استاد برتر ژنتیک ایران درگذشت

پروفسور محمدحسن کریمی‌نژاد، دانشمند ایرانی و از برجسته‌ترین چهره‌های علم ژنتیک کشور درگذشت.

پروفسور محمدحسن کریمی‌نژاد زاده ۱۳۰۷ در شهر سیرجان کرمان دیده به جهان گشود. وی فرزند چهارم خانواده بود. تحصیلات ابتدایی و اول دبیرستان را در مدرسه بدر سیرجان و متوسطه را در دبیرستان سعدی اصفهان گذراند.

وی دیپلم پزشکی را از دانشگاه تهران در آبان ماه ۱۳۳۳ دریافت کرد. بعد از ۶ ماه دستیاری (رزیدنتی) در بخش کودکان استاد دکتر محمد قریب برای ادای دین، خدمت وظیفه (سربازی) خود را در پادگان سوار سیرجان انجام داد و در مدت دو سال ضمن خدمت سربازی به عنوان پزشک کودکان به همشهری‌های خود خدمت کرد.

این استاد فقید در بخش آسیب‌شناسی دانشکده پزشکی تهران به عنوان دستیار رسمی به تخصص آسیب‌شناسی پرداخت و در سال ۱۳۵۲ به مقام استادی مفتخر شد.

دکتر کریمی‌نژاد پس از دریافت تخصص آسیب‌شناسی بنا به علاقه‌ای که به بیماری کودکان داشت، با استفاده از بورس فرهنگی NIB سوئد فوق تخصص پاتولوژی کودکان را در بیمارستان کارولینسکای استکهلم دریافت کرد.

پس از بازگشت به ایران مسئولیت تأسیس و اداره بخش پاتولوژی بیمارستان زنان در سال ۱۳۴۴ (۱۹۶۵ میلادی) به وی واگذار شد. در اداره بخش پاتولوژی بیمارستان زنان موقعیتی پیش آمد تا در چهارمین دوره آموزش ژنتیک انسانی برای مدرسین دانشکده‌های علوم پزشکی در سال ۱۳۴۷ (۱۹۶۸ میلادی) و دو دوره بازآموزی در سال‌های ۱۳۴۹ (۱۹۷۰ میلادی) و ۱۳۵۱ (۱۹۷۲ میلادی) شرکت کند و بخش ژنتیک و آزمایشگاه سیتوژنتیک را در سال ۱۳۴۸ (۱۹۶۹ میلادی) در بیمارستان زنان (جهانشاه صالح) احداث و به عنوان فعال‌ترین مرکز ژنتیک پزشکی آن زمان ارائه خدمت کرد.

وی در حین اداره بخش پاتولوژی و آزمایشگاه ژنتیک با استـفاده از بــورس سازمان بهداشت جهانی مدت دو سال در بخش پاتولوژی Mass General Hospital دانشگاه بوستون وارد شد و در خدمت پروفسور روبرت اسکالی در پاتولوژی زنان و مامایی کسب فیض کرد و موفق به دریافت فوق تخصص در پاتولوژی زنان شد.

در بازگشت به عنوان مدیرگروه آسیب‌شناسی دانشکده پزشکی رازی و عضو هیأت ممیزه انتخاب شد. پروفسور کریمی‌نژاد در بهار سال ۱۳۵۹ به درخواست خود به افتخار بازنشستگی نایل آمد.

پروفسور کریمی‌نژاد علاوه بر ریاست و عضویت انجمن‌های علمی متعدد ایرانی از سال‌های ۱۳۴۸ عضو رسمی انجمن‌های پاتولوژی و ژنتیک اروپایی، آمریکایی و بین‌المللی و عضو افتخاری چندین انجمن دیگر بوده است.

وی تألیفات متعددی در آسیب شناسی دستگاه تناسلی زنان و مردان و چند کتاب در مبانی ژنتیک انسانی دارد. چاپ سوم کتاب اصول ژنتیک انسانی و بیماری‌های ارثی این استاد فقید برنده جایزه بهترین کتاب علمی سال ۱۳۷۰ شد.

پروفسور کریمی‌نژاد با تأسیس مرکز پاتولوژی و ژنتیک کریمی‌نژاد در سال ۱۳۵۸ سهم بزرگی در گسترش، آموزش و انجام خدمات پزشکی در زمینه پاتولوژی و ژنتیک داشته است. وی بنیان‌گذار تشخیص پیش از تولد در ایران از سال ۱۳۶۵ بوده است.

این استاد فقید بیش از یکصد مقاله فارسی در مجلات معتبر داخلی و بیش از ۶۰ مقاله در مجلات بین المللی به زبان انگلیسی دارد.

وی در طرح تحقیقاتی کوری مادر زادی عشایر لر سیرجان؛ در قبیله‌ای از عشایر لر بیماری کوری مادر زادی لبر (Leber congenital amaurosis) را مشخص و جهش‌های ژنی را تعیین کرد که نتایج آن در مجله‌های (Archive of Iranian Medicine (AIM)) و Human Mutation به چاپ رسید.

وی در بخش خصوصی فارغ از موانع مالی و اداری موجود در سیستم دولتی آن زمان، موفق شد بسیاری از اهداف خود مانند به‌کارگیری روش‌های رنگ‌آمیزی نواری در سیتوژنتیک، کشت بافت، محصول سقط، سلول‌های مایع آمنیون کیسه جفت (آمنیون) و پرزهای جفتی و تشخیص پیش از تولد را پیاده کند.

در آن زمان تشخیص پیش از تولد جسارت و شهامت بسیار می‌طلبید، زیرا مشکلات بسیار زیاد بر سر راه بود که مهم‌ترین آنها فقدان مجوزهای قانونی سقط و عدم پوشش هزینه‌ها توسط سازمان‌های بیمه‌گر بود.

منبع: ایسنا