ماکارونی، گوشت، قند، برنج و پیاز؛ چقدر گران می‌شوند؟
هزینه واردات کالا به کشور ۴ برابر صادرات شده است. قیمت متوسط کالای وارداتی به عدد یک هزار و ۱۱۰ دلار رسیده که در قیاس با سال‌های گذشته رکورد به حساب می آید. این هزینه‌ها بخشی مربوط به نقل وانتقال مالی و هزینه‌های مربوط به آن می شود.
کد خبر :
۶۹۸۵۶
بازدید :
۹۴۱۲
دوره تازه حواشی سیاسی کشور هم‌زمان با آغاز فصل جدید اقتصادی نیز شده است. تحولات چند روز گذشته و سیر نزولی ارزش ریال طی یک سال سپری‌شده، نگرانی‌های بسیاری را در میان طبقه متوسط با درآمد‌های معین ایجاد کرده است. در این گزارش تلاش شده تا شرایط آینده حاکم بر بازار‌های مالی و روند قیمت‌گذاری کالا‌ها بررسی و تحلیل شود.
آینده دلار چه می‌شود؟
صرافی‌های تهران از روندی که صرافی ایران برای آن‌ها تعیین کرده پیروی نمی‌کنند. بیش از ۶۵۰ صرافی در سراسر کشور فعال هستند و نبض بازار دلار را در دست دارند. کاهش میزان معاملات و انتظار برای تعیین قیمت آینده، زمینه‌ساز گرانی نسبی شده است. ذخایر ارزی کشور بیش از ۱۳۰ میلیارد دلار تخمین زده شده که با توجه به محدودیت‌های بانکی امکان انتقال آن‌ها به ایران وجود ندارد. چین و ژاپن هم اعلام کرده‌اند که دیگر قصد خرید نفت از ایران را ندارند.
آینده دلار چه می‌شود؟
صرافی‌های تهران از روندی که صرافی ایران برای آن‌ها تعیین کرده پیروی نمی‌کنند. بیش از ۶۵۰ صرافی در سراسر کشور فعال هستند و نبض بازار دلار را در دست دارند. کاهش میزان معاملات و انتظار برای تعیین قیمت آینده، زمینه‌ساز گرانی نسبی شده است. ذخایر ارزی کشور بیش از ۱۳۰ میلیارد دلار تخمین زده شده که با توجه به محدودیت‌های بانکی امکان انتقال آن‌ها به ایران وجود ندارد. چین و ژاپن هم اعلام کرده‌اند که دیگر قصد خرید نفت از ایران را ندارند.
براین اساس حتی با وجود تراز تجاری مثبت طی دوماهه گذشته، باز هم بازار ارز با مشکل تأمین دلار کاغذی مواجه خواهد بود. بخش مهمی از دلار‌های حاصل از صادرات کالا هم در حاشیه بازار و به قیمت روز فروخته می‌شود. بر این اساس احتمال رشد دوباره قیمت دلار وجود دارد. برخی محافل نسبتاً بدبین اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند قیمت‌ها تا مرز رکوردشکنی ۲۰ هزارتومانی رشد پیدا کند. درصورتی‌که قیمت دلار افزایش پیدا کند، باز هم بهای تمام‌شده کالا‌ها روند صعودی به خود می‌گیرند. طی روز‌های آینده و هم‌زمان با تشدید تحریم‌ها پیش‌بینی می‌شود برخی اتفاقات رخ دهد.
