تصاویر؛ تماشایی‌ترین «شهرهای ارواح» در سراسر جهان

فرادید| در گوشه و کنار جهان، شهرهای پرجنب‌وجوش و کلان‌شهرهای سرزنده‌ای وجود داشته‌اند که حالا به شکلی هولناک متروکه مانده‌اند؛ برخی گویی یک‌شبه خالی شده‌اند. این شهرهای متروکه که روزگاری اجتماعات پررونقی بودند، اکنون پنجره‌ای به گذشته گشوده‌اند. چنین مکان‌های تاریخی هم بهشتی برای عکاسان و هم تجربه‌ای هراس‌آور برای گردشگران هستند. 

به گزارش فرادید، چه در دل جنگل‌های سرسبز، چه در دل بیابان‌های خشک، این شهرها نشانه‌های گذر زمان را در خود دارند: هم شاهدی بر نبوغ انسانی و هم یادآوری ناگزیر از فرسایش و زوال هستند. 

1. پارک ملی مِسا وِرده، کلرادو

نزدیک به ۸۰۰ سال پیش، در اواخر دهه ۱۱۹۰ میلادی، مردم پوئبلو که در جنوب‌غرب کلرادو امروزی می‌زیستند، از بالای فلات‌ها به سکونتگاه‌هایی در دل صخره‌های طبیعی نقل مکان کردند. این سازه‌ها که در فرورفتگی‌های صخره ساخته شده بودند، از انبارهای تک‌اتاقه برای غذا تا روستاهایی با ۱۵۰ اتاق گسترده بودند؛ جایی که نزدیک به ۱۰۰ نفر زندگی می‌کردند. در میانه‌های دهه ۱۲۰۰، مردم پوئبلو شروع به مهاجرت به مناطق امروزی نیومکزیکو و آریزونا کردند و در نهایت این خانه‌های صخره‌ای را کامل ترک کردند. امروزه این شگفتی‌های معماری باستانی در پارک ملی مِسا وِرده حفظ شده‌اند. ورود به داخل سازه‌ها تنها با تورهای راهنمای پارک امکان‌پذیر است، اما می‌توان خانه‌های صخره‌ای را از دور مشاهده کرد. 

2. بادی، کالیفرنیا 

کالیفرنیا که اکنون بخشی از پارک تاریخی ایالتی بادی (Bodie) است، زمانی مقصد پررونق استخراج طلا بود و نزدیک به ۲۰۰۰ ساختمان و جمعیتی نزدیک به ۸۰۰۰ نفر داشت. نام این شهر از «دبلیو. اس. بادی» گرفته شده که سال ۱۸۵۹ مقدار کمی طلا در تپه‌های اطراف دریاچه مونو کشف کرد. کشف یک رگه غنی از طلا در دهه ۱۸۷۰ موجی از جویندگان طلا را به منطقه کشاند و جمعیت شهر از چند ده نفر به بیش از ۱۰هزار نفر طی یک دهه افزایش یافت. 

اما رونق معدن‌کاری تنها چند سال دوام آورد؛ ساکنان از اوایل دهه ۱۸۸۰ به تدریج شهر را ترک کردند و سال ۱۹۴۲ استخراج طلا رسماً پایان یافت. 

امروزه تنها بخش اندکی از سازه‌های اصلی باقی مانده، زیرا دو آتش‌سوزی بزرگ در سال‌های ۱۸۹۲ و ۱۹۳۲ بسیاری از آن‌ها را نابود کرد. با این حال، بازدیدکنندگان هنوز می‌توانند در خیابان اصلی قدم بزنند و ساختمان‌های باقی‌مانده را ببینند که درست به همان شکلی حفظ شده‌اند که ۵۰ سال پیش آخرین ساکنان آن‌ها را ترک کردند. 

3. کولمانسکوپ، نامیبیا 

شهری که زمانی سرشار از الماس بود، با پایان ذخایر به شهری ارواح تبدیل شد. کولمانسکوپ در صحرای نامیب، زمانی یک شهر پررونق الماس بود که حالا متروکه و در شن‌ها مدفون مانده است. تصاویر هولناک این شهر، خانه‌های اوایل قرن بیستم را نشان می‌دهد که هنوز بقایای کاغذدیواری‌های رنگارنگ در آن‌ها پیداست، اما اتاق‌هایشان پر از شن شده؛ گویی بیابان کل شهر را می‌بلعد. داستان شکوفایی این شهر از سال ۱۹۰۸ آغاز شد؛ وقتی یک کارگر راه‌آهن الماس کشف کرد. تا سال ۱۹۱۲، کولمانسکوپ ۱۱/۷ درصد کل تولید الماس جهان را به خود اختصاص داده بود. اما تا دهه ۱۹۵۰ ذخایر رو به پایان رفت و مردم به سرعت کوچ کردند. در سال ۱۹۵۶ شهر کاملاً متروکه شد. از آن زمان تا امروز، شن‌های روان به دل ساختمان‌ها هجوم آورده‌اند و طبیعت دوباره فضای شهر را تصاحب کرده است. 

4. پیرامیدن، سوالبارد، نروژ

لیوان‌ها هنوز روی میزها مانده‌اند، بریده جراید هنوز به دیوارها سنجاق شده و وسایل اسکی در راهروها هستند. همه چیز هست جز انسان. پیرامیدن یک شهرک معدن زغال‌سنگ روسی در مجمع‌الجزایر سوالبارد نروژ، روزگاری بیش از ۱۰۰۰ نفر جمعیت داشت، اما کاهش قیمت زغال‌سنگ، دشوار استخراج و یک سانحه هوایی هولناک موجب شد فعالیت معدن در آوریل ۱۹۹۸ پایان یابد. امروز ساختمان‌ها، مجتمع‌های صنعتی و خیابان‌های متروکه همچنان سالم هستند. تنها ساکنان فعلی این شهرک رهاشده، روباره‌های قطبی، پرندگان دریایی و گاه خرس‌های قطبی هستند. 

5. شهر قدیم العلا، عربستان 

در دل بیابان‌های آفتاب‌خورده شمال غرب عربستان، شهر تاریخی العلا با کوچه‌های پیچ در پیچ و خانه‌های خشتی خودنمایی میکند. این شهر که بیش از ۲۰۰۰ سال پیش، ایستگاه مهمی در مسیر بازرگانی «راه بخور» بود، روزگاری محل زندگی کاروان‌ها و زائران بود. اما در دهه ۱۹۸۰، موج مدرنیزاسیون، ساکنان را به خانه‌های جدید و راحتتر کشاند و اینجا را به شهری خاموش تبدیل شد. امروزه طرح‌هایی در جریان است تا این گوهر تاریخی به مقصدی برای گردشگران تبدیل شود. 

6. الجزیره الحمرا، رأس‌الخیمه، امارات متحده عربی

قدمت روستای متروکه الجزیره الحمرا در امارات به اوایل قرن ۱۴ میرسد و روزگاری مرکز صید مروارید و تجارت بود. امروز آنچه از این روستا باقی مانده، خانه‌های گلی و مرجانی در حال فروپاشی، مسجدها و بازارهای متروکه است. ترک این روستا در دهه ۱۹۶۰ اتفاق افتاد، زمانی که رونق نفتی مردم را به زندگی مدرن سوق داد. حالا این مکان مانند یک قاب منجمد از زندگی سنتی اماراتی باقی مانده است. 

7. ویلا اپکوئن، آرژانتین

سال ۱۹۸۵، این ویلا یک شهرک گردشگری کنار دریاچه نزدیک بوئنوس‌آبرس به زیر آب رفت. افزایش سطح دریاچه موجب شد این شهر زیر ۱۰ متر آب غرق شود. بیش از دو دهه، این خیابان‌ها و ساختمان‌ها زیر آب سالم ماندند، تا اینکه اوایل دهه ۲۰۰۰، آب فروکش کرد و شهر دوباره نمایان شد. امروزه، ویرانه‌های نمک‌گرفته و سازه‌های فرسوده، یادگاری از تقابل آرزوهای انسانی با نیروی بی‌امان طبیعت است. 

8. تسخالتوبو، گرجستان

تسخالتوبو به داشتن چشمه‌های آبگرم و آسایشگاه مجلل دوران شووری خود شهرت داشت و مقصد محبوبی برای سلامتی و تجمل بود. تالارهای پرزرق‌وبرق و معماری باشکوه، گواه روزگار طلایی آن هستند. اما با فروپاشی شوروی در اوایل دهه ۱۹۹۰، رونق اقتصادی پایان یافت و آسایشگاه‌ها به حال خود رها شدند. امروزه، بناهای عظیم با نقوش زینتی و دیوارنگاره‌های رنگ‌ورورفته همچنان ایستاده‌اند و شاهد خاموش شکوه فراموش‌شده این شهر هستند. 

9. المدم، شارجه، امارات متحده عربی

در دل بیابان شارجه، المدم یادگاری از جامعه بیابانی است که در دهه ۱۹۷۰ ساخته شد. این روستا بخشی از پروژه‌های نوسازی دولت امارات در دوران اتحاد هفت شیخ‌نشین و شامل ۱۲ خانه و یک مسجد میشد. اما در دهه ۱۹۹۰، این روستا به دلیل انزوا و پیشروی شن‌های روان متروکه شد. اکنون خانه‌ها و مغازه‌های نیمه‌مدفون در شن‌ها، بازتاب معماری سنتی اماراتی هستند. 

10. تیاندوچنگ، شانگهای، چین

تیاندوچنگ در حاشیه شانگهای اوایل دهه ۲۰۰۰ ساخته شد تا شکوه و زیبایی پاریس را بازآفرینی کند. بلوارهای وسیع، ساختمان‌های پاستیلی رنگ و حتی یک برج ایفل کوچک دارد. این شهر هیچگاه به رونق موردانتظارش نرسید و به تدریج منابع و توجه به مکان‌های دیگر رفت. امروز خیابان‌های خلوت و ساختمان‌های نیمه‌خالی‌اش، همراه برج ایفل کوچک، تصویری وهم‌انگیز از شهر بجا گذاشتند. 

11. کنکات، آلاسکا، آمریکا

اوایل قرن بیستم، کنکات پر از زندگی بود. معدن‌های مس این منطقه مردم زیادی را به امید ثروت جذب کرده بود، اما با پایان ذخایر و انتقال منابع، شهر به تدریج خالی شد. امروز تنها ماشین‌آلات زنگ‌زده و ساختمان‌های فرسوده باقی مانده‌اند. این شهر متروکه که حالا یک میراث تاریخی حفظ‌شده است، یادگاری از شهری است که روزگاری برق آمریکا را تأمین میکرد. 

12. متروی کریستال پالاس، لندن، بریتانیا

زیر خیابان‌های لندن، تونل متروی کریستال پالاس است که سال ۱۸۶۵ ساخته شد. این تونل بخشی از ایستگاه های‌لول بود که با سبک ایتالیایی باشکوهی ساخته شد تا عظمت کاخ کریستال را نشان دهد، همان سازه آهنی‌شیشه‌ای مشهور نمایشگاه جهانی ۱۸۵۱. اما پس از سوختن کاخ کریستال در سال ۱۹۳۶، اهمیت ایستگاه کاهش یافت و سال ۱۹۵۴ بسته شد. امروز کارهای مرمتی در حال انجام است تا این اثر تاریخی دوباره احیا شود. 

13. کراکو، ایتالیا

کراکو با دیوارهای محکم و معماری قرون وسطایی، ترکیبی از سبک ایتالیایی و تأثیرات نورمن‌ها را نشان می‌دهد. اما در طول قرن بیستم، مجموعه‌ای از بلایای طبیعی، موجب غیرممکن شدن زندگی در آن شد. امروز کراکو با کوچه‌های سنگی و خانه‌های متروکه، یکی از محبوب‌ترین مکان‌ها برای فیلمسازی و گردشگری تاریخی است. 

14. ماندو، مادیا پرادش، هند 

ماندو در قلب ایالت مادیا پراش هند گنجینه‌ای از تاریخ و معماری است. این شهر باستانی قرن‌ها پیش به شکل یک دژ مستحکم و پناهگاه سلطنتی ساخته شد. در اوج شکوفایی، مرکز معماری و جلوگاه شکوه شاهان بود. اما گذر زمان، تغییر قدرت‌ها و تحولات سیاسی، سرنوشت آن را تغییر داد. به تدریج این شهر رو به زوال رفت و امروز تنها دیوارهای فروریخته، باغ‌های پوشیده از گیاهان خودروو بناهای متروک باقی مانده‌اند. ماندو اکنون صحنه‌ای تاریخی است که داستان عظمت و افول را روایت می‌کند.

مترجم: زهرا ذوالقدر