کشف گونه جدید مارمولک در هرمزگان

محققان ایرانی موسسه خزنده‌شناسان پارس و دانشگاه کردستان جنس جدیدی از مارمولک‌ها را برای اولین بار در بخش جنوبی زاگرس شناسایی کرده‌اند.

این جنس نادر گکوی پارسی (Parsigecko) نامیده شده و اولین جنس از زیرشاخه مهره داران است که محققان ایرانی بطور تقریبا مستقل آن را توصیف کرده‌اند.

این گونه مارمولک در منطقه حفاظت شده هماگ که مرتفع ترین کوهستان استان هرمزگان است، کشف و توصیف شد. گکوی پارسی تنها جنس بوم‌زاد (اندمیک) از بین تمام ۲۵۰ گونه خزندگان در ایران محسوب می شود و تنها دارای یک گونه است.

باربد صفایی، محقق این پروژه می‌گوید: "این کشف کاملا اتفاقی صورت گرفت و ما در همان لحظات اول مشاهده این مارمولک می‌دانستیم که جنس جدیدی از مارمولک را دیده‌ایم."

"ما در واقع برای ارزیابی زیستگاه و پایش به این منطقه رفته بودیم که بعد از سی و پنج روز زندگی در آنجا این گونه را مشاهده کردیم."

محل زندگی گکوی پارسی در استان هرمزگان
موسسه خزنده‌شناسان پارس از سال ۸۷ در حال گردآوری اطلس خزندگان ایران بوده است و به همین منظور مناطق زیادی را در ایران بررسی کرده‌اند؛ از جمله بخش‌های وسیعی از زاگرس مرکزی و فلات مرکزی ایران را.

آقای صفایی می‌گوید: "از ابتدا منطقه حفاظت شده هماگ که در گوشه جنوبی زاگرس قرار دارد، برای ما جالب بود بطوری که از سال ۱۳۹۰ هر ساله این منطقه را مورد مطالعه قرار دادیم و وقتی متوجه شدیم بیش از پانزده درصد از انواع خزندگان ایران را در خود جای داده، مطمئن بودیم که با گونه‌های جدیدی مواجه خواهیم شد."

باربد صفایی کارشناس ارشد تنوع زیستی، به همراه همسرش هانیه غفاری، عضو هیات علمی دانشگاه کردستان و استیون اندرسن استاد دانشگاه پاسیفیک کالیفرنیا تحقیق مشترک خود را در زوتاکسا، نشریه آرایه‌شناسان (تاکسونومیست‌ها) نیوزیلند منتشر کرده‌اند.

جنس گکوی پارسی به دلیل خصوصیات مختلف مثل نداشتن انتهای پهن انگشتان و پولک پوستی، بسیار متفاوت از سایر جنس‌های خاورمیانه‌ای تشخیص داده‌ شده است.

گکوی پارسی زمین‌زی است و در بخشی محصور در جنگل‌های استپی کوه‌های زاگرس، میان درخت‌های پسته وحشی و درختچه‌‌های بادام کوهی زندگی می‌کند.

این محققان نام استاد هوشنگ ضیایی، بوم‌شناس و نویسنده کتاب پستانداران ایران را به پاسداشت یک عمر تلاش در حفاظت از حیات وحش ایران بر روی این گونه قرار داده‌اند و به این ترتیب این مارمولک گکوی پارسی ضیایی (Parsigecko ziaiei) خوانده می‌شود.

باربد صفایی معتقد است که این مارمولک نیز مانند یوز ایرانی به زودی به لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از حیات وحش اضافه خواهد شد اما "شاید به دلیل محدوده بسیار کوچک حضور گونه، از همین ابتدا وضعیت آن در آستانه انقراض در نظر گرفته شود."

در پانزده سال اخیر تعداد ۳۵ گونه از خزندگان در ایران توسط پژوهشگران ایرانی کشف شده است، اما این جنس جدید اولین و تنها جنس معرفی شده در بین تمام مهره داران ایران است که محققان ایرانی موفق به کشف و توصیف آن شده‌اند.