آیا ضد افتاب لک را از بین میبرد؟

قرار گرفتن در معرض آفتاب می‌ تواند باعث تولید ملانین(رنگدانه های پوست) اضافی شود و در نتیجه لکه‌ های تیره یا همان هایپرپیگمانتاسیون روی پوست ظاهر می ‌شوند. هایپرپیگمانتاسیون یا لکه‌ های تیره ‌ی پوستی، یکی از شایع ‌ترین مشکلات پوستی است که معمولاً در اثر عواملی مانند نور خورشید، تغییرات هورمونی، التهاب ‌های پوستی و عوامل ژنتیکی به ‌وجود می‌ آید. مهم‌ ترین عامل در تشدید این لک ‌ها، اشعه‌ های مضر UVA و UVB خورشید هستند که با تحریک ملانوسیت‌ ها، تولید ملانین را افزایش می ‌دهند. پس در جواب این سوال که آیا ضد آفتاب لک را از بین میبرد میتوان گفت بله، استفاده روزانه از ضد آفتاب‌ های مناسب و دارای ترکیبات روشن‌ کننده می‌ تواند ضمن محافظت از پوست، به پیشگیری و کاهش تدریجی لک‌ های تیره کمک کند. اگر انتخاب ضد آفتاب ضد لک برایتان دشوار است بهترین کرم ضد آفتاب ضد لک خارجی کار را برایتان ساده کرده است.

انواع لکه های خورشیدی

آفتاب سوختگی: قرار گرفتن بیش‌ ازحد در معرض اشعه فرابنفش (UV) می ‌تواند منجر به آفتاب‌ سوختگی شود در موارد خفیف پوست قرمز، حساس و دردناک می ‌شود. در موارد شدید ممکن است تاول، پوسته‌ ریزی و آسیب ‌های عمیق ‌تر پوستی ایجاد شود. آفتاب ‌سوختگی در دوران کودکی، خطر ابتلا به ملانوما (یکی از انواع سرطان پوست) را در آینده به‌ شکل چشمگیری افزایش می ‌دهد.

کک و مک: کک‌ و مک‌ ها لکه ‌های کوچک قهوه‌ای ‌رنگی هستند که معمولاً در نواحی در معرض نور آفتاب، مانند صورت، شانه‌ ها و ساعد ها دیده می ‌شوند. این لکه‌ ها در ماه‌ های گرم‌ تر سال، مخصوصاً تابستان، پررنگ‌ تر و بیشتر دیده می‌ شوند. عامل ژنتیک نیز در ایجاد آن‌ ها نقش دارد. برای کاهش ظاهر کک ‌و مک می‌ توان از کرم‌ های روشن ‌کننده، ضد آفتاب، یا درمان‌ هایی مانند لیزر استفاده کرد.

ملاسما: ملاسما نوعی لکه‌ تیره و یکنواخت است که اغلب روی صورت (پیشانی و گونه ‌ها) ظاهر می ‌شود. این لک ‌ها بیشتر تحت‌ تأثیر تغییرات هورمونی مانند بارداری، مصرف قرص ‌های ضد بارداری یا اختلالات هورمونی ایجاد یا تشدید می ‌شوند. نور خورشید مهم ‌ترین عامل تحریک و تشدید ملاسما است. درمان ملاسما شامل استفاده از کرم ‌های روشن‌ کننده پوست، لایه‌ برداری شیمیایی و میکرودرم ابریژن می‌ شود.

لکه های تیره (Hyperpigmentation) چیست و چه عواملی باعث ایجاد آن می‌ شوند؟

رنگ پوست انسان به دلیل وجود ماده‌ ای به نام ملانین است زمانی که سلول ‌های تولید کننده ملانین (ملانوسیت‌ها) دچار آسیب یا تحریک شوند، ممکن است میزان تولید ملانین افزایش یابد. افزایش بیش ‌از‌ حد ملانین منجر به ظاهر شدن لکه‌ های تیره روی پوست می‌ شود. این لکه ‌ها می‌ توانند فقط در یک ناحیه از بدن یا در تمام بدن ایجاد شوند. هایپرپیگمانتاسیون می‌ تواند به صورت لکه ‌ها یا وصله‌ های به رنگ قهوه ‌ای، سیاه، خاکستری، قرمز یا صورتی ظاهر شود. این لکه‌ ها با نام ‌های مختلفی نیز شناخته می ‌شوند، از جمله: لکه های پیری ، لکه ‌های خورشیدی یا لکه‌ های کبدی.