افزایش هزینه واردات چقدراست؟
هزینه واردات کالا به کشور ۴ برابر صادرات شده است. قیمت متوسط کالای وارداتی به عدد یک هزار و ۱۱۰ دلار رسیده که در قیاس با سال‌های گذشته رکورد به‌حساب می‌آید. این هزینه‌ها بخشی مربوط به نقل‌وانتقال مالی و هزینه‌های مربوط به آن می‌شود. به‌طور خاص طی چند ماه گذشته شرکت‌هایی تأسیس شده‌اند که با ایجاد ارتباطات گسترده میان شبکه صرافی‌های برون‌مرزی، نیاز‌های کارخانه‌های صنعتی را برآورده می‌کنند. به‌این‌ترتیب کارخانه‌ای که به ماده اولیه نیاز دارد، واردات را به این شرکت‌ها می‌سپارد و آن‌ها کالای موردنظر را وارد کرده و هزینه‌های جانبی را به قیمت آن اضافه می‌کنند. این روش هرچند فرآیند تأمین کالا را آسان می‌کند، ولی قیمت تمام‌شده را بالا می‌برد.
دارایی‌ها آب می‌شود؟
گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد پایه پولی رشد ۲۱ درصدی را تجربه کرده و به عدد ۲۴۱ هزار میلیارد تومان رسیده است.
عامل اصلی و مؤثر این رشد افزایش ۴۲ درصدی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است. سهم پول از کل نقدینگی کشور به ۱۴،۲ درصد رسیده که این عدد به‌طور متوسط سالیانه ۲ درصد رشد
داشته است. سهم سپرده‌های غیردیداری هم از کل نقدینگی به ۸۵،۸ درصد رسیده است. همچنین برآورد می‌شود بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان دارایی مردم به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها منتقل شده باشد.
این اطلاعات نشان می‌دهد بخشی از چرخش پول در کشور به فرآیند پرداخت سود اختصاص یافته است.
این روش در کوتاه‌مدت برای صاحبان سرمایه سودبخش است، ولی در دوره جدید که نرخ تورم از تمامی اعداد اعلام‌شده برای پرداخت سود بانکی و سود صندوق‌ها بیشتر شده، منفعتی ندارد. به‌این‌ترتیب تمام دارایی‌های غیرکالایی و غیرسرمایه‌ای مردم ماه‌به‌ماه آب می‌روند و ارزش گذشته شان را از دست می‌دهند.
کالا‌ها چقدر گران می‌شوند؟
روغن
متوسط محاسبه خط فقر در ایران بر اساس سرانه دریافت ۲۳۰۰ کالری ارزیابی می‌شود. سرانه مصرف روغن برای هر خانوار چهارنفره ایرانی ۲۰ کیلوگرم است. دو سال قبل صنایع روغنی ایران ۷۶ میلیون دلار صادرات داشته‌اند، ولی پس از آن بیشترین میزان تولید صرف مصرف داخلی شده است.
بخشی از نیاز‌های صنایع روغنی وابسته به واردات است. رشد هزینه‌های واردات موجب شده تا قیمت روغن نیز در بازار آزاد روندی صعودی پیدا کند. پیش‌بینی صنایع روغنی این است که پس از ماه رمضان با درخواست افزایش ۴۰ درصدی قیمت‌ها مواجه باشند. بیش از ۸۰۰ مجموعه صنایع روغن‌کشی در کشور فعالیت می‌کنند.
استان تهران با ۴۷،۲۳ درصد از تولید روغن ساخته‌شده نباتی کشور، بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول است و پس از این استان، خوزستان با ۱۰.۶ درصد از تولید کل کشور در رتبه دوم قرار دارد. با توجه به بحران سیل در خوزستان و هزینه‌های سربار قابل‌توجه تولید در استان تهران، بحران‌های صنایع روغنی هم بیش از گذشته افزایش می‌یابد.
