) را به سیاره‌ی سرخ حمل می‌کند.

جعفری افزود: این رقم ناامیدکننده در بسیاری از شکست‌ها در چند دهه اول عصر فضا بیشتر شده بود. با توجه به ماموریت‌های موفقیت‌آمیزی که ناسا در طول این سال‌های اخیر داشته نتایج فرود بسیار دلگرم‌کننده بوده است.

مریخ‌نورد ۲۰۲۰ نیز هم مانند مریخ‌نورد کنجکاوی (به انگلیسی کیوراسیتی - Curiosity) که در سال ۲۰۱۲ - ۱۳۹۱ بر روی مریخ فرود آمده‌بود، از یک استراتژی فرودِ ثابت استفاده خواهد کرد. این استراتژی تکنیکی به نام «جرثقیل هوایی» (sky crane) است که این کاوشگر را به‌صورت امن‌تر بر سطح این سیاره خاکی فرود می‌آورد.

این کارشناس مسائل نجوم ادامه داد: مریخ‌نورد کنجکاوی، همتایی بوده است که هشت سال پیش به مریخ فرستاده شد و تا به امروز مشغول ارزیابی حیات‌پذیری این سیاره‌ی باستانی و بررسی انتقال دراز مدت این سیاره از نسبتا گرم و مرطوب تا بی‌نهایت سرد و خشک بوده‌است.

دبیر اجرایی خاورمیانه در شورای مشورتی نسل فضا در حمایت از برنامه کاربرد فضای سازمان ملل متحد (SGAC) اظهار کرد: مریخ نورد استقامت به‌گونه‌ای قصد دارد گام بعدی را بردارد و به‌طور فعال علائم حیات سیاره سرخ را شکار کند تا بتواند از این طریق نشانه‌هایی زیستی از حیات میکروبی در گذشته‌ی مریخ شناسایی کند.

هیچ ماموریتی (از سطح نشین‌ها و سطح نورد‌های پیشین) تاکنون این کار را انجام نداده است، گرچه مریخ‌نشین‌های دوقلوی وایکینک (Viking landers ۱ - ۲) پس از فرود روی مریخ در سال ۱۳۵۵ - ۱۹۷۶ به دنبال زندگی موجود در مریخ بودند.

دبیر اجرایی خاورمیانه در شورای مشورتی نسل فضا در حمایت از برنامه کاربرد فضای سازمان ملل متحد (SGAC) گفت: فرآیند فرود چیزی حدود ۷ دقیقه به طول می‌انجامد.

هم‌چنین به دلیل مراحل اضطراب‌آوری که در هنگام ورود به جو، کاهش ارتفاع و فرود وجود دارد و نیز پیچیدگی‌های خاص آن، در بین دانشمندان و مهندسان فضایی فرآیند فرود به هفت دقیقه وحشت (seven minutes of terror) معروف شده‌است.

جعفری افزود: در طول این هفت دقیقه مهندسان انتظار دارند که به نقاط عطف اساسی برای فرود برسند. علاوه بر این، به دلیل مسافتی که سیگنال‌ها باید از مریخ به زمین طی کنند، این اتفاق در واقع در مریخ ۱۱ دقیقه و ۲۲ ثانیه زودتر از آنچه ما آن‌چه از زمین می‌بینیم و گزارش می‌شود، اتفاق می‌افتد.

در این بین عوامل مختلفی می‌توانند بر زمان‌بندی دقیق مراحل فرود تاثیر بگذارند، از جمله ویژگی‌های جوی مریخ که پیش‌بینی آن دشوار است.

دبیر اجرایی خاورمیانه در شورای مشورتی نسل فضا در حمایت از برنامه کاربرد فضای سازمان ملل متحد (SGAC) گفت: توجه به این نکته مهم است که مریخ‌نورد مارس ۲۰۲۰ می‌تواند بدون ارتباط با زمین با خیال راحت روی مریخ فرود بیاید، به این معنی که استقامت دستورالعمل‌های فرود از پیش برنامه‌ریزی‌شده دارد و مانند خودرو‌های خودران موجود در زمین حرکت خواهد کرد.

اسکان بشر در مریخ یا مستعمره‌سازی مریخ، طرح و پیشنهادی برای ساخت کوچ‌نشین‌های دائمی انسانی بر روی سطح مریخ یا ارسال ربات‌ها برای اکتشاف و بهره‌برداری از منابع طبیعی مریخ است. این طرح دست‌مایه گمانه‌زنی‌ها و مطالعات جدی بوده است، زیرا شرایط سطحی این سیاره و وجود آب در آن باعث شده تا بتوان آن را قابل زیست‌ترین مکان خارج از کره زمین در منظومه خورشیدی دانست.

کره ماه، به عنوان نخستین مکان برای شهرک‌سازی برون‌زمینی انسان‌ها پیشنهاد شده، اما ماه دارای اتمسفر نیست در حالی که مریخ با اتمسفر رقیقی که دارد امکان بیشتری برای میزبانی از انسان و دیگر گونه‌های زیست آلی را فراهم می‌کند. این مسائل و علاوه بر آن تخریب کره زمین که باعث شده در سال‌های اخیر با گرمایش جهانی رو به رو شویم این تلاش‌ها را شدت بخشیده است.