زیرپوست حذف یارانه ۲۵ میلیونی ایرانی؛

حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی جدی‌تر از همیشه مطرح شده است. استارت ماجرا به قانون بودجه ۱۴۰۱ برمی‌گردد، اما مجلس فقط تا خرداد ۱۴۰۴ به دولت مهلت داده برای حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی اقدام کند. 

به گزارش فرارو؛ حذف یارانه نقدی ثروتمندان با اینکه از پشتوانه قانونی برخوردار است، با چالش‌هایی زیادی رو‌به‌رو شده. تشخیص دقیق افراد حاضر در دهک‌های درآمدی فقط یکی از همین چالش‌هاست و به‌همین خاطر سازمان هدفمندی یارانه‌ها از لزوم وسع‌سنجی خانوار ایرانی صحبت می‌کند. یارانه نقدی افراد حاضر در سه دهک اول درآمدی ماهانه به رقمی معادل هفت تا هشت هزار میلیارد تومان می‌رسد و موافقان طرح، از لزوم تخصیص این رقم برای افزایش اعتبار کالابرگ خانوار‌های تحت پوشش نهاد‌های حمایتی و یا عضو سه دهک پایین درآمدی حرف می‌زنند.

حذف یارانه برای کدام بخش جامعه خواهد بود؟ 

حذف یارانه سه دهک درآمدی جزو پرتکرارترین تیتر‌های اقتصادی در اوایل زمستان ۱۴۰۳ بوده است. رسانه‌ها این روز‌ها از کنار گذاشتن دهک‌های هشتم، نهم و دهم درآمدی که اصطلاحا پردرآمدترین بخش جامعه به‌حساب می‌آیند می‌نویسند. لازم است یادآوری کنیم دهک دهم درآمدی اصلا در فهرست یارانه‌بگیران قرار ندارند و با کنار گذاشتن افراد حاضر در دهک هشتم و نهم، درواقع دو دهک درآمدی دیگر از جامعه هدف تخصیص یارانه کنار گذاشته می‌شوند. 

حذف یارانه دهک‌های هشتم و نهم روز به روز جدی‌تر می‌شود، اما اصلا مشخص نیست چه تعداد ایرانی قرار است با یارانه ۳۰۰ هزار تومانی خداحاظی کند. آنطور که پیداست، فعلا ۷۸ میلیون و تقریبا ۷۰۰ هزار ایرانیِ حاضر در دهک اول تا نهم، از یارانه نقدی برخوردار می‌شود. اگر به‌طور متوسط در هر دهک درآمدی هشت و نیم میلیون ایرانی حضور داشته باشند، آنوقت چیزی قریب ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر با احتساب افراد حاضر در دهک دهم، از فهرست یارانه‌بگیران کنار گذاشته می‌شوند. به عدد بزرگی رسیدیم، چون مرکز آمار ایران فعلا از جمعیتی نزدیک ۸۶ میلیون ایرانی خبر می‌دهد و رسما حرف از قطع یارانه ۳۰ درصد ایرانی‌ها وسط آمده است. با این حال ابهام بزرگ ماجرا در نحوه تشخیص دقیق دهک‌ها خودنمایی می‌کند.

حذف یارانه ثروتمندان با چه چالشی رو‌به‌رو است؟

دهک‌بندی ایرانی‌ها و ابهام‌های این ماجرا مخصوص امروز و دیروز نیست. خود سازمان هدفمندی یارانه‌ها مدام از یارانه‌بگیران می‌خواهد که با مراجعه به سامانه hemayat.mcls.gov.ir از جایگاه دقیقشان در دهک‌های درآمدی مطلع شوند، اما ماجرا اصلا به این راحتی‌ها نیست. تغییر تعداد افراد حاضر در خانوار، تغییر شغل و تغییر درآمد و هزار و یک فاکتور دیگر می‌تواند به‌شکل مستقیم در جابجایی دهک یک خوانوار تاثیر داشته باشد. 