افزایش هزینه واردات چقدراست؟
هزینه واردات کالا به کشور ۴ برابر صادرات شده است. قیمت متوسط کالای وارداتی به عدد یک هزار و ۱۱۰ دلار رسیده که در قیاس با سال‌های گذشته رکورد به‌حساب می‌آید. این هزینه‌ها بخشی مربوط به نقل‌وانتقال مالی و هزینه‌های مربوط به آن می‌شود. به‌طور خاص طی چند ماه گذشته شرکت‌هایی تأسیس شده‌اند که با ایجاد ارتباطات گسترده میان شبکه صرافی‌های برون‌مرزی، نیاز‌های کارخانه‌های صنعتی را برآورده می‌کنند. به‌این‌ترتیب کارخانه‌ای که به ماده اولیه نیاز دارد، واردات را به این شرکت‌ها می‌سپارد و آن‌ها کالای موردنظر را وارد کرده و هزینه‌های جانبی را به قیمت آن اضافه می‌کنند. این روش هرچند فرآیند تأمین کالا را آسان می‌کند، ولی قیمت تمام‌شده را بالا می‌برد.
دارایی‌ها آب می‌شود؟
گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد پایه پولی رشد ۲۱ درصدی را تجربه کرده و به عدد ۲۴۱ هزار میلیارد تومان رسیده است.
عامل اصلی و مؤثر این رشد افزایش ۴۲ درصدی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است. سهم پول از کل نقدینگی کشور به ۱۴،۲ درصد رسیده که این عدد به‌طور متوسط سالیانه ۲ درصد رشد
داشته است. سهم سپرده‌های غیردیداری هم از کل نقدینگی به ۸۵،۸ درصد رسیده است. همچنین برآورد می‌شود بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان دارایی مردم به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها منتقل شده باشد.
این اطلاعات نشان می‌دهد بخشی از چرخش پول در کشور به فرآیند پرداخت سود اختصاص یافته است.
این روش در کوتاه‌مدت برای صاحبان سرمایه سودبخش است، ولی در دوره جدید که نرخ تورم از تمامی اعداد اعلام‌شده برای پرداخت سود بانکی و سود صندوق‌ها بیشتر شده، منفعتی ندارد. به‌این‌ترتیب تمام دارایی‌های غیرکالایی و غیرسرمایه‌ای مردم ماه‌به‌ماه آب می‌روند و ارزش گذشته شان را از دست می‌دهند.
کالا‌ها چقدر گران می‌شوند؟
روغن
متوسط محاسبه خط فقر در ایران بر اساس سرانه دریافت ۲۳۰۰ کالری ارزیابی می‌شود. سرانه مصرف روغن برای هر خانوار چهارنفره ایرانی ۲۰ کیلوگرم است. دو سال قبل صنایع روغنی ایران ۷۶ میلیون دلار صادرات داشته‌اند، ولی پس از آن بیشترین میزان تولید صرف مصرف داخلی شده است.
بخشی از نیاز‌های صنایع روغنی وابسته به واردات است. رشد هزینه‌های واردات موجب شده تا قیمت روغن نیز در بازار آزاد روندی صعودی پیدا کند. پیش‌بینی صنایع روغنی این است که پس از ماه رمضان با درخواست افزایش ۴۰ درصدی قیمت‌ها مواجه باشند. بیش از ۸۰۰ مجموعه صنایع روغن‌کشی در کشور فعالیت می‌کنند.
استان تهران با ۴۷،۲۳ درصد از تولید روغن ساخته‌شده نباتی کشور، بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول است و پس از این استان، خوزستان با ۱۰.۶ درصد از تولید کل کشور در رتبه دوم قرار دارد. با توجه به بحران سیل در خوزستان و هزینه‌های سربار قابل‌توجه تولید در استان تهران، بحران‌های صنایع روغنی هم بیش از گذشته افزایش می‌یابد.
قند و شکر
هردو در دسته کالا‌هایی قرار می‌گیرند که حمایت یارانه‌ای جدی دولت را دارند. سرانه مصرف شکر برای هر ایرانی ۳۰ کیلوگرم ارزیابی‌شده که سه برابر متوسط جهانی است. پیش‌بینی انجمن صنفی شکر این است که امسال برای تأمین نیاز داخلی واردات مستمر انجام شود. طی یک ماه گذشته هم ۱،۴ میلیون تن شکر وارد کشور شده است. سیل خوزستان بخشی از زمین‌های تحت کشت چغندرقند را از بین برد و به‌این‌ترتیب صنایع با مشکل تأمین چغندر مواجه‌اند. در کل کشور ۹ واحد کارخانه نیشکر فعال است که همه آن‌ها نیز در خوزستان فعالیت می‌کنند.
هردو در دسته کالا‌هایی قرار می‌گیرند که حمایت یارانه‌ای جدی دولت را دارند. سرانه مصرف شکر برای هر ایرانی ۳۰ کیلوگرم ارزیابی‌شده که سه برابر متوسط جهانی است. پیش‌بینی انجمن صنفی شکر این است که امسال برای تأمین نیاز داخلی واردات مستمر انجام شود. طی یک ماه گذشته هم ۱،۴ میلیون تن شکر وارد کشور شده است. سیل خوزستان بخشی از زمین‌های تحت کشت چغندرقند را از بین برد و به‌این‌ترتیب صنایع با مشکل تأمین چغندر مواجه‌اند. در کل کشور ۹ واحد کارخانه نیشکر فعال است که همه آن‌ها نیز در خوزستان فعالیت می‌کنند.
درحال‌حاضر ۷ کارخانه در این استان فعال است. از سوی دیگر هزینه‌های وارداتی هم افزایش یافته است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد با وجود تخصیص ارز دولتی برای واردات قند و شکر، احتمال رشد قیمت در دوره‌هایی که بازار با کمبود مواجه است، وجود دارد. درحال‌حاضر قیمت قندوشکر در بازار به تعادل رسیده، ولی در قیاس با یک ماه قبل رشد قابل‌توجهی داشته است.
ماکارونی
ایران چهارمین کشور صادرکننده ماکارونی در جهان است، ولی بااین‌وجود، تحولات ارزی ماه‌های گذشته باعث شده تا قیمت ماکارونی هم رشد پیدا کند. سرانه مصرف ماکارونی در کشور برای هر ایرانی ۶،۵ کیلوگرم برآورد می‌شود. گفته می‌شود این محصول غذایی در سبد مصرف طبقه متوسط جایگزینی برای برنج و نان است بااین‌حال سرانه مصرف ایرانی‌ها از شهروندان اروپایی کمتر است.
ماکارونی
ایران چهارمین کشور صادرکننده ماکارونی در جهان است، ولی بااین‌وجود، تحولات ارزی ماه‌های گذشته باعث شده تا قیمت ماکارونی هم رشد پیدا کند. سرانه مصرف ماکارونی در کشور برای هر ایرانی ۶،۵ کیلوگرم برآورد می‌شود. گفته می‌شود این محصول غذایی در سبد مصرف طبقه متوسط جایگزینی برای برنج و نان است بااین‌حال سرانه مصرف ایرانی‌ها از شهروندان اروپایی کمتر است.
افزایش قیمت گندم، سلفون و کارتن در رشد قیمت ماکارونی مؤثر بوده است. پیش‌بینی انجمن تولیدکنندگان رشد ۷۰ درصدی قیمت است. اخیراً با تصویب سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان قیمت هر بسته ماکارونی ۷۰۰ گرمی به‌عنوان مبنای تعیین قیمت این محصول، با بیش از ۷۰ درصد افزایش به ۵۴۵۰ تومان رسید و قیمت سایر انواع ماکارونی نیز بر این اساس تغییر کرد؛ البته حالا که ماه رمضان آغاز شده است. مدیرکل نظارت بر محصولات کشاورزی و مواد غذایی سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از تخفیف ۲۵ تا ۳۰ درصدی در عرضه ماکارونی از سوی واحد‌های تولیدی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ماه رمضان خبر داد.
برنج
می‌گوید در روز‌های نوروز برنج خریده و دو هفته بعد که خواسته از همان برنج برای خانواده‌اش بخرد، با افزایش ۳ هزار تومانی مواجه شده است. هفته منتهی به ۳۰ آذر ۹۷، آخرین گزارش هفتگی متوسط قیمت خرده‌فروشی برخی از مواد خوراکی در تهران توسط بانک مرکزی منتشر شد. طبق گزارش آن زمان، قیمت برنج وارداتی غیرتایلندی کیلویی ۸ هزار و ۳۰۰ تومان بود و برنج داخله درجه‌یک هم ۱۵ هزار و ۶۸۰ تومان فروخته می‌شد.
می‌گوید در روز‌های نوروز برنج خریده و دو هفته بعد که خواسته از همان برنج برای خانواده‌اش بخرد، با افزایش ۳ هزار تومانی مواجه شده است. هفته منتهی به ۳۰ آذر ۹۷، آخرین گزارش هفتگی متوسط قیمت خرده‌فروشی برخی از مواد خوراکی در تهران توسط بانک مرکزی منتشر شد. طبق گزارش آن زمان، قیمت برنج وارداتی غیرتایلندی کیلویی ۸ هزار و ۳۰۰ تومان بود و برنج داخله درجه‌یک هم ۱۵ هزار و ۶۸۰ تومان فروخته می‌شد.
حالا، اما قیمت برنج ایرانی به‌راحتی به ۱۹ هزار تومان رسیده است و حتی مصرف برنج ممتاز فریدون‌کنار کیلویی ۲۵ هزار تومان برای خانوار‌های ایرانی آب می‌خورد و برنج بلند باسماتی هندی ۱۰ کیلویی هم ۷۳ هزار تومان شده است. با توجه به اینکه آمار رسمی از خرده‌فروشی مواد غذایی وجود ندارد، قیمت‌ها از فروشگاه‌های خرید آنلاین به‌دست‌آمده است. برنج جزو محصولاتی بوده که مصرف سرانه آن همیشه در آمار وزارت کشاورزی و وزارت صمت با یکدیگر متفاوت است. وزارت صمت، سرانه مصرف برنج برای هر ایرانی را بین ۴۰ تا ۴۲ کیلوگرم محاسبه می‌کند؛ در‌حالی‌که بر اساس برآورد جهاد کشاورزی، میانگین مصرف سرانه این محصول راهبردی تنها ۶ کیلوگرم است.
گوشت
قیمت گوشت قرمز که بالا رفت، رسانه ملی و شبکه‌های مرتبط با دولت از مضرات گوشت قرمز گزارش‌هایی منتشر کردند که خوراک طنز شبکه‌های اجتماعی را فراهم کرد. به‌هرحال مثل باقی کالا‌ها قیمت گوشت هم بالا رفت، البته که در کنار شاخص‌های اقتصادی افزایش‌دهنده قیمت گوشت، موضوعاتی مانند افزایش صادرات و قاچاق گوشت به خارج از کشور به این گرانی دامن زد.
گوشت
قیمت گوشت قرمز که بالا رفت، رسانه ملی و شبکه‌های مرتبط با دولت از مضرات گوشت قرمز گزارش‌هایی منتشر کردند که خوراک طنز شبکه‌های اجتماعی را فراهم کرد. به‌هرحال مثل باقی کالا‌ها قیمت گوشت هم بالا رفت، البته که در کنار شاخص‌های اقتصادی افزایش‌دهنده قیمت گوشت، موضوعاتی مانند افزایش صادرات و قاچاق گوشت به خارج از کشور به این گرانی دامن زد.
سرانه مصرف روزانه پروتئین حیوانی برای هر ایرانی با احتساب محصولات شیلاتی و گوشت وارداتی، ۳۶ گرم و بدون در نظر گرفتن محصولات شیلاتی، ۲۹.۵ گرم است. آخرین آمار خرده‌فروشی بانک مرکزی حاکی از این است که در هفته آخر فروردین سال ۹۷، قیمت گوشت گوسفند بااستخوان در سطح شهر کیلویی حدود ۴۹ هزار تومان بوده است. گوشت گاو و گوساله بی‌استخوان هم در همان زمان ۴۲ هزار تومان فروخته می‌شد؛ اما الان قیمت یک کیلو گوشت خورشتی گوساله ۱۳۹ هزار تومان شده است. حتی مرغ که اگر زمانی به مرز ۷ هزار تومان می‌رسید، اعتراض‌ها به این افزایش قیمت بلند می‌شد، الان حول‌وحوش ۱۴ هزار تومان فروخته می‌شود.
سیب‌زمینی و پیاز
قیمت سیب‌زمینی و پیاز اوج ماجرای گرانی‌های اخیر بوده است تا جایی که این محصولات ممنوع‌الخروج شدند. احتمالاً ۲۰۰ سال پیش که «سرجان ملکم»، سفیر دولت انگلستان اولین سیب‌زمینی را به ایران آورد و آن را به‌عنوان تحفه به فتحعلی‌شاه هدیه داد، فکرش را هم نمی‌کرد که روزی برسد افزایش قیمت آن تبدیل به معضلی جدی در ایران شود. همان سیب‌زمینی که سرجان ملکم با خود به ایران آورد و مورد استقبال شاه قرار گرفت و قرار شد در روستای پشند کشت شود، الان مصرف سرانه‌اش در کشور به حدود ۴۵ کیلو در سال رسیده است.
قیمت سیب‌زمینی در آخرین هفته منتهی به فروردین‌ماه ۹۷، ۲۲۰۰ تومان بود و حالا به ۵۷۰۰ تومان رسیده است. البته محمدرحیم نیازی رئیس انجمن ملی سیب‌زمینی ایران معتقد است: «با شروع برداشت سیب‌زمینی در استان‌های جنوبی کشور، قیمت این محصول روند کاهشی به خود گرفته و به‌زودی بازار آن متعادل می‌شود.» طبق گزارش تورم اقلام خوراکی مرکز آمار در فروردین‌ماه امسال، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل (فروردین ۱۳۹۷) مربوط به اقلام «پیاز» با ۴۵۹،۵ درصد افزایش و «سیب‌زمینی» با ۲۰۷.۸ درصد افزایش بوده است.
چای
شایعه قحطی و گرانی را شنیده و برای مقابله با آن میزان زیادی بسته‌های چایی خریده است. سرانه مصرف چای هر ایرانی سالی ۱،۵ کیلو است که احتمالاً برای این مصرف نیازی به انبار کردن نیست. البته که طی این مدت، چای هم هم‌پای همه کالا‌ها گران شد و چای وارداتی علی‌رغم دریافت ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی، در ۱۰ ماه اول سال ۹۷ افزایش قیمت زیادی را تجربه کرد، به‌نحوی‌که درصد تغییرات قیمت این کالا نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۵۰ درصد بوده است. بررسی‌های میدانی خبرگزاری‌های مختلف نشان از آن دارد که قیمت چای ایرانی و وارداتی باز (فله) که به‌صورت کیلویی خریدوفروش می‌شود، به‌شدت افزایش‌یافته و هر کیلو چای درجه‌یک ایرانی را باید بیش از ۱۰۰ هزار تومان خریداری کرد.
این در حالی است که در هفته آخر فروردین قیمت هر بسته ۵۰۰ گرمی چای خارجی ۲۵ هزار تومان بوده است. طبق گزارش متوسط قیمت اقلام خوراکی مرکز آمار، بسته ۵۰۰ گرمی چای خارجی به ۳۳ هزار تومان رسیده است. برای گرانی چای دلایل مختلفی بیان می‌کنند، ازجمله اختلال در واردات چای از هند به دلیل مسائل مالی. هند سالانه ۲۹ تا ۳۰ میلیون کیلو چای به ایران صادر می‌کند.
منبع: سازندگی
۰
