تقابل دو نگاه در بازار سهام

بورس تهران معاملات دیروز را در حالی به پایان رساند که سرگردانی و بلاتکلیفی در تعیین جهت بازار به‌وضوح در جریان معاملات سهام مشهود بود. در دقایق ابتدایی معاملات، قدرت نمایی خریداران به‌فروشندگان مجال جولان نداد و این موضوع سبب شد تا شاخص‌کل بورس تهران حتی بیش از ۱۰‌هزار واحد افزایش ارتفاع داشته باشد، اما رفته‌رفته و به‌تدریج فروشندگان از لاک دفاعی بیرون آمدند و این‌بار این گروه از بازیگران بازار سهام به خریداران و جریان تقاضا اجازه عرض‌اندام و خودنمایی ندادند. خبر توافق ایران و عربستان و به تبع آن کاهش قیمت دلار در بازار آزاد عامل مهم اثرگذار بر روند بازار سهام در هفته‌جاری خواهد بود.

نماگر اصلی بازار سهام در معاملات روز گذشته با افت اندک ۰۵/ ۰‌درصدی مواجه شد و کار خود را در محدوده یک‌میلیون و ۸۱۶‌هزار واحد به‌اتمام رساند. نماگر هم وزن، اما نسبت به همتای خود عملکرد بهتری داشت و با رشد ۶۶/ ۰‌درصدی همراه شد و نهایتا در سطح ۵۴۹‌هزار‌واحدی آرام گرفت. گفتنی است که نماگر هم وزن در سطوحی در حال نوسان و پیشروی است که تاکنون چنین ارقامی را تجربه نکرده‌است.

در جریان معاملات دیروز حقیقی‌ها به خارج‌کردن پول از گردونه معاملات سهام همچنان ادامه دادند و ۳۷۱‌میلیارد‌تومان دیگر از سوی این گروه از فعالان بورس تهران از بازار خارج شد. ارزش معاملات خرد سهام که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود نیز در روز گذشتنه با ثبت رقم ۵‌هزار و ۴۵۲‌میلیارد‌تومان رقم قابل‌قبولی را تجربه کرد.

ادامه واگرایی در عملکرد نماگر‌های بازار

واگرایی در عملکرد دو نماگر اصلی بازار کماکان ادامه دارد و همچنان کوچک‌تر‌های بازار نسبت به بزرگان و نماد‌های شاخص ساز در اولویت قرار دارند و تمایل پول به سمت این گروه از سهم‌ها بیشتر است. دلیل این امر نیز دلاری‌بودن صنایع بزرگ بازار است. اکثر نماد‌های شاخص ساز بازار یا در گروه‌های دلاری قرار دارند یا به‌نوعی متاثر از عملکرد این گروه از سهام هستند.

در روز‌های اخیر با توجه به افت قیمت اسکناس آمریکایی در معاملات بازار غیررسمی هیجان فروش کمابیش در معاملات این گروه از سهم‌ها مشهود است. هرچند رهاشدن شرکت‌ها از بند‌نرخ ۲۸‌هزار و ۵۰۰‌تومانی نیما خود نکته مثبتی برای این شرکت‌ها است، اما به هرحال همواره گروهی در معاملات بورس تهران سهام شرکت‌ها را به دلیل انتظارات تورمی و رشد نرخ دلار برای کوتاه مدت خریده اند و به موازات افت قیمت دلار در بازار آزاد اقدام به عرضه سهام خود در بورس تهران می‌کنند.

دلیل اقبال از صنایع کوچک‌تر بازار نیز در واقع جابه جایی پول در بین صنایع است. پول سیالی که در کلیت بورس تهران در حال گردش است، هر از گاهی اقدام به تحلیل جاماندگی قیمتی در صنایع می‌کند و اگر چشم انداز مناسبی را فراروی صنعتی خاص ببیند، راهی نماد‌های آن صنعت یا گروه می‌شود. این روز‌ها نیز پس از افزایش‌های نماد‌های شاخص‌ساز در روز‌های ابتدایی اسفند، نقدینگی سیال به سمت نماد‌های کوچک‌تر بازار متمایل شده‌است.

استقبال از نماد‌های بانکی

در جریان دادوستد‌های روز گذشته، گروه بانکی با استقبال از سوی فعالان بازار سهام روبه رو شد. اکثر نماد‌های گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری در روز شنبه معاملات پررونقی را پشت‌سر گذاشتند و رنگ سبز را مهمان دیدگان سهامداران کردند. این گروه با ارزش معاملات ۷۷۸‌میلیارد‌تومانی رتبه دوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و شاخص این صنعت نیز با جهش ۲۲/ ۵‌درصدی پس از شاخص گروه سایر معادن توانست در جایگاه دوم بیشترین رشد‌های شاخص‌های صنایع در روز قبل جای بگیرد.

صنعت بانکی یکی از گروه‌های بورس تهران است که در سال‌های اخیر به‌شدت از ناحیه تحریم‌ها آسیب‌دیده است. در روابط بین الملل، تحریم‌های اقتصادی معمولا به دو صورت تجاری و مالی است. در تحریم‌های تجاری صادرات و واردات به یک کشور با هدف تحریم محدود یا قطع می‌شود، اما در تحریم‌های مالی انجام معاملات مالی، نقل‌وانتقال پول و سرمایه‌گذاری با کشور هدف محدود یا قطع می‌شود.