حذف یارانه دهک‌های درآمدی هشت و ۹ و ۱۰ به‌معنی کنار گذاشتن تقریبا ۳۰ درصد ایرانی‌هاست

حذف یارانه دهک‌های هشت و ۹ و ۱۰، در روز‌های اخیر با واکنش‌ها و تحلیل‌های زیادی از سوی کارشناسان اقتصادی رو‌به‌رو شده و اتفاقا تشخیص دقیق افراد حاضر در دهک‌های درآمدی در صحبت‌های آنها وجود دارد. یکی از کارشناسان اقتصادی نوشته، به خاطر اینکه حسابرسی شفافی در ماجرا وجود ندارد، بخشی از آمار این حوزه قابل اتکا نیست. 

سرپرست سازمان هدفمندی یارانه‌ها اخیرا با اشاره به این موضوع گفته وزارت تعاون در حال کار کردن روی داده‌های جدید است و دست‌آخر پس از وسع‌سنجی در سال آینده، حذف یارانه دهک‌های ثروتمند حتمی است. 

حذف یارانه؛ قانون چه می‌گوید؟

حذف یارانه افراد حاضر در دهک‌های هشت و ۹ و ۱۰، پشتوانه قانونی دارد. حذف یارانه سه دهک پردرآمد اولین‌بار در قانون بودجه ۱۴۰۱ خودنمایی کرد و حالا مجلس دولت را در قانون بودجه ۱۴۰۴ موظف کرده تا سراغ حذف یارانه پردرآمد‌ها برود. 

ملاک‌های حذف یارانه آبان ۱۴۰۳ آپدیت شد. هیئت وزیران تصویب کردند ایرانیان مقیم خارج تحت هیچ شرایطی مشمول دریافت یارانه نمی‌شوند. از طرفی خانواری که در یک سال بیش از پنج سفر به خارج از ایران دارد، از فهرست یارانه‌بگیران کنار گذاشته می‌شود. خانواری که دارای ملکی با قیمتی بیش از ۳۵ میلیارد تومان است، نباید یارانه دریافت کند. اگر خانواده‌ای خودرویی با ارزش بالای سه میلیارد تومان داشته باشد، از فهرست یارانه‌بگیران حذف می‌شود. درآمد خانوار ایرانی و حتی میزان خرید ماهانه آنها از طریق حساب‌های غیرتجاری می‌تواند فاکتور‌های دیگری از حیث حذف یارانه تلقی شود.

حذف یارانه ثروتمندان چه تاثیری دارد؟

مبلغ یارانه ثروتمندان ماهانه به رقمی نزدیک هفت تا هشت هزار میلیارد تومان می‌رسد. از روز خداحافظی با یارانه ۴۵ هزار تومانی، افراد حاضر در دهک‌های اول و دوم و سوم ماهانه ۴۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می‌کردند، اما این رقم برای دهک‌های چهار تا ۹ برابر ۳۰۰ هزار تومان تعیین شد. 
یارانه ۳۰۰ هزار تومانی دهک‌های هشت و ۹ و ۱۰، با فرض حضور ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار ایرانی، ارزشی معادل هفت هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان در ماه دارد. هر چند که دهک دهمی‌ها اصلا یارانه‌ای دریافت نمی‌کنند.

حذف یارانه ثروتمندان به این ترتیب می‌تواند فرصتی برای بخش‌های دیگر فراهم کند. خود نماینده‌های مجلس اواخر آذر امسال برای این اتفاق هم تصمیم‌گیری کردند. دولت مکلف شده با حذف یارانه سه دهک پردرآمد کشور، برای افزایش اعتبار کالابرگ خانوار تحت‌پوشش نهاد‌های حمایتی و یا عضو سه دهک پایین درآمدی اقدام و تکلیف همه‌چیز را تا قبل خرداد ۱۴۰۴ نهایی کند.