علت های شایع ایجاد هایپرپیگمنتاسیون

قرار گرفتن در معرض آفتاب: باعث افزایش تولید ملانین در پوست می‌ شود که در نتیجه، لکه‌ های آفتابی ظاهر می‌ شوند.

التهاب پوستی: مانند آکنه، اگزما یا زخم می‌ توانند پس از بهبودی باعث ایجاد لکه‌های تیره پس از التهاب شوند.

ژنتیک: برخی افراد به ‌طور طبیعی مستعد ایجاد لکه ‌هایی مانند کک‌ و مک هستند که در اثر ژنتیک و تابش نور خورشید تشدید می ‌شوند.

چگونه می‌توان از هایپرپیگمانتاسیون جلوگیری کرد؟

اگرچه پیشگیری کامل از هایپرپیگمانتاسیون همیشه ممکن نیست، اما محافظت از پوست در برابر نور خورشید یکی از مؤثرترین راه‌ های کاهش خطر آن است.

• استفاده روزانه از ضد آفتاب با SPF 30 یا بیشتر با پوشش‌ دهی طیف وسیع UVA و UVB  

• اجتناب از قرار گیری بیش‌ از حد در معرض نور خورشید
• از ضد آفتاب‌ های فیزیکی حاوی تیتانیوم دی‌اکسید یا زینک اکسید استفاده کنید.

نقش اشعه های uvb و uva در ایجاد لکه های پوستی

پرتو های فرابنفش خورشید، به ‌ویژه UVA  و UVB، نقش مهمی در تغییر رنگ پوست و ایجاد هایپرپیگمانتاسیون دارند. اشعه‌های UVB عمدتاً به لایه بیرونی پوست (اپیدرم) نفوذ می‌کنند، نقش مهمی در تولید ویتامین D و تحریک ملانین دارند. این اشعه ها می‌ توانند منجر به آفتاب‌ سوختگی و آسیب به DNA  و در نهایت افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شود. اشعه‌ های UVA عمق بیشتری از پوست را هدف قرار می‌ دهند و در پیری زودرس پوست، تخریب کلاژن و ایجاد لکه ‌های تیره نقش دارند. همچنین پرتوهای  UVB، UVA  وHEVIS (نور مرئی با انرژی بالا)  می ‌توانند موجب هایپرپیگمنتاسیون (تیره شدن نواحی‌ ای از پوست) شوند.

ضدآفتاب ضد لک چیست و چگونه عمل می‌کند؟ 

ضدآفتاب‌ های ضد لک، علاوه بر محافظت از پوست در برابر اشعه ‌های مضر خورشید، با ترکیبات ویژه‌ ای فرموله شده ‌اند که به پیشگیری و کاهش لکه ‌های پوستی نیز کمک می‌کنند.

وظایف کلیدی ضد آفتاب ضد لک

• تشکیل سد محافظتی روی پوست: مانع نفوذ اشعه ‌های UVA  و UVB به لایه‌ های پوست می ‌شوند و از آسیب ‌های ناشی از نور خورشید جلوگیری می ‌کنند.
• کمک به کاهش تولید ملانین: ملانین نقش اصلی در ایجاد لک و تیرگی پوست دارد.
• کاهش التهاب و واکنش‌های پوستی: این ضد آفتاب‌ها می‌ توانند از قرمزی، سوختگی و تحریکات پوستی ناشی از نور آفتاب جلوگیری کنند.

ترکیبات موثر در ضد آفتاب برای جلوگیری از ایجاد لک

استفاده از ضد آفتاب ‌های دارای ترکیبات روشن ‌کننده، یکی از روش‌های مؤثر برای پیشگیری از ایجاد لکه‌های تیره روی پوست است. این محصولات با مهار تولید بیش ‌از حد ملانین، به یکدست شدن رنگ پوست و کاهش تیرگی ‌ها کمک می ‌کنند. در ادامه با مهم ‌ترین ترکیبات روشن ‌کننده موجود در ضد آفتاب ‌های ضد لک آشنا می ‌شویم:

آلفا آربوتین: یکی از مؤثرترین ترکیبات روشن ‌کننده پوست است. با مهار تولید ملانین، به کاهش لکه ‌های ناشی از افزایش سن، کک‌ و مک، ملاسما و تیرگی ‌های پس از التهاب یا جوش کمک می ‌کند.

