کمبود پزشک در رشته‌های حیاتی؛ ممکن است پزشک بیهوشی از هند وارد کنیم!

«حجم بالای خدمات بستری با توجه به جمعیت ۸۰ میلیونی کشور، نشان از فشارکاری نظام سلامت است، این آمار در مراجعات سرپایی و اورژانس پیچیده‎تر هم می‎شود، به طوری که سالانه بیش از ۷۷ میلیون مراجعه اورژانسی به ثبت می‎رسد و با وجود حدود ۵۰ هزار تخت فرسوده خدمات‌رسانی هیچ‌گاه با تأخیر انجام نشده است.»

علی جعفریان مشاور عالی و جانشین وزیر بهداشت در نشست خبری به مناسبت هفته دولت با بیان این مطلب درباره اینکه فلسفه وجودی نظام‌های دولتی، خدمت به مردم است، گفت: «وزارت بهداشت بر همین اساس شکل گرفته و مأموریت اصلی آن تأمین و ارتقای سلامت جامعه است. سلامت جامعه فقط یک موضوع تخصصی پزشکی نیست بلکه به‌طور مستقیم با کیفیت زندگی و توسعه پایدار مرتبط است. جمعیت یک موضوع فوق‌العاده مهم است. هرچند ابزارهای حل این مشکل مستقیماً در اختیار وزارت بهداشت نیست، اما این وزارتخانه باید به آن بپردازد و در بخش‎هایی که تکالیف مستقیماً برعهده وزارتخانه نیست، از سایر دستگاه‌ها حمایت کند.» 

مشاور عالی وزیر بهداشت با بیان اینکه بر اساس آمار سال ۱۴۰۲ حدود ۱۰ میلیون بستری در نظام سلامت کشور ثبت شده است، به افزایش این عدد اشاره کرد و گفت: «اکنون این آمار به ۱۱ میلیون بستری در سال رسیده است. این ارقام نشان دهنده، فشار بالای خدمات‌رسانی در نظام سلامت و اهمیت سرمایه‌گذاری مستمر در این حوزه است. اما در مراجعات سرپایی و اورژانس آمارها پیچیده‎تر می‎شود، به طوری که در سال ۱۴۰۲ بیش از ۷۷ میلیون مراجعه اورژانسی به ثبت رسیده است حالا اگر مردم با این حجم از خدمت، رضایت نسبی از نظام سلامت داشته باشند، باعث خرسندی ماست.» 

به گفته او، حدود ۵۰۰ هزار نفر در زیرمجموعه وزارت بهداشت مشغول فعالیت هستند که خدمات درمانی را با حداکثر توان ارائه می‎دهند. با وجود تلاش‌های بسیار، چالش‌ها و نقایص همچنان وجود دارد که باید برای رفع آن‌ها اقدام شود. 

۵۰ هزار تخت بیمارستانی فرسوده است

جعفریان با اشاره به فرسودگی تخت‌های بیمارستانی گفت: «۴۰ تا ۵۰ هزار تخت بیمارستانی کشور فرسوده بوده و اصلاح آن هم زمان‌بر و پرهزینه است. اما با کمک خیرین حوزه بهداشت تا پایان سال ۶ هزار تخت بیمارستانی را افتتاح خواهیم کرد و هزینه هر تخت بیمارستانی، شامل ساخت و تجهیز، در شرایط فعلی حدود ۱۰ میلیارد تومان است. البته فرسودگی بیمارستان‌ها بویژه در تهران بسیار بیشتر از سایر شهرهاست و همین امر موجب شده فشار زیادی بر نظام سلامت وارد شود. بعضی از ساختمان‌های بیمارستانی ما متعلق به دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۴۰ است که هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرند. طبیعی است که چنین ساختمان‌هایی از نظر استانداردهای مهندسی و ایمنی پاسخگوی نیازهای امروز نباشند.» 

جعفریان با بیان اینکه مسأله زیرساخت بیمارستانی فقط در حد تعمیر و نگهداری ساختمان‌ها نیست، گفت: «نوسازی تخت‎های بیمارستانی موضوع ملی و استراتژیک است. بخش زیادی از مشکلات ما ریشه در تأخیر پرداخت‌ها و کمبود منابع دارد. وقتی بیمه‌ها مانند بیمه سلامت یا تأمین اجتماعی پرداخت‌های خود را با تأخیر انجام می‌دهند، عملاً دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌ها با مشکل نقدینگی مواجه می‌شوند. گاهی این فاصله پرداخت‌ها به ۱۲ ماه هم می‌رسد. واقعیت این است ما همچنان در جبران عقب‌ماندگی‌ها دچار مشکل بوده و برای عبور از این شرایط نیازمند منابع قابل توجه و حمایت همه‌جانبه هستیم.» 

بحران نیرو در۴ رشته تخصصی پزشکی

مشاور عالی وزیر بهداشت نسبت به کم توجهی پزشکان به برخی رشته‌های تخصصی هشدار داد و گفت: «در بعضی از رشته‌ها دچار کمبودهای جدی هستیم. بیشتر از همه در چهار رشته طب اورژانس، بیهوشی، اطفال و عفونی با این بحران دست و پنجه نرم می‌کنیم حال اگر موفق به حل این چالش نشویم در آینده مجبور خواهیم بود پزشک بیهوشی از هند وارد کنیم. اما این کمبود ناشی از نبود ظرفیت آموزشی نیست، بلکه به دلیل‌عدم استقبال داوطلبان از این دوره‌هاست.

دلیل اصلی‌عدم استقبال از برخی رشته‌های دستیاری به شرایط کاری و تعرفه‌ها برمی‌گردد. برای نمونه یک پزشک اطفال پس از هفت سال پزشکی عمومی، باید چهار سال تخصص اطفال بخواند، طرح برود و سپس یکی از فوق تخصص‌های اطفال را بگیرد. این فرآیند نزدیک به ۲۰ سال طول می‌کشد و در این مدت درآمد قابل توجهی هم ندارد. وقتی تعرفه‌ها منطقی نباشد و رشته‌های طولانی درآمد مناسبی نداشته باشند، طبیعی است که متقاضی پیدا نمی‌شود.

برای مثال در رشته اطفال در یکی از دوره‌های دستیاری ۶۴۰ ظرفیت داشتیم، اما فقط حدود ۴۰۰ نفر انتخاب کردند و این مسأله تکرارشونده است و محدود به یک سال خاص نیست. علت این مسأله روشن است؛ استقبال از رشته دستیاری به طور کلی کاهش یافته و در مقابل میل به مهاجرت افزایش پیدا کرده است. در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ آمار مهاجرت شیب صعودی داشت، در سال ۱۴۰۳ این شیب کمی متوقف شد و حتی آماری مبنی بر حدود ۱۸ درصد کاهش مهاجرت در پزشکی مطرح شد، اما این آمار مقطعی بوده و نمی‌تواند نشان‌دهنده حل شدن مشکل باشد.»

منبع: ایران