همچنین دولت‌های تحریم کننده با استفاده از نفوذ خود در موسسات مالی بین‌المللی، هرگونه رابطه مالی یا مساعدت‌های فنی را ازمیان برداشته یا حتی مبادرت به مسدود‌کردن دارایی‌های کشور هدف می‌کنند. با توجه به آنکه امروزه بخش‌اعظم تجارت و سایر فعالیت‌های اقتصادی، بستگی به‌دسترسی به منابع مالی دارد، بنابراین می‌توان تحریم مالی را مهم‌ترین مخاطره در حوزه تحریم‌های اقتصادی تلقی کرد. تحریم بانکی در ردیف تحریم‌های مالی دسته‌بندی می‌شود.

مهم‌ترین هدف از تحریم بانک‌ها، ایجاد اختلال در نظام بانکی و مبادلات مالی و در نتیجه کاهش تجارت خارجی است که منجر به افزایش انواع هزینه ها، افزایش ریسک‌های بانک، ایجاد جو روانی منفی در ابعاد مختلف علیه بانک نظیر کاهش اعتماد عمومی به نظام بانکی کشور هدف و کاهش تعاملات بانکی بین‌المللی مانند اعطای تسهیلات مالی توسط سایر کشور‌ها می‌شود.

حال با توجه به اخبار مثبتی که از احتمال گشایش در روابط بین‌الملل ایران با توجه به سفر اخیر رافائل گروسی به ایران مطرح‌شده و همچنین اخبار امیدوارکننده‌ای که از برقراری روابط دیپلماتیک میان تهران و ریاض مخابره شده، امیدواری‌ها به‌دستیابی به توافق در سطح سیاست خارجی کشور مجددا احتمال زیادی را در وزن تحلیل‌های تحلیلگران به خود اختصاص داده‌است.

سناریو‌های آینده بازار

در یک ماه اخیر، فضای اقتصادی و بازار‌های داخلی کشور آبستن فعل و انفعالات مختلفی بوده‌است. از یک‌سو قیمت اسکناس آمریکایی تحت‌تاثیر دور‌شدن هرچه بیشتر از احتمال دستیابی به توافق و تقویت چشم انداز انتظارات تورمی به‌صورت افسارگسیخته در بازار غیررسمی افزایش پیدا کرد و در جریان کانال شکنی‌های متوالی تا نزدیکی‌های ابرکانال ۶۰‌هزار‌تومان نیز پیشروی داشت، این موضوع سبب شعله ور‌شدن آتش زیر‌خاکستر در بازار‌های دارایی کشور شد و قیمت سکه به بیش از ۳۰‌میلیون‌تومان رسید و افزایش قیمت‌های عجیب و غریب در سایر بازار‌ها مثل بازار خودرو و مسکن نیز به‌وضوح قابل‌ردیابی بود، اما نکته‌ای که در این اثنا وجود دارد این است که در بازار‌های مالی معمولا انتظارات نسبت به آینده تعیین‌کننده روند و جهت بازار‌ها هستند و با ظهور کوچک‌ترین نشانه‌های تغییر احتمالی وضعیت در آینده، نماگر‌های بازار‌ها نیز تغییر‌جهت می‌دهند.

اتفاقی که در روز‌های اخیر واقع شد و پس از سفر رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و گفتگو با طرف ایرانی و انتشار اخبار مثبت و امیدوارکننده از این گفتگو‌ها و پس از آن با خبر‌هایی که از پایان بن بست دیپلماتیک ایران و عربستان مخابره شد، باعث‌شده که امیدواری‌ها به بهبود شرایط و وضعیت در آینده افزایش یابد و به موازات این موضوع دلار نیز از قله تاریخی خود تقریبا ۲۵‌درصد افت قیمتی داشته است.

این روز‌ها در بازار طلا و سکه نیز شاهد کاهش قیمت‌ها و فشار فروش در این بازار نیز هستیم. قضایای فوق به نحو مطلوبی اثر انتظارات را بر شعله ور‌شدن آتش انتظارات تورمی و تب داغ خرید دارایی در بازار‌های مختلف و سپس فروکش‌کردن آن با توجه به بهبود چشم انداز و اخبار را نشان می‌دهد. اکنون بازار سهام با دو نگاه در روز‌های آتی خود روبه رو است.

از یک‌سو احتمال تحت‌فشار قرارگرفتن قیمت سهام ناشی از افت بهای دلار در بازار غیررسمی وجود دارد و از طرف دیگر همان طور که در گزارش‌های قبلی «دنیای‌اقتصاد» نیز بدان پرداختیم دستیابی به توافق در بلندمدت برای بازار سهام بیشترین عایدی را در بین بازار‌های دارایی کشور خواهد داشت. حال باید دید که نیروی کدام‌یک از این عوامل بیشتر خواهد بود.

منبع:دنیای‌اقتصاد