عصاره ریشه شیرین بیان: تحقیقات نشان می‌ دهد ریشه شیرین ‌بیان با داشتن آنتی اکسیدان هایی مانند گلابریدین و لیکویریتین، با مهار آنزیم تیروزیناز و کم تر شدن تولید ملانین، به کاهش و محو لکه‌های تیره پوستی کمک می‌ کند.

ویتامین C: یک آنتی‌اکسیدان قوی با خاصیت روشن ‌کنندگی است. با مهار آنزیم تیروزیناز، تولید ملانین را کنترل کرده و از ایجاد لک ‌های تیره ناشی از آفتاب، التهاب یا جای جوش جلوگیری می‌ کند.

نیاسینامید: این ترکیب با جلوگیری از انتقال ملانین به لایه‌ های سطحی پوست، در کاهش تیرگی ‌ها و لک‌ های جای آکنه مؤثر است. استفاده مداوم از آن، پوست را شفاف و یکنواخت می‌ سازد.

رتینول: رتینول با افزایش سرعت بازسازی سلول ‌های پوستی، به مرور زمان باعث کم‌ رنگ شدن لکه ‌های تیره و یکدست ‌تر شدن رنگ چهره می‌ شود.

ویتامین E: از طریق خواص آنتی ‌اکسیدانی خود، می ‌تواند به محافظت از پوست در برابر آسیب‌ هایی که منجر به تغییر رنگ می ‌شوند کمک کند. ترکیب آن با ویتامین C اثر بخشی آن را بیشتر می کند.

عصاره چای سبز: با مهار تولید بیش ‌از حد ملانین، به کاهش لکه ‌های تیره و متعادل ‌سازی رنگ پوست کمک می ‌کند. همچنین خاصیت ضد التهابی آن در کاهش تحریکات پوستی مؤثر است.

اسید آزلائیک: با مهار فعالیت آنزیم تیروزیناز، از تولید ملانین جلوگیری کرده و در نتیجه به کاهش لک ‌های تیره و یکنواخت‌ سازی رنگ پوست کمک می ‌کند.

اسید گلیکولیک: اسید گلیکولیک با لایه‌ب رداری ملایم پوست، سلول ‌های مرده را حذف کرده و باعث کاهش تدریجی هایپرپیگمانتاسیون، افزایش شفافیت و درخشندگی طبیعی پوست می‌ شود.

اسید کوجیک: اثر اصلی اسید کوجیک در روشن ‌تر کردن لکه‌ های تیره‌ ای است که بر اثر آفتاب، افزایش سن یا جای زخم به‌ وجود آمده ‌اند و همین موضوع باعث می ‌شود پوست ظاهر جوان‌ تری پیدا کند.

اکسید روی: زینک اکساید با خواص ضد التهابی و التیام ‌بخش خود، التهاب و آسیب‌ های پوستی را کاهش می‌ دهد و با تسریع روند ترمیم طبیعی پوست، به کمرنگ شدن تدریجی لکه‌ های تیره کمک می ‌کند.

رزورسینول(Resorcinol): با مهار تولید ملانین، به کاهش لک‌ های تیره و هایپرپیگمنتاسیون کمک می‌ کند  و رنگ پوست را یکنواخت می‌ سازد. علاوه بر این، رزورسینول دارای خواص آنتی‌ اکسیدانی و ضد التهابی نیز می ‌باشد.

نتیجه گیری

با توجه به نقش اساسی اشعه‌ های UVA و UVB در تحریک تولید ملانین و ایجاد لک‌ های پوستی، استفاده روزانه از ضدآفتاب نه تنها یک اقدام پیشگیرانه است، بلکه می تواند به کاهش تدریجی تیرگی‌ ها نیز کمک کند. انتخاب یک ضد آفتاب ضد لک با ترکیبات مؤثری مانند ویتامین  C، آلفا آربوتین، نیاسینامید، اسید کوجیک و زینک اکسید می ‌تواند تاثیر چشمگیری در کاهش لک ‌ها و جلوگیری از تشکیل لکه‌ های جدید داشته باشد.