گنجینه‌های پادشاهی گمشدۀ چین در یک نمایشگاه
در نمایشگاهی جدید، آثار هنری اسطوره‌ای از پادشاهی‌های گمشده سلسله ژو به نمایش گذاشته شده‌اند.
فرادید| تاریخ چین به شکل مشهوری پر از موجودات افسانه‌ای مانند اژدها، ققنوس و ببر است و مورخان مدت‌هاست در جستجوی ریشه این موضوع بوده‌اند. حالا، نمایشگاه جدیدی در حال پر کردن بخشی از این تاریخ گسسته است و ۳۰۰۰ سال صنعت چینی را برای بازدیدکنندگان به نمایش گذاشته است.
به گزارش فرادید، «پادشاهی ققنوس: آخرین شکوه عصر برنز چین» که بهار امسال در موزه هنر آسیایی سانفرانسیسکو نمایش داده می‌شود، بیش از ۱۵۰ اثر از عصر برنز چین را گرد هم می‌آورد. این قطعات برآمده از فرهنگ‌هایی هستند که سه هزار سال پیش کنار رودخانه یانگزی یا همان «مهد تمدن چین» می‌زیستند.
جِی سو، مدیر اجرایی موزه و مورخ چین اولیه، در مراسم افتتاحیه نمایشگاه، گفته است: «ما شاهد عصر طلایی باستان‌شناسی چین هستیم. نمایشگاه «پادشاهی ققنوس» شکاف میان اسطوره و تاریخ را پر می‌کند و به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد از طریق همین دست‌سازه‌های خیره‌کننده با گذشته روبرو شوند.»
این «عصر طلایی» چشم‌انداز هنری و معنوی یک دوره حساس در تاریخ چین را روشن کرده است، یعنی سلسله چنددولتی ژو که از حدود ۱۰۵۰ تا ۲۲۱ قبل از میلاد ادامه یافت. سلسله ژو زمانی پایان یافت که امپراتور کین شی هوآنگ، پادشاهی‌های آن را فتح کرد و چین را با حکومت خود متحد کرد. بنابراین سلسله کوتاه اما اثرگذار کین آغاز شد که ساخت نخستین دیوار بزرگ و جنگجویان سفالی را آغاز کرد.
ظرف حک‌شده با تصویر اژدها (حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح)
سو می‌گوید: «همیشه شکاف‌های آشکاری در سوابق وجود داشت که هرگز معنی نداشت. ما می‌دانستیم کین کدام ایالت‌ها را فتح کرده است، مورخان آن‌ها از نوشتن این اخبار خوشحال بودند، اما چیزی که ما نمی‌دانستیم، شواهد هنری بود که باورهای پادشاهی‌های قدیمی‌تر را با تصاویری که در سلسله‌های بعدی رواج یافت، مرتبط می‌کرد. تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا هنر چینی پر از ققنوس، ببر و اژدهای مارمانند است؟ سبک‌هایی که امروزه آن‌ها را کاملاً چینی می‌دانیم، از کجا آمده‌اند؟»
دست‌سازه‌های این نمایشگاه متعلق به دو پادشاهی سلسله ژو هستند که در دوران کین «گمشده» بودند: زِنگ و چو؛ فرهنگ‌های جنوب چین که به ترتیب از حدود ۱۰۴۰ تا ۴۰۰ قبل از میلاد و ۱۰۳۰ تا ۲۲۳ پس از میلاد شکوفا شدند. این گروه‌ها پیش از ظهور سلسله کین، قدرت‌نماهای مهمی بودند که بی‌رحمانه تاریخ و فرهنگ دولت‌های تحت سلطه را سرکوب کردند، دانشمندان را دفن کردند و کتاب‌ها را با خشونت و ویرانی به آتش کشیدند.
پایه چوبی لاک‌خورده با طرح‌هایی از ققنوس، گوزن، مار و جانوران افسانه‌ای (حدود ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح)
تیم بریکهوف از آرت‌نِت گزارش می‌دهد که این نمایشگاه که نخستین در نوع خود در ایالات متحده است، آثار هنری پنج موزه چینی متخصص در باستان‌شناسی عصر برنز را به نمایش می‌گذارد. دست‌سازه‌های جمع‌آوری‌شده در مقبره‌های باستانی متعلق به اشراف «زنگ» و «چو» پیدا شدند و شامل اشیاء یشمی، ظروف آیینی برنزی، اسباب موسیقی، سلاح‌ها، ظروف لاکی تشریفاتی و وسایل تدفین برنزی و چوبی می‌شوند. بسیاری از این قطعات دارای نقوش موجودات معنوی مهمی هستند: اژدهایان مارمانند که نگهبانان قدرتمند آب در نظر گرفته می‌شوند، ببرها که نماد قدرت و شجاعت هستند و ققنوس چینی، پرنده افسانه‌ای که نمایانگر هارمونی است.
موجودی با بدنی شبیه دُرنا و شاخ‌هایی شبیه گوزن (حدود ۴۳۳ قبل از میلاد)
قدیمی‌ترین قطعه نمایشگاه که یک حکاکی یشم ۴۲۰۰ ساله از دو شکارچی روی یک نقاب است، چندین موضوع را نشان می‌دهد که برای بیش از یک هزار سال در دره یانگزی زیاد شدند، مانند راهنماهای روح پشت به هم، موجودات پرنده قدرتمند و پوشش‌های آیینی صورت. دست‌سازه دیگر که یک طبل منقوش ۲۳۰۰ ساله است، ققنوس‌ها را بالای پشت ببرها به تصویر می‌کشد. آثار هنری مانند این بر سلسله‌های بعدی و شناخته‌شده‌تر چین و هان اثر گذاشتند.
فان جِی. ژانگ، متصدی نمایشگاه می‌گوید: «بسیاری از آثار هنری عجیب در پادشاهی ققنوس به دلیل نادر بودن و زیبایی‌شان گنجینه‌های ملی محسوب می‌شوند. آن‌ها به راستی حلقه‌های گمشده بین اسطوره و تاریخ ثبت‌شده هستند.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
