باارزش‌ترین شیء دزدیده شدۀ دنیا چیست؟

فرادید| تابلوی «کنسرت» که توسط یوهانس ورمیر حدود سال ۱۶۶۵ کشیده شد، سه چهره از طبقات بالای جامعه را نشان می‌دهد: زنی که پشت هارپسی‌کورد نشسته، مردی که پشت به بیننده عود می‌نوازد و زن دوم که ایستاده و آواز می‌خواند.

به گزارش فرادید، دو نقاشی روی دیوار آویزان شده و روی درب هارپسی‌کورد نیز منظره‌ای نقاشی شده است. لباس‌های مجلل و فضای داخلی شیک نشان‌دهنده طبقه اجتماعی چهره‌ها است و حمایل و شمشیر روی شانه مرد نشان می‌دهد او عضوی از نیروی نظامی مدنی است.

این نقاشی نخستین بار بیش از ۱۰۰ سال پس از خلقش، یعنی سال ۱۷۸۰ مستند شد. این نقاشی را مجموعه‌دار و بشردوستی به نام ایزابلا استوارت گاردنر سال ۱۸۹۲ در حراجی Parisian املاک تِئوفایل ثوره، منتقد هنری به قیمت ۵۰۰۰ دلار خرید. ثوره نقش مهمی در احیای شهرت ورمیر در قرن نوزدهم ایفا کرده بود. «کنسرت» نخستین خرید عمده این مجموعه‌دار جوان بود. این تابلو از زمان خرید تا دزدیده شدن، در موزه بوستون به نمایش گذاشته شده بود. 

در ساعات اولیه ۱۸ مارس ۱۹۹۰، دزدهایی که خودشان را پلیس محلی جا زده بودند، وارد موزه شدند. کنسرت یکی از ۱۳ اثر هنری بود که آن‌ها دزدیدند. این اتفاق تا امروز بزرگترین سرقت هنری جهان به حساب می‌آید. 

قاب خالی تابلوی «کنسرت» ورمیر (حدود ۱۶۵۸–۶۶) که زمانی در موزه ایزابلا استوارت گاردنر آویزان بود

تنها یکی از دو نگهبان موزه هنگام ورود سارقان به داخل ساختمان، پشت میز نگهبانی بود. سارقان مدعی شده بودند برای رسیدگی به اختلالی که در حیاط پیش آمده، به محل آمده‌اند. نگهبان به آن‌ها اجازه ورود داده و دزدها بلافاصله به او دستبد زدند. سپس فاش کردند سرقت در کار است و ظاهراً به نگهبان جوان گفته‌اند اگر آرام بماند آسیبی به او نمی‌رسانند. نگهبان قبل از اینکه او و نگهبان دیگر را با چسب پهن به لوله‌های زیرزمین موزه ببندند، جواب می‌دهد: «آنقدر به من پول نمی‌دهند که صدمه ببینم». نگهبانان بعداً به مطبوعات گفتند به اندازه کافی آموزش ندیده و بی‌تجربه بودند. 

سارقان ۸۱ دقیقه را داخل موزه سپری کردند و ۱۳ اثر را به سرقت بردند که آن زمان ارزش مجموع آن‌ها ۵۰۰ میلیون دلار برآورد شد. آثار هنری دزدیده شده شامل قطعاتی از ادوارد مانه، ادگار دگا و رامبراند میشد. برخی از آثار در این اتفاق آسیب دیدند. سارقان تعدادی از نقاشی‌ها را از قاب‌هایشان جدا کردند که موزه از آن زمان تا کنون آن‌ها را خالی به نمایش گذاشته است. 

تابلویی در موزه ایزابلا استوارت گاردنر که به سرقت «کنسرت» یوهان ورمیر اشاره می‌کند

مظنون اصلی اداره پلیس بوستون، جیمز «وایتی» بولگر بود که قبلاً نامش در فهرست افراد تحت تعقیب اف‌بی‌آی به عنوان رئیس اوباش خشن بود. بولگر که آن زمان ۸۱ سال داشت در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۱ پس از ۱۶ سال تعقیب و گریز دستگیر شد، اما هرگز به هیچ گونه دخالتی در این جنایت اعتراف نکرد. دو سال بعد FBI اعلام کرد به پرونده رسیدگی شده، اما هیچ نامی را منتشر نکرد. 

خبرهای بعدی حاکی از آنست که این جرم توسط اعضای یک سازمان جنایی انجام شده و کریستوفر مارینلو، مدیر عامل و بنیانگذار Art Recovery International، از آن اتفاق اینگونه یاد کرد که: «فقط باید زمان بگذرد تا یک نفر دیگری را لو دهد». مظنون دیگر، رابرت بابی جنتیل، سال ۲۰۲۱ درگذشت. 

سرقت‌های گاردنر یکی از معروف‌ترین سرقت‌های تاریخ هنر هستند و سال ۲۰۲۱ در یک سریال چهار قسمتی نتفلیکس به نام This is a Robbery بررسی شدند. سال ۲۰۱۵، ارزش این تابلو ۲۵۰ میلیون دلار تخمین زده شد که آن را به باارزش‌ترین شیء سرقت‌شده‌ی جهان تبدیل کرد. این موزه برای اطلاعاتی که منجر به یافتن آثار دزدیده شده شود، ۱۰ میلیون دلار جایزه در نظر گرفته است.

مترجم: زهرا ذوالقدر