چگونه انقلاب اطلاعاتی، زندگی ما را دگرگون می‌کند؟

فرادید | دنیای امروز ما، شرکت‌های بزرگ و موفق اینترنتی و ... همه و همه از کلان داده استفاده می‌کنند. در حقیقت آن‌ها با کمک این کلان داده‌ها که به نام بیگ دیتا (Big Data) شناخته می‌شوند به راحتی می‌توانند کسب و کارشان را متحول کنند. با کمک این مثال‌ها، درک این مطلب واضح‌تر می‌شود: آیا شما هم از خودتان پرسیده‌اید شرکت‌های اینترنتی از کجا می‌دانند که ما به چه چیزی فکر می‌کنیم؟ روبات‌های فروش چطور می‌فهمند ما به چه نیاز داریم؟ چگونه داده‌ها به اطلاعات و اطلاعات به دانش تبدیل می‌شود؟

به گزارش فرادید؛ بیگ دیتا به حجم عظیمی از دیتا (اطلاعات) اطلاق می‌شود که در زمانی کوتاه و با سرعت و دقت بالایی تجزیه و تحلیل می‌شود. این اطلاعات می‌تواند ساختاریافته (اطلاعات منظم و دسته بندی شده) یا غیرساختاریافته (اطلاعات حجمی نامنظم و تصادفی) باشد. اما برخلاف چیزی که به نظر می‌رسد، این حجم اطلاعات نیست که اهمیت و اولویت دارد؛ بلکه نوع استفاده و بهره برداری از یک بخش یا تمام این اطلاعات توسط سازمان‌ها و تجارت‌ها است که مهم می‌باشد. بیگ دیتا در حقیقت عنوان و سیستمی جامع برای کسب وکار‌ها به ویژه کسب وکار‌های بزرگ است تا بتوانند از طریق اطلاعات حجیم به دست آمده از این سیستم، برای آینده کاری خود تصمیمات بهتری بگیرند.

کتاب «کلان داده» با عنوان فرعی «چگونه انقلاب اطلاعاتی زندگی ما را دگرگون می‌کند» کتابی است نوشته‌ی «برایان کلگ» که از قلم خود برای نوشتن در زمینه دانش روز و توضیح موارد پیچیده به زبان ساده و قابل فهم استفاده می‌کند.

در مبحث "کلان داده" سوالاتی پیش می‌آید نظیر اینکه آیا برگزیت به نفع کلان داده‌های سیاست است یا پایان دموکراسی است؟ چرا خطوط هواپیمایی بیش از اندازه رزرو می‌کنند؟ چگونه "کلان داده" به نتفلیکس این امکان را می‌دهد که یک برنامه‌ی پرطرفدار را روی آنتن ببرد؟ چطور سیستم سرن، ذره‌ی بوزون هیگز را شناسایی می‌کند؟ چطور پزشکان به این نتیجه می‌رسند که شراب قرمز برای سلامتی خوب است؟

حجم داده‌ای که امروزه هر کدام از ما به آن دسترسی داریم، به ما توانایی‌های ناهمسانی در پیشگویی اتفاقات، پاسخ به درخواست مصرف کنندگان و حل مسائل و مشکلات می‌دهد. اما سایه‌ی کلان داده‌ی برادر بزرگ بر همه‌ی آن‌ها سنگینی می‌کند. با وجود این که "کلان داده" می‌تواند ما را آزاد و رها ساخته و کیفیت زندگی هایمان را ارتقا ببخشد، قابلیت این را هم دارد که سیستمی طبقه بندی شده و توتالیتر نیز ایجاد کند. وقتی "کلان داده" همه جا حضور دارد، دیگر نادیده گرفتن آن غیرممکن است.

"برایان کلگ" که نویسنده‌ی علمی شناخته شده‌ای محسوب می‌شود در این کتاب، معنا، مفهوم و اثر "کلان داده" را برای مخاطب به تصویر می‌کشد.
این کتاب ۷ فصل دارد و در هر کدام از این فصول به یکی از این موارد پرداخته شده است. حجم داده‌ها و اطلاعاتی که امروزه در اختیار ما است به کمکمان می‌آید تا مسائل و مشکلات را حل کنیم، به درخواست‌های مصرف کنندگان پاسخ دهیم و یا به پیشبینی وضعیت آینده بپردازیم. اما کلان داده این قابلیت را دارد که هم کیفیت زندگی را بالا ببرد و هم سیستمی ایجاد کند که طبقه‌بندی شده و تمامیت‌خواه باشد. بهرحال نمی‌توان کلان داده را نادیده گرفت.

براین کلگ در این کتاب ما را با این مفهوم آشنا می‌کند. آن را از زوایای گوناگون بررسی می‌کند تا در نهایت تصویر واضحی از آن به دست بیاوریم.

«زمانی به عکاسی خیلی علاقه داشتم و مشتری دائمی مغازه دوربین فروشی محلی بودم که مرا به خوبی می‌شناختند و می‌دانستند مراتبا از آنجا خرید می‌کنم. مدتی بود که پولم را جمع می‌کردم. تصمیم گرفتم دل به دریا بزنم و دوربینم را عوض کنم و دوربین دیجیتال بخریم؛ از این رو، پرسیدم با حدود ۴۰۰ پوند کدام دوربین دیجیتالی تان را می‌توانم بخرم. پاسخ فروشنده‌ی آشنا ابتدا تکان دهنده بود.

گفت: «من با این پول به شما دوربین نمی‌فروشم.» می‌خواستم بپرسم مگر پول من چه عیبی دارد که ادامه داد: «یکی از بهترین سازندگان قیمت دوربین هایش را از ۶۵۰ پوند به ۴۰۰ پوند کاهش داده است؛ ولی هنوز محموله را نفرستاده اند. اگر چند روز دیگر بیایید، می‌توانم با ۴۰۰ پوند دوربین خیلی بهتری به شما بدهم. واقعا توصیه نمی‌کنم الآن چیزی بخرید.»

«مشکل بتوان از «کلان‌داده» چشم پوشید. واژه‌ها تمام مدت از گزارش‌های خبری و فیلم‌های مستند بر سر و روی ما می‌بارند. اگر چه دهه‌هاست که ما در عصر اطلاعات زندگی می‌کنیم. پس چه چیزی تغییر کرده است؟»

«به یک نمونه موفق عصر کلان‌داده نگاهی بیفکنید: نتفلیکس. شرکتی که زمانی کارش کرایه دادن دی‌وی‌دی بود از برکت کلان‌داده تغییر ماهیت داده است و این تغییر خیلی بیشتر از صرف انتقال از دی‌وی‌دی به اینترنت است. ارائه خدمات ویدیوی درخواستی ناگزیر در گرو به کار گرفتن مقادیر زیادی داده است. هر چند کرایه دادن دی‌وی‌دی هم به همین منوال بود. همه کاری که دی‌وی‌دی می‌کند ذخیره چندین گیگابایت داده روی یک لوح فشرده بصری است. در هر دو مورد با داده‌پردازی در یک مقیاس بزرگ سر و کار داریم. اما کلان‌داده معنایی به‌مراتب بیشتر از این دارد. کلان‌داده مربوط می‌شود به کاربرد تمامی طیف داده‌هایی که برای دگرگون کردن یک سرویس یا سازمان در دسترس است.»

«نتفلیکس نشان می‌دهد که چگونه شرکتی که کارش ویدیو هنگام درخواست است می‌تواند کلان‌داده را محور کار خود قرار دهد. خدماتی مانند خدمات نتفلیکس بیشتر از یک ایستگاه سخن پراکنی متعارف متضمن ارتباط دوسویه‌ای است. چنین شرکتی می‌داند چه کسی چه چیزی را در چه زمانی و در کجا تماشا می‌کند. سیستم‌های آن می‌توانند فهرست راهنمایی از معیار‌های علائق بیننده، همراه با بازخورد آنان، تهیه کنند. ما در مقام بیننده پیامد این تحلیل را در توصیه‌های نتفلیکس می‌بینیم، و این توصیه‌ها گاه عجیب به نظر می‌رسند، زیرا سیستم سعی دارد پسند و ناپسند هر آدمی را پیش‌بینی کند.»

برایان کلگ (زاده ۱۹۵۵) نویسنده علوم انگلیسی است. او نویسنده کتاب‌های علوم رایج در موضوعاتی از جمله نور، بی نهایت، درگیری کوانتومی و بازمانده از تأثیر تغییرات آب و هوا و زندگی نامه‌های راجر بیکن و ادموارد مویبریج است.

آخرین کتاب‌های برایان، Ten Billion Tomorrows و How Many Moons Does the Earth Have اکنون در دسترس است. وی طیف وسیعی از عناوین علمی دیگر، از جمله پرفروش‌ترین علوم پرواز، God Effect، قبل از انفجار بزرگ، مختصری از تاریخ بینهایت، ساخت ماشین زمان خود و دنیای تاس را نوشت.