کرونا ویروس؛ موج دومِ ویروس یعنی چه و چقدر بدتر از موجِ اول خواهد بود؟

برخی از کشورها هر افزایشی را موجِ دوم مینامند؛ اما اغلب آنچه موجِ دوم نامیده میشود، موجِ اولی است که ناهمواری دارد. زمانی میتوانیم شروعِ موجِ دوم را اعلام کنیم که تعدادِ مبتلایان به طرزِ چشمگیری افزایش یابد. برخی دانشمندان استدلال میکنند که ایران ممکن است در آستانه رسیدن به شاخصهایی باشد که موجِ دومِ کرونا را تعریف میکنند. اگر موج دوم از موجِ اول مرگبارتر باشد یعنی این وسط اشتباهاتی رخ داده است.
کد خبر :
۸۱۶۵۰
بازدید :
۲۹۶۰۸

فرادید | ویروسِ کرونا با نابودی فاصله زیادی دارد. بعضی کشورها همچنان مشغولِ کنترلِ همهگیریها هستند؛ و کشورهایی که هماکنون ویروس را تحتِ کنترل درآوردهاند نگرانِ «موجِ دومِ» شیوعِ آن هستند.
موجِ دومِ بیمارِ آنفولانزای اسپانیایی که یک قرن پیش رخ داد بسیار مرگبارتر از موج اول آن بود. آیا این به این معنی است که موجِ دومِ کرونا نیز لاجرم رخ خواهد داد؟ و اگر چنین است موج دوم چقدر بدتر خواهد بود؟ و قبل از همه این موارد اصلا موجِ دوم یه چه معنایی است؟
موجِ دومِ همهگیری را میتوان به موجِ دریا تشبیه کرد. یعنی تعدادِ مبتلایان ابتدا افزایش و سپس کاهش پیدا میکند. هر چرخهای که به این شکل رخ میدهد یک «موجِ» ویروسِ کرونا نامیده میشود.
بله هیچ تعریفِ رسمیای وجود ندارد. دکتر مایک تیلدِسلی، از دانشگاهِ واریک، به بیبیسیورلد، میگوید: «هیچ تعریفِ خاصِ علمیای در این زمینه وجود ندارد، شما میتوانید موج را به شکلی قراردادی تعریف کنید.»
بیشتر بخوانید:
برخی از کشورها هر افزایشی را موجِ دوم مینامند؛ اما اغلب آنچه موجِ دوم نامیده میشود، موجِ اولی است که ناهمواری دارد. چنین چیزی هماکنون در برخی از ایالتهای آمریکا در حالِ وقوع است. زمانی میتوانیم با قطعیت بگوییم موجِ اول پایان یافته که ویروس تحتِ کنترل درآمده و تعدادِ مبتلایان به طرزِ چشمگیری کاهش پیدا کرده باشد.
زمانی میتوانیم شروعِ موجِ دوم را اعلام کنیم که تعدادِ مبتلایان به طرزِ چشمگیری افزایش یابد. نیوزیلند که بعد از ۲۴ روز که هیچ موردی از ابتلا به ویروس در آن گزارش نشده بود، چند موردِ جدید ابتلا را گزارش کرده و پکن که بعد از ۵۰ روز پاک بودن از ویروس دوباره چند مورد ابتلای مجدد در آن گزارش شده است، هنوز هیچکدام شاهدِ موجِ دوم نیستند. اما برخی دانشمندان استدلال میکنند که ایران ممکن است در آستانه رسیدن به شاخصهایی باشد که موجِ دومِ کرونا را تعریف میکنند.
تیدلسی میگوید امکانِ رویدادنِ موجِ دوم برای هر کشوری وجود دارد؛ و موضوع این است که میزانِ مرگباری و عفونی بودنِ ویروس در قیاس با روزهای آغازِ شیوع کمتر نشده است. «در بریتانیا فقط ۵درصد از جمعیت ویروس را گرفتهاند و هیچ تضمینی نیست که همه آنها در مقابلِ ویروس مصونیت پیدا کرده باشند.»
دکتر آدام کوچارسکی، از مدرسه بهداشت و پزشکی مناطقِ گرمسیری، میگوید: «شواهد نشان میدهد که برداشتنِ محدودیتها بسیار خطرناک است و وضعیت را به روزهای اولِ شیوعِ ویروس برمیگرداند.»
چه چیزی به شروعِ موجِ دوم دامن میزند؟
برداشتنِ محدودیتهای قرنطینه به شکلی افراطی. محدودیتهای قرنطینهای مزاحمتِ زیادی را برای مردمِ سراسر جهان ایجاد کرده است. قرنطینه شغلهای زیادی را از بین برده، بر سلامتِ مردم اثر گذاشته و باعث شده کودکان نتوانند در مدرسه حضور پیدا کنند، اما این محدودیتها ویروس را هم کنترل کرده است.
کوچارسکی میگوید: «معما این است که چطور میتوان ویروس را با حداقلِ اختلالاتِ روزمره کنترل کرد.»
هیچکسی هنوز ۱۰۰درصد مطمئن نیست که تا کجا میتوان محدودیتها را برداشت. برای همین کشورها مرحلهبهمرحله محدودیتها را لغو میکنند.
