بزرگ‌ترین «مارمولک» جهان کجا و چگونه زندگی می‌کند؟
گکوی غول‌پیکر کالدونی جدید که به طور رایج «لیچی» نامیده می‌شود، بزرگ‌ترین مارمولک زنده جهان است. این خزندگان شگفت‌انگیز تنها در جزایر کالدونیای جدید یافت می‌شوند و به دلیل اندازه‌ی چشمگیر، تنوع رنگی و رفتارهای جالب‌شان شناخته شده‌اند.
فرادید| مارمولک غول‌پیکر کالدونی جدید می‌تواند تا ۳۵ سانتی‌متر رشد کند و وزنی بین ۲۳۰ تا ۴۰۰ گرم داشته باشد. این رشد فوق‌العاده نمونه‌ای از پدیده‌ی «غول‌پیکری جزیره‌ای» است؛ حالتی که در آن گونه‌هایی که در جزیره‌ها منزوی می‌شوند، به دلیل شکارچیان کمتر و رقابت محدود، به اندازه‌های بزرگ‌تر تکامل می‌یابند.
به گزارش فرادید، ویژگی‌های منحصر به‌فرد لیچی‌ها موجب شده آن‌ها میان خزندگان جهان برجسته باشند. آن‌ها خصوصیات عادی مارمولک‌ها مانند قدرت بالاروی، فعالیت شبانه، داشتن انگشتان چسبنده، توانایی باززایی دم، صداهای متنوع، استتار، رژیم غذایی حشره‌خواری و چابکی زیاد را در سطح چشمگیرتر دارند.
ویژگی‌های برجسته مارمولک غول‌پیکر کالدونی
- اندازه و ساختار بدن: با وجود طول زیاد، بدنی تنومند با سرهای بزرگ و دم‌های کوتاه دارند. پوست شل و آویزان آن‌ها محافظی در برابر سطوح زبر طبیعت است.
- تنوع رنگی: پوست آن‌ها می‌تواند به رنگ‌های قهوه‌ای، سبز، نارنجی، صورتی، سفید، خاکستری، زرد و حتی ترکیبی تغییر کند. سلول‌های رنگدانه‌ای ویژه به نام کروماتوفورها امکان تغییر رنگ بسته به نور خورشید و شرایط محیطی را فراهم می‌کنند.
- قدرت بالاروی: انگشتان چسبنده‌ی آن‌ها همچون چسب طبیعی عمل کرده و به شاخه‌ها می‌چسبند، در حالی که چنگال‌های قوی تعادل بیشتری ایجاد می‌کند.
زیستگاه
گکوی غول‌پیکر کالدونی به طور کامل بومی کالدونیای جدید است و در جای دیگری از دنیا یافت نمی‌شود.
زیستگاه اصلی آن شامل:
- جزیره‌ی اصلی (Grande Terre): به‌ویژه بخش‌های جنوبی و شرقی
- جزایر کوچک اطراف: چندین جزیره کوچک مجاور نیز میزبان این گکوها هستند
- چتر درختانِ جنگل‌های بارانی: آن‌ها بیشتر روی بلند با پوشش متراکم زندگی می‌کنند و روزها در شکاف‌ها و حفره‌ها پناه می‌گیرند.
رژیم غذایی
لیچی‌ها شب‌ها فعال هستند و در تاریکی به شکار و تغذیه می‌پردازند …
- میوه‌ها و شهد: پاپایا، انبه و انجیر منبع قند طبیعی، ویتامین و آب هستند. شهد گل‌ها نیز کربوهیدرات موردنیاز آن‌ها را تأمین می‌کند.
- حشرات و عنکبوت‌ها: جیرجیرک‌ها، سوسک‌ها و عنکبوت‌ها پروتئین و انرژی لازم را فراهم می‌کنند.
- مهره‌داران کوچک: گاهی بچه‌موش‌ها یا مارمولک‌های کوچک را هم شکار می‌کنند.
- در اسارت: از رژیم‌های آماده مخصوص گکوهای بزرگ استفاده می‌شود که ترکیب متعادلی از ویتامین، مواد معدنی و پروتئین دارند.
شکارچیان و تهدیدها
- شکارچیان غیربومی: سگ‌ها، گربه‌ها، موش‌ها و خوک‌ها تهدید جدی برای تخم‌ها و حتی بالغ‌ها هستند.
- تخریب زیستگاه: جنگل‌زدایی و ساخت‌وسازهای انسانی زیستگاه آن‌ها را محدود کرده است.
- تجارت غیرقانونی حیوانات خانگی: ارزش بالای آن‌ها در بازار حیوانات کمیاب، تهدیدی جدی محسوب می‌شود.
مکانیسم‌های دفاعی
- استتار: تغییر رنگ برای هماهنگی با محیط
- رها کردن دم: زمان خطر دم‌شان را جدا کرده و توجه شکارچی را منحرف می‌کنند.
- صداهای هشدار: شامل هیس‌کردن، خرخر و جیرجیر برای ترساندن مهاجم
رفتار و صداها
به دلیل صداهای عجیب و ترسناک‌شان، محلی‌ها آن‌ها را «شیطان درختان» می‌نامند. صدای آن‌ها شامل هیس‌کردن و خرخر و جیرجیر برای تعامل اجتماعی یا نمایش قلمرو می‌شود.
تولیدمثل
- هر بار دو تخم می‌گذارند
- تا ۱۰ بار در سال تخم‌گذاری می‌کنند
- دوره‌ی جوجه‌کشی بین ۴۵ تا ۱۵۰ روز بسته به دما طول می‌کشد
- طول عمر در اسارت تا ۲۰ سال می‌رسد
وضعیت حفاظتی
اگرچه زیستگاه ایزوله‌ی آن‌ها برخی شکارچیان را دور نگه داشته، اما همچنان در خطر هستند، به دلیل…
- تخریب زیستگاه به دلیل قطع درختان و شهرسازی
- شکار توسط گونه‌های مهاجم
- جمع‌آوری غیرقانونی برای بازار حیوانات کمیاب
- تلاش‌های حفاظتی شامل حفظ زیستگاه، ایجاد قوانین حمایتی و پرورش در اسارت می‌شود.
مترجم: زهرا ذوالقدر
