سیامک شایقی، کارگردان سینما ؛ زندگی و زمانه خالق "مادرم گیسو"

فرادید | سیامک شایقی کارگردان سینما پس از تحمل سه سال بیماری سرطان روز چهارشنبه ۲۷ فروردین ماه در سن ۶۵ سالگی درگذشت. او از چهار روز قبل به دلیل گسترده‌تر شدن عوارض بیماری به کما رفته بود.

به گزارش فرادید، پیش از این، سام شایقی فرزند این فیلمساز گفته بود که "پدرم از سه سال قبل دچار بیماری سرطان شدند و با وجود اینکه هم خودشان و هم اعضای خانواده امیدوار بودیم مسیر بهبودی طی شود، اما متاسفانه این طور نشد و تمام درمان‌هایی که در این سه سال انجام شد به اینجا رسید که سرطان تمام بدنشان را گرفته و از روز شنبه (۲۳ فروردین) در کما هستند. طبق گفته پزشکان از یک ماه پیش که سلول‌های سرطانی به مغز رسید امید بهبودی کمتر بود و در این هفته اوضاع وخیم‌تر هم شد. "

سال گذشته خبر‌هایی از ساخت یک مستند از او به نام «خانه دوست اینجاست» درباره خانه سینما و با حضور فاطمه معتمدآریا و همسرش منتشر شده بود.

سیامک شایقی با فیلم‌های «جهیزیه برای رباب»، «ستاره و الماس»، «رنو تهران ۳۹»، «راه و بیراه»، «درکمال خونسردی»، «مادرم گیسو»، «باغ فردوس پنج بعدازظهر» و... جایگاه ماندگاری در سینمای ایران به دست آورد.

آثار خاطره انگیزی همچون «خواب زمستانی»، «ماه در جنگل»، «ابر‌های ارغوانی»، و «شراره» از دیگر فیلم‌های این کارگردان هستند.

شاید یکی از مهم‌ترین بخش‌های بیوگرافی سیامک شایقی فعالیت در سریال سیاه، سفید، خاکستری بوده است. سیامک شایقی سال ۱۳۷۶ سریال سیاه، سفید، خاکستری را کارگردانی کرد که توانست خود را میان اهالی فضای تلویزیون مطرح کند. از سیامک شایقی نقل قول شده است که برای کارگردانی در سریال سیاه، سفید، خاکستری و همکاریش با عوامل و بازیگران اعلام رضایت کرده است. سیامک شایقی توانست با فعالیت در سریال سیاه، سفید، خاکستری تجربه حرفه‌ای موفقی برای خود رقم بزند و همکاری در کنار بازیگرانی نظیر مهتاج نجومی، رضا خندان، مریم سعادت و عبدالرضا فیاضی توانست سطح کاری او را متحول کند.

سیامک شایقی علاوه‌بر سریال سیاه، سفید، خاکستری، سال ۱۳۸۷ سریال نخلستان صابر را کارگردانی کرده است. سیامک شایقی این‌بار با هنرمندانی، چون شبنم مقدمی، مجید زارع‌کار، حسین افشاری و کیانوش گرامی همکاری داشت.
با اینکه سیامک شایقی را بیشتر بعنوان کارگردان می‌شناسیم، اما در حرفه‌های دیگر نیز فعال بوده است. سیامک شایقی علاوه‌بر کارگردان به‌عنوان نویسنده، تهیه کننده، تدوینگر، طراح صحنه و مجری طرح نیز در سینما و تلویزیون فعالیت داشته است.

مهم‌ترین آثار سیامک شایقی در مقام نویسنده وفیلمنامه نویس، فیلم ماه بر فراز زیر آب، فیلم ماه در جنگل، فیلم ابر‌های ارغوانی، فیلم خواب زمستانی، فیلم ارتفاع ۶/۴۵، فیلم باغ فردوس، پنج بعد از ظهر، فیلم شراره، فیلم مادرم گیسو و فیلم در کمال خونسردی است. مهم‌ترین آثار سیامک شایقی در حرفه‌ی تهیه کننده، فیلم ماه بر فراز زیر آب، فیلم ماه در جنگل، فیلم خواب زمستانی، فیلم ارتفاع ۶/۴۵، فیلم باغ فردوس، پنج بعد از ظهر، فیلم مادرم گیسو، فیلم راه و بیراه و فیلم رنو تهران ۲۹ است. مهم‌ترین آثار سیامک شایقی در حرفه‌ی تدوینگر، فیلم باغ فردوس، پنج بعد از ظهر و فیلم مادرم گیسو است. مهم‌ترین اثر سیامک شایقی در حرفه‌ی طراح صحنه، فیلم خواب زمستانی است. مهم‌ترین اثر سیامک شایقی در حرفه‌ی مجری طرح، فیلم ارتفاع ۶/۴۵ است.

سیامک شایقی سال ۱۳۶۶ برای فیلم جهیزیه برای رباب توانست در ششمین دوره جشنواره فیلم فجر در بخش سودای سیمرغ برای جایزه سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی نامزد شود.

بسیاری از هنرمندان و دوستداران این فیلمساز با انتشار یادداشت‌هایی ماندگاری حرفه‌ای و اخلاقی او در سینمای ایران را یادآور شدند. فاطمه معتمدآریا بازیگر سینما در این رابطه نوشت: "به نظر من آقای شایقی یکی از شریف‌ترین آدم‌های این سینما بود. یکی از آدم‌هایی که بسیار تشکیلاتی به سینما نگاه می‌کرد، بسیار با سواد بود و کار خود را در سینمای حرفه‌ای از روزنامه‌نگاری و تحصیلات سینمایی شروع کرد. او جزء کارگردان‌هایی بود که هر گاه با او کار می‌کردیم از منش و ارزشی که برای کارش و همکارانش قائل بود، یاد می‌گرفتیم و از کار کردن با او لذت می‌بردیم. آنقدر دقت در کارش زیاد بود که تبدیل به وسواس می‌شد و تا چیزی را به غایتِ خوبیِ آنچه در ذهن خودش بود، انجام نمی‌داد رهایت نمی‌کرد. او هم انسان شریفی بود و هم انسانی فهیم و بسیار معتقد و با درایت در مسائل صنفی. "

علیرضا داودنژاد کارگردان سینما نیز نوشت: "سیامک آدمی آرام، مهربان، اهل تامل، فکر و سلیقه بود، هم در زندگی و هم در فیلمسازی. او فیلم‌هایی مثل «جهیزیه‌ای برای رباب»، «در کمال خونسردی»، «باغ فردوس پنج بعدازظهر» و ... را ساخت که جزء فیلم‌های خوب سینمای ما هستند. حتی این اواخر یک فیلم محیط زیستی به نام «ماه در جنگل» ساخت که بسیار مسئولانه بود و، چون خودش هم تهیه‌کننده بود، بابت آن سختی زیادی کشید. "

رضا کیانیان بازیگر سینما و تئاتر نیز نوشت: " او جست‌وجوگر بود. در جست وجو‌های سینمایی‌اش آن طور که خودش دوست داشت، موفق نشد. زمان با او یار نبود که موفقیت جست و جوهایش را ببیند. "

کیانیان ادامه داد: "او دنبال یک نوع درام بود که دور از تنش‌های بیرونی باشد و تنش‌های درونی قصه را پیش ببرد. به روابط ساده بیشتر اهمیت تا روابطی که از سادگی دور هستند و بیشتر به قصه شباهت دارند. او قصه را در درون انسان‌ها جست و جو می‌کرد نه بیرون. چخوف را خیلی دوست داشت این سادگی و درونی بودن را شاید از چخوف یاد گرفته بود. زندگی شخصی خودش هم ساده بود و بدون پیچیدگی. "

او در پایان نوشت: "من در دو فیلم از او بازی کردم؛ «مادرم گیسو» و «باغ فردوس ۵ بعد از ظهر» که پر مخاطب‌ترین فیلم او بود. تماشاگران این فیلم را بیشتر از فیلم‌های دیگرش دوست داشتند، ولی منتقدان «جهیزیه برای رباب» را می‌پسندیدند. او تقریبا فیلم‌های خودش را تکرار نکرد. همچنان با اینکه می‌دانست «باغ فردوس» چقدر مخاطب جذب کرد، دوست نداشت آن را تکرار کند. سال‌ها با سرطان جنگید و بالاخره در اوج کرونا از سرطان جان سپرد، پرواز کرد. روحش شاد باشد و خداوند به خانواده او صبر و تندرستی ببخشد. "