«برخی از کشورهای همسایه انگلستان محدودیتها را تا حدِ افراطی برداشتهاند که کنترلِ ویروس را سخت میکند. برای مثال در آلمان ۶۵۰نفر در اثرِ شیوعِ ویروس در یک کشتارگاه آزمایشِ کرونایشان مثبت شده است.»
اگر خوشهها -تمرکز عفونت در یک مکان -- به سرعت شناسایی شوند، محدودیتهای محلی اعمال شود و گسترش ویروس کنترل شود، مشکلِ بزرگی رخ نخواهد داد. درغیراینصورت، موجِ دوم به ناچار رخ خواهد داد.
کره جنوبی، که با افتخار اعلام کرده بود توانسته ویروس را در این کشور تحتِ کنترل درآورد، به دلیلِ چنین خوشههایی محدودیتها را مجدداً بازگردانده است.
آیا موج دوم مانند موج اول خواهد بود؟
اگر چنین باشد یعنی این وسط اشتباهی رخ داده است. متغیرِ آر - تعداد نفراتی که هر فردی به صورتِ میانگین آلوده میکند - در آغاز همهگیری ۳ بود. یعنی هر فرد بهطور میانگین میتوانست ۳نفر دیگر را آلوده کند.
این یعنی ویروس به سرعت درحالِ انتشار بود، اما رفتار ما تغییر کرده است، ما فاصلهگذاریِ اجتماعی را رعایت میکنیم و با این اوصاف متغیر آر نباید تا آناندازه بالا برود.
کوچارسکی میگوید: «حتی در کشورهایی مانند برزیل و هند که هنوز ویروسِ کرونا تحتِ کنترل درنیامده است، متغیر آر عدد ۳ نیست.» بنابراین به نظر میرسد حتی با شیوعِ مجددِ ویروس سرعتِ انتشارِ آن به نسبت کندتر از روزهای آغازِ شیوع آن باشد.
بااینوجود، نظریهها حاکی از آن است که موجِ دوم تلفاتِ بیشتری از موجِ اول خواهد داشت، زیرا هنوز تعدادِ زیادی از مردم در معرضِ آلودگی هستند.
تیلدسی میگوید: «اگر آمار دوباره بالا برود، چاره اعمالِ قرنطینه مجدد برای سرکوبِ موجِ دوم است.»
چه زمانی موجِ دوم رخ میدهد؟ آیا زمستان آن را بدتر میکند؟
کوچارسکی میگوید با برداشتنِ محدودیتها شاهدِ افزایشِ تعدادِ مبتلایان در محلات مختلف خواهیم بود. اما این به این معنی نیست که موجِ دوم آغاز شده است.
دکتر تیلدسی میگوید: «برداشتنِ چشمگیر محدودیتها ممکن است باعثِ شکلگیریِ موجِ دوم ویروس در اواخر ماهِ آگوست یا سپتامبر در انگلستان شود.»
زمستان زمانِ حیاتیای است، زیرا در آن زمان ویروسهای کرونای دیگر نیز شیوع پیدا میکند. پروفسور جوناتان بال، ویروسشناس از دانشگاهِ ناتینگهام، میگوید: «بهار بیشک در کنترلِ ویروس نقش مهمی داشته است. موجِ دوم تقریباً اجتنابناپذیر است، بهخصوص که ما به ماههای زمستان نزدیک میشویم. دولتها باید اطمینان حاصل کنند که موجِ دوم آنقدر گسترده نشود که باعثِ فروپاشیِ نظام سلامت شود.»
آیا ویروس خفیفتر خواهد شد، طوریکه دیگر مسئله مهمی نباشد؟
یک استدلال علیه نظریهای که میگوید موجِ دومِ مرگبارتر است، این است که ویروسها در فرایندِ تکامل، که برای آلودهکردنِ بهترِ انسانها رخ میدهد، از شدتِ خطرناکیشان کاسته میشود.
حتی ویروسِ اچآیوی بهنظر میرسد در حالِ خفیفتر شدن باشد. این نظریه میگوید که ویروسها اگر میزبانِ خود را نکشند، گستردهتر و خفیفتر میشوند.
بال میگوید: «اما این نظریه هنوز تأیید نشده است. این نظریهای است که برخی از ویروسشناسان مطرح کردهاند.»
همچنین اگر بنا باشد چنین چیزی رخ دهد نیاز به زمانِ طولانی وجود دارد. ۶ماه از همهگیری گذشته و هنوز شواهدِ واضحی از اینکه ویروس به هر شکلی جهشیافته باشد -برای مثال شیوعِ آن آسانتر شده باشد یا از شدتِ مرگباریِ آن کاسته شده باشد-وجود ندارد.»
بال توضیح میدهد: «درحالِ حاضر اغلب افراد با علائمِ خفیف یا بیعلامت هستند، اگر با همین شرایط آنها میتوانند ویروس را منتقل کنند؛ یعنی نیازی نیست به این فکر کنیم که ویروس از این خفیفتر هم خواهد شد یا نه.»
۰