مکان‌های دیدنی و گردشگری یزد

فرادید | تعطیلات نوروز فرصت خوبی است برای سفر رفتن و دیدن جاذبه‌های داخلی کشور خودمان. برخی فکر می‌کنند در ایران جای دیدنی برای تفریح نیست و حتماً باید در تعطیلات به سفرهای خارجی رفت. غافل از اینکه ایران پر از جاذبه گردشی و تاریخی برای رفتن، دیدن و لذت بردن از تعطیلات است.

به گزارش فرادید ؛ هر ساله تعداد زیادی گردشگر خارجی به ایران می‌آیند و مستقیم به شهرهای پر جاذبه و تاریخی می‌روند. زمانی که آن‌ها را در حال گشت زدن در میان آثار تاریخی خود می‌بینیم تازه پی می‌بریم که چه قدمت و ارزشی پشت هر یک از این بناها نهفته و ما بی تفاوت از کنارشان می‌گذریم.

هنوز هم دیر نشده می‌توانید تصمیم بگیرید و از امسال شروع کنید به ایران‌گردی. برای اولین سفر خود می‌توانید شهر یزد را انتخاب کنید. شهری که جاذبه‌های تاریخی و گردشی آن شما را به سوی خود می‌خواند.

یزد شهر بزرگی است و به دلیل معماری تاریخی ارزشمند و بافت سنتی دست نخورده‌اش در ۱۸ تیرماه سال ۱۳۹۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

حالا باهم سری می‌زنیم به این شهر تا بینیم چه دیدنی‌هایی دارد که توانسته شایسته ثبت جهانی باشد.

قدمت یزد
شهرستان یزد در دره‌ای وسیع و خشک و محصور بین رشته کوه‌های شیرکوه و خرانق قـرار گـرفته اسـت. این شهر به «دارالعباده» ، «شهر بادگیرها» و «شهر دوچرخه‌ها» معروف است. شعار معروف آن: «دیار قنات و قنوت و قناعت». شهر یزد یکی از کم بارش ترین شهرهای کشور است و میزان بارش باران به‌طور متوسط سالیانه تنها ۶۱/۲ میلی‌متر است.

برخی از جغرافی‌نگاران، تاریخ ساخت یزد را به یزدگرد اول، ساسانی نسبت می‌دهند. مردم یزد به زبان پارسی رایج با لهجه شیرین یزدی سخن می‌گویند و بسیاری از واژه‌ها و ترکیبات پارسی را در گویش خود حفظ کرده‌اند. معتقدان به آیین زرتشتی در میان خود به زبان بهدینی (گَورونی یا دری زرتشتی ) سخن می‌گویند.

بیشتر مردم یزد مسلمان و شیعهٔ دوازده‌امامی هستند ولی گروه بزرگی از زرتشتیان ایران نیز در یزد ساکنند. به همین دلیل یکی از بزرگ‌ترین معابد زرتشتیان به نام پیر چک‌چک در چند کیلومتری یزد واقع شده است.

استان یزد را در ایران به عنوان استان مذهبی می‌شناسند که دلیل آن توجه مردم این دیار به مذهب و تلاش آن‌ها برای حفظ و پاسداشت مراسم دینی است. به همین دلیل هر ساله در ماه محرم مراسم گوناگون مذهبی به‌ویژه مراسم نخل برداری اجرا می‌شود. (نخل نوعی سازهٔ چوبی است که نماد تابوت امام حسین (ع) محسوب می‌شود) اجرا می‌شود. از همین روست که در بخشی از سفرنامهٔ فرِد ریچاردز آمده است که «احساسات مذهبی مردم یزد خیلی جدی‌تر از اغلب شهرهای ایران است».

آثار دیدنی
برای دیدن یزد باید حداقل یک هفته وقت بگذارید. این شهر و اطراف آن آن‌قدر مکان‌های دیدنی و مهم دارد که با دو سه روز گشت کوتاه شهری نمی‌توان همه آن‌ها را دید. همین که وارد شهر یزد می‌شوید اگر با ماشین رفته باشید باید از دروازه قران که معروف‌ترین دروازه تاریخی ایرانی است عبور کنید. این بنا از ارزشمندترین سازه‌های اسلامی ایرانی است که با معماری خاص خود در ورودی یزد خودنمایی می‌کند و هنوز هم پابرجاست گرچه دیگر کسی زیاد از زیر این دروازه رد نمی‌شود اما هنوز در نمای ورودی شهر رخ‌نمایی می‌کند.

یزد از لحاظ هتلداری هم پیشرفت زیادی داشته، به دلیل اینکه شهری پر مسافر است تعداد زیادی هتل هم دارد و از همه جالب‌تر هتل‌های سنتی این شهر است که با بافت خشتی قدیمی و سنتی یزد ساخته شده است. طوری که با اقامت در یکی از هتل‌های سنتی، زندگی در میان تاریخ را می‌شود لمس کرد.

روستاهای یزد
اگر بخواهید به اطراف یزد بروید و ببینید در دل روستاهای آنجا چه می‌گذرد یکی از نزدیک‌ترین و زیباترین روستاها طزرجان است که به نام ده بالا و ده پایین هم معروف است. این روستا مساحت زیادی ندارد و انتهای آن به شیرکوه می‌رسد و نمادی از طراوت و آب و زندگی در دل کویر است.این روستا در تابستان و بهار پر از درخت و شکوفه و گل است ،چیزی که در دل کویر به سختی پیدا می‌شود.

«ده بالا» معروف‌ترین و خوش آب وهواترین ییلاق یزد در این منطقه است. «طزر جان» روستای ییلاقی در مجاورت روستای ده بالا است و که مسجد جامع آن از اهمیت خاصی برخوردار است. دره‌های سرسبز، بنادک سادات، باقی آبادریا، فخر آباد ثانی آباد،… از دیگر ییلاق‌های مهم این منطقه است.

روستای طزرجان مردمانی خونگرم و دیندار هستند و نخل معروف محرم در همین روستا بلند می‌شود. خانه‌های مردم همه از خشت و گل و به شیوه سنتی ساخته شده و تعداد اندکی سازه‌های شهری در میان بافت یک دست روستایی سربرآورده اند. یک شب اقامت در این روستا در دل کویر برایتان خاطره خوبی خواهد بود. به ویژه آنکه در ابتدای ورودی این ده هتلی برای اقامت مسافران احداث شده است.

در خود یزد برای تماشای آثار باستانی بهتر است برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید تا در شهر سرگردان نشوید.تعدادی از این آثار باستانی دیدنی را کوتاه برایتان معرفی می‌کنیم.

آتشکده یزد
محل نگهداری آتش مقدس زرتشتی در شهر یزد و نیایشگاه زرتشتیان ساکن در این شهر است. ورود به این نیایشگاه برای نیایش کنندگان با آدابی همراه است، از جمله پاکیزگی زنان و مردان. مردان باید برای ورود با کلاه سفید و زنان با روسری سفید و لباس رنگ روشن و بدون کفش وارد بشوند.

آتش مقدس درون مجمر بزرگی از جنس برنز است و شخصی به اسم «هیربد» مسئول روشن نگه‌داشتن این آتش است. دیدن این آتش که همیشه فروزان است از پشت دیوار شیشه‌ای ممکن است. آتشی که درون این آتشکده می‌سوزد، بیشتر از ۱۵۰۰ سال است که روشن مانده است.

باغ دولت آباد
این باغ فوق‌العاده زیبا، ۲۶۰-۲۷۰ سال پیش به دستور محمد تقی خان بافقی ساخته شده و یادگاری از دوران افشاریه و زندیه است. در اکثر اتاق‌های باغ حوضی قرار دارد و بادگیر معروف هم در یکی از همین اتاق‌ها است، این بادگیر با ارتفاع ۳۳ متری‌اش، از بلندترین بادگیرهای دنیاست و می‌تواند به خوبی کولر اطراف را خنک کند.

موزه آب
از جالب‌ترین مکان‌های دیدنی در یزد که شهری کویری است موزه آب است. در این شهر به خصوص در قدیم آب مثل یک نعمت گران‌بها ارزش داشت. این موزه در یکی از ارزشمندترین آثار معماری سنتی یزد یعنی خانه کلاهدوزها که در سمت شمالی میدان امیرچخماق یزد جای دارد ساخته شده است.

پنج طبقه بودن و گذشتن یک رشته کاریز صدها ساله از میان این خانه تاریخی، ویژگی خاص این بناست و در پشت بام این خانه چاهی وجود دارد که با چرخ چاه از آن آب می کشیدند و آب انبار خانه که در طبقه همکف است را پر می‌کنند. ساختمان این بنا ۷۲۰ مترمربع است و در سال ۱۲۶۶ به دستور حاج علی اکبر کلاهدوز که تاجر معروفی بوده ساخته شده است. در گذشته دو قنات رحیم آباد و زارچ از زیر این خانه عبور می‌کردند و هنوز هم قنات دو هزار ساله زارچ در زیر این خانه در جریان است.

میدان امیر چخماق
این مجموعه شامل تکیه امیر چخماق، مسجد میرچخماق و یک آب انبار بزرگ است.مسجد میر چخماق که در یزد به مسجد جامع نو هم معروف است در دوره تیموریان به همت امیر جلال الدین چخماق شامی حاکم یزد ساخته شده است.

دور تا دور این مداین و استخر آب آن مغازه‌های سنتی و در واقع بازار یزد است که برای خرید می‌توانید به آنجا سر بزنید و حتماً دست خالی برنمی‌گردید.

دخمه زرتشتیان
یکی از این مکان‌های مهم زرتشتیان دخمه نام دارد. یک دخمه معروف در یزد قرار دارد به اسم گلستان که قطر دهانه آن ۲۵ متر و ارتفاعش از سطح تپه ۶ متر است .دخمه محلی است که زرتشتیان امواتشان را بر اساس اصول فرهنگ و مذهبشان درون آن قرار می‌دادند. این رسم تا حدود ۴۰ سال پیش هم اجرا می‌شد.

در ساخت دخمه اصولی رعایت شده که جالب است، مثل کوبیدن ۴ میخ بزرگ، ۳۶ میخ متوسط و ۲۶۰ میخ کوچک به زمین و اینکه صد نخ پنبه‌ای رو به‌صورت یک بند درست می‌کردند و سه بار دور میخ‌های کوبیده شده می‌پیچند.این مکان هم اکنون غیرقابل استفاده است و فقط نمای بیرونی آن جنبه تاریخی و گردشگری دارد.

مسجد جامع
به شیوه یک ایوان در دل کویرساخته شده که حدود ۱۰۰ سال و در سه دوره بنا شده است. پایه‌های اصلی مسجد را ساسانیان و بنای فعلی مسجد، از لحاظ شیوه معماری متعلق به دو دوره موسوم به آذری است.بنای گنبد خانه متعلق به دوره ایلخانی و سر در رفیع مسجد متعلق به زمان شاهرخ و دوره تیموری است. این بنا از لحاظ خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشی‌کاری زیبا و منحصربه فرد، شهرت دارد و فوق العاده زیباست.

خانه تهرانی‌ها (فهادان)
این خانه را در حدود صد و پنجاه تا دویست سال پیش آقا شیخ مهدی عرب بنیان کرد. خانواده او بعدها لقب تهرانی‌ها را گرفتند و از آن زمان این خانه به خانه تهرانی‌ها شهرت یافت. بنا از یک بخش اصلی و یک بخش خدماتی تشکیل شده است. بخش اصلی آن عبارت است از حیاطی مستطیل شکل که با فضاهایی بسته با ارتفاع معادل دو طبقه محصور شده است.این خانه تاریخی زیبا جزئی از هتل موزه فهادان است.

بقعه دوازده امام
نشانه بقعه دوازده امام، یک گنبد تنها نزدیک حسینیه محله فهادان است، که از سال ۴۲۹ هجری باقی مانده و به عنوان قدیمی ترین بنای یزد شناخته می‌شود. این بقعه که قدمتش به دوران سلجوقی می‌رسد، از قدیمی‌ترین بناهای موجود در یزد است که به خاطر سبک بنا و نقش و نگار و کتیبه کوفی رنگی‌اش ارزش زیادی دارد.کتیبه رنگی روی دیوار گچی بقعه، نشان می‌دهد که گنبد به دستور دو نفر به اسم ابویعقوب اسحق و ابو مسعود بهشتی ساخته شده که بنا به روایتی از سرهنگان دستگاه حکومت علاءالدوله بودند.

آب‌انبار شش بادگیری
آب انباری است قدیمی با شش بادگیر که در محله تپه یزد قرار گرفته است. این بنا دارای دو ورودی در شمال و جنوب و مخزن است و مخزن آب انبار گنبد تخم‌مرغی شکلی دارد.این آب‌انبار ۵۵ پله دارد که بین پله‌های ۲۵ و ۲۶ آن از بالا، یک هشتی با سنگ‌فرش آجری قرار دارد و طاق آب‌انبار بعد از هشتی شروع می‌شود. طاق ضربی خشتی با نمای آجری و سقف بزرگ مخزن آب از ویژگی‌های مهم این آب‌انبار است که در سال ۱۳۷۹ هجری قمری به سعی حاجی حسین میرالله ساخته شده است .

یخچال خشتی میبد
البته این بنا کمی دورتر از یزد و در میبد واقع شده اما برای دیدن آن باید وقت گذاشت و حتماً به میبد رفت.این یخچال با قدمتی که به پیش از دوره قاجار می‌رسد یکی از معدود یخچال‌های به جای مانده در استان یزد است که از خشت و گل ساخته شده است. بخش‌های عمده این بنای باشکوه عبارت‌اند از: دیوارهای سایه‌انداز حوض یخ‌بند مخزن یخچال و گنبد.

میدان مارکار یا ساعت
قدیمی‌ترین و اولین ساعت شهری در ایران در میدانی نصب شده که به وقت الساعت معروف است. این ساعت ساخته فردی به نام ابوبکر است که در شهر یزد ساعت ساز بوده است.این ساعت در سال ۷۲۵ هجری قمری در مدرسه رکنیه، کنار مسجد جامع یزد نصب شده است. این مکان بعدها به نام میدان وقت الساعت معروف شده است.

معماری برج ساعت یزد دارای قاعده خاصی است که در بناهای یزدی به وفور دیده می‌شود. میدان ساعت دارای مجموعه‌ای است که تشکیل شده از یک میدان با پلانی مربع شکل و حسینیه، آب انبار و ساباط قدیمی است. در این میدان مراسم عزاداری و جشن برگزار می‌شود، این میدان در سال ۱۳۷۸ به ثبت آثار ملی رسیده است.جالب اینجاست که همان زمان اعلام کردند که این ساعت از نظر جغرافیایی در وسط‌ترین نقطه ایران قرار دارد.

این‌ها تنها گوشه‌ای از دیدنی‌های یزد است.در کنار همه این‌ها آثار زیبای دیگری مثل بازارهای متعدد،خانه مرتاض،غار پرویز،کنیسه ملا آقا بابا،موزه وزیری ،خانه محمودی،امامزاده سید گل سرخ و...برای دیدن وجود دارند.از طرف دیگر خوردنی‌های یزد انواع شیرینی‌های سنتی است که از جمله مهم‌ترین سوغاتی‌های این شهر است.