جانوران کمیابی که در جنگل‌های کامبوج کشف شده‌اند
رشته‌کوه‌های ناهموار آنامیت که در مناطق لائوس، ویتنام و شمال شرقی کامبوج گسترده شده‌اند، به دلیل تنوع زیستی غنی خود شهرت دارند. در جنوب غربی این رشته‌کوه‌ها، ویراچی، بزرگ‌ترین پارک ملی کامبوج قرار دارد.
فرادید| رشته‌کوه‌های ناهموار آنامیت در مناطق لائوس، ویتنام و شمال شرقی کامبوج تنوع زیستی غنی دارند. در جنوب غربی این رشته‌کوه‌ها، ویراچی، بزرگ‌ترین پارک ملی کامبوج، قرار دارد؛ جنگلی که برخی از دانشمندان آن را «آمازون سیاه» نامیده‌اند. این منطقه‌ی دورافتاده با مساحت بیش از ۳.۰۰۰ کیلومتر مربع با وجود اینکه حفاظت‌شده است، همچنان ناشناخته مانده و مطالعات کمی درباره آن انجام شده است.
به گزارش فرادید، اخیرا نتایج نخستین بررسی جامع درباره‌ی تنوع زیستی این پارک و گونه‌های نادر و در معرض خطری مانند پولک‌پوست سوندا، پلنگ ابری و خرس آفتاب ساکن این منطقه منتشر شده است.
در این بررسی وجود ۹ گونه‌ی ثبت‌نشده در کامبوج مستند شد، از جمله گوزن فریادکش شاخ‌بزرگ به‌شدت در معرض خطر، مارمولک شیشه‌ای سوکولوف و گکوی انگشت‌برگی ویتنامی.
گوزن فریادکش شاخ‌بزرگ که در معرض خطر شدید انقراض است، توسط دوربین‌های تله‌ای در پارک ملی ویراچی ثبت شده است. این نخستین مشاهده ثبت‌شده از این گونه در کامبوج است
منطقه‌ای ناشناخته با گونه‌های در خطر
پابلو سینوواس، مدیر تحقیقات این منطقه می‌گوید: «این‌جا عملاً ناشناخته بود و تقریباً هیچ اطلاعاتی درباره تنوع زیستی پارک ملی ویراچی وجود نداشت. ما گونه‌های در معرض خطر زیادی پیدا کردیم که بنا به تعریف، شرایط خوبی در سطح جهان یا حتی داخل کشور ندارند. این پارک می‌تواند پناهگاهی قوی برای جلوگیری از انقراض این گونه‌ها باشد. این پارک به نوعی کشتی نوح حیات‌وحش این منطقه است.»
پارک ویراچی با این تهدیدهایی نظیر جنگل‌زدایی، تخریب جنگل‌ها، تجزیه زیستگاه‌ها و تله‌گذاری با سیم‌های نازک روبرو است. طی سه دهه گذشته، کامبوج بیش از ۳۰ درصد از پوشش جنگلی اولیه خود را از دست داده و با وجود اعلام این منطقه به عنوان پارک ملی در سال ۱۹۹۳، تحقیقات سازمان‌های غیردولتی خبر از قطع غیرقانونی گسترده درختان در ویراچی داده‌اند.
این بررسی اهمیت این منطقه به عنوان یک کانون تنوع زیستی را تأیید کرد و برخی از این گونه‌ها را روی نقشه آورد و ما اکنون می‌توانیم آن‌ها را به‌طور هدفمندتری حفظ کنیم. دانستن اینکه چه گونه‌هایی در این منطقه وجود دارد، نخستین گام برای حفاظت از آن است.
دورافتاده بودن پارک، جمع‌آوری داده‌ها را دشوار کرده بود، بنابراین تیم تحقیقاتی طی چند سال از روش‌های متعددی استفاده کرد و مطالعات مختلفی انجام داد. برای انجام این کار از جوامع بومی محلی که بهترین آشنایی را با جنگل دارند کمک گرفته شد، اما حتی برخی از این جوامع نیز هرگز به مناطقی که تحت بررسی بودند، پا نگذاشته بودند.
بیش از ۱۵۰ دوربین تله‌ای برای ثبت گونه‌های نادر نصب شدند. این دوربین‌ها توانستند تصاویری از گوزن فریادکش شاخ‌بزرگ را در سال ۲۰۲۱ ثبت کنند. این گونه از گوزن، اولین‌بار سال ۱۹۹۴ توصیف شد و پیش‌تر فقط در لائوس و ویتنام ثبت شده بود.
دوربین‌های تله‌ای تهدیداتی مانند حضور سگ‌های اهلی و استفاده از تله‌های سیمی را نیز شناسایی کردند. برخی گونه‌های در معرض خطر، مانند خرس سیاه آسیایی و ماکاک دم‌خوکی شمالی، با اندام از دست‌رفته در عکس‌ها دیده شدند.
تیم تحقیقاتی DNA نمونه‌های آب را استخراج کردند و توانستند حضور ۱۶۱ گونه را شناسایی کنند، از جمله لوچ کوتوله (نوعی ماهی آب شیرین در معرض خطر)، لاک‌پشت نرم‌پوست آسیایی و خرس سیاه آسیایی.
همچنین ارزیابی جمعیتی برای برخی گونه‌ها انجام شد، مانند گیبون گونه‌زرد شمالی، یک گونه در معرض خطر که تنها در جنگل‌های جنوب لائوس، شمال کامبوج و مرکز ویتنام یافت می‌شود.
این بررسی نشان داد حدود ۲.۰۰۰ گروه از گیبون‌ها در پارک ملی ویراچی زندگی می‌کنند، در نتیجه این منطقه مهم‌ترین زیستگاه این گونه است.
سینوواس درباره ارزش پارک برای معیشت مردم محلی و ذخیره‌گاه کربن گفته: «این پارک در قلب یکی از بزرگ‌ترین جنگل‌های آسیای جنوب شرقی قرار دارد. این موضوع نه تنها برای تنوع زیستی بلکه برای تغییرات اقلیمی و جذب کربن اهمیت دارد. همچنین از دید انسانی، جوامع بومی که مدت‌هاست به منابع طبیعی این منطقه وابسته بوده‌اند، اطراف پارک زندگی می‌کنند. پس حفظ و مدیریت پایدار این منابع ضروری